Ο τόπος και ο τρόπος του (του Κώστα Θερμογιάννη)

Γράφει ο Κώστας Θερμογιάννης...

Η πολιτική έκφραση της αυτοδιάθεσης των πολιτών, οι οποίοι με ιδία ευθύνη ασκούν διακυβέρνηση στον τόπο τους, αποτελεί την ουσία και την καρδιά τής Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η αυτοδιαχείριση των κοινών υποθέσεων των ανθρώπων, οι οποίοι κοινωνούν συνειδητά την ανάγκη τους για αυτοτέλεια μέσα από τη διαρκή απαίτηση θεσμοθέτησης ολοένα και ισχυρότερων Δήμων και Περιφερειών με την κατά το δυνατόν πλήρη ανεξαρτησία τους από τα εξουσιαστικά συμφέροντα της κυβέρνησης, αποτελεί κυριολεκτικά το μεγάλο εργαστήριο της κοινωνίας μέσα στην οποία παίρνει σάρκα και οστά η ίδια η Δημοκρατία. Ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποκτά θεσμική υπόσταση για να υπάρχει η διαχειριστική δυνατότητα δράσης της προκειμένου, ασκώντας εξουσία, να εξυπηρετηθεί η συλλογικότητα και το κοινό, τοπικό συμφέρον. Αλλά η σημαντικότητα της δεν βρίσκεται εκεί, στη νομική της υπόσταση, βρίσκεται στους ανθρώπους της, πολίτες και πολιτικούς. Πάντων των αξιών μέτρο άλλωστε, άνθρωπος εστί!

Η αναπόδραστη, για την ομαλή κοινωνική συνύπαρξη, ανάγκη λήψης αποφάσεων και συντονισμού ενεργειών στο πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εξαρτάται πρωτίστως από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον πολίτη και τις ανάγκες του αλλά και την τοπική κοινωνία, ο ασκών την εξουσία δημοτικός και περιφερειακός άρχοντας. Ο πολίτης ως υποκείμενο της πολιτικής και η κοινωνία ως αντικείμενο της πολιτικής δράσης είναι δύο μεγέθη με διαφορετικό ειδικό βάρος, εξίσου όμως σημαντικά για την εξέλιξη των κοινωνιών του ανθρώπου. Ο πολιτικός σχεδιασμός κατά τη λήψη των αποφάσεων οφείλει να σταθμίζει ακριβοδίκαια τις ειδικές ανάγκες των δύο αυτών διαφορετικοτήτων (ατομικό έναντι συλλογικού και το αντίστροφο) καθόσον τούτο, από μόνο του ίσως, αποτελεί ενδεχομένως το σοβαρότερο εχέγγυο του ορθώς κυβερνάν. Οι αποφάσεις, αν και λαμβάνονται από πολιτικούς και αφορούν πολίτες, στην πραγματικότητα λαμβάνονται από ανθρώπους και μέχρι τη δύση του ηλίου της κάθε ημέρας αφορούν ανθρώπους! Τουλάχιστον αυτό προκύπτει αυταπόδεικτα από την πραγματικότητα της καθημερινότητας. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, το πολιτικό μέγεθος του εκάστοτε αυτοδιοικητικού πολιτικού είναι ευθέως ανάλογο με την ηθική του υπόσταση. Όχι μιας ηθικής προσδιοριζόμενης από την υποκειμενική αντίληψη του απέναντι στην κοινωνία αλλά εκείνης που είχε διδάξει ο Αριστοτέλης. Της ηθικής του ορθού λόγου, του ηθικά πρέποντος και του μέτρου.

Η ηθική λοιπόν του πολιτικού προσωπικού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, και όχι μόνο σ’ αυτήν βεβαίως, είναι ένας εξόχως σημαντικός παράγοντας ο οποίος εξασφαλίζει την αμεροληψία, την απουσία διακρίσεων, τη διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της ακεραιότητας στη διαχείριση των κοινών υποθέσεων και των διαθέσιμων οικονομικών πόρων ενώ ταυτόχρονα αποδιώχνει τη διαφθορά και την κακοδιοίκηση. Διασφαλίζει δε, και τούτο ίσως είναι σημαντικότερο, το γεγονός ότι η περίπτωση φθίνουσας πολιτικής πορείας οποιουδήποτε αυτοδιοικητικού συνδυασμού ή παράταξης δεν θα οδηγήσει σε φθίνουσα πορεία και την ίδια την κοινωνία επί της οποίας άρχει. Η ηθική, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό αντίβαρο στην ορμέμφυτη ανάγκη τού πολιτικού για αυτοπραγμάτωση δια της με οποιονδήποτε τρόπο κατάκτησης της εξουσίας, στην περίπτωση που ελλείπει οδηγεί μοιραία σε μία ελλειμματική σχέση της αυτοδιοικητικής πολιτικής με τον ίδιο της τον εαυτό, καθιστώντας με αυτό τον τρόπο εξόχως προβληματικές στη διαχείρισή τους τις εξουσιαζόμενες κοινωνίες.

Ο αυτοδιοικητικός πολιτικός ο οποίος ενσυνείδητα σχεδιάζει, πράττει και αποφασίζει σύμφωνα με τους όρους της αριστοτελικής ηθικής, γνωρίζει με απόλυτη ακρίβεια δύο σημαντικά πράγματα. Αφενός ότι δεν είναι ατελεύτητος και απροσδιόριστος ο πολιτικός χρόνος που μπορεί να κυβερνήσει με ικανή αποτελεσματικότητα για να ωφελήσει τους συμπολίτες του δημιουργώντας γι’ αυτούς ένα ρεαλιστικό αντίκρισμα καθημερινότητας εξελισσόμενο πάντοτε με θετικό πρόσημο. Αφετέρου, ότι η πολιτική είναι συνυφασμένη με την ποιότητα, την ανιδιοτέλεια, τον αυτοέλεγχο και την ειλικρίνεια. Όταν λοιπόν στη συνείδηση του πολιτικού τούτα υπάρχουν, η αυτοδιοίκηση έλκει τον τόπο στο αύριο με σίγουρα και θετικά βήματα. Στην αντίθετη περίπτωση ο τόπος οφείλει να βρει τον τρόπο για να μη βυθιστεί στο τέλμα της αποσάθρωσης. Κι ο τρόπος αυτός έχει τον τόπο του. Το παραβάν!