Θεσσαλία-Ηρόδοτος: Ο κάμπος που ήταν κάποτε λιμνοθάλασσα

ΤουΚώστα Δούκα

Ἡ πολύνεκρη τραγωδία τοῦ θεσσαλικοῦ κάμπου καί οἱ ἀνυπολόγιστες ζημιές πού ὑπέστη ὁ διατροφικός αὐτός πνεύμονας τῆς Ἑλλάδος, καθώς καί οἱ σοβαρές πολιτικές ἐπιπτώσεις πού θά ὑπάρξουν, ἐπιβάλλει μία ἱστορική ἀναδρομή στό παρελθόν, πού δείχνει πόσο εὐάλωτη εἶναι ἡ περιοχή αὐτή.

Ἂν οἱ κυβερνήσεις στήν σύγχρονη ἐποχή πού ζοῦμε ἀνέτρεχαν στήν ἱστορία, θά ἒσπευδαν, μέ τήν βοήθεια τῆς τεχνολογίας, νά θωρακίσουν τήν περιοχή μέ σωστά ἀντιπλημμυρικά ἒργα καί ὂχι συγκυριακά, ὣστε νά ἐξουδετερωθεῖ κάθε κίνδυνος πλημμύρας πού ἀπειλεῖ τόν θεσσαλικό κάμπο ἐπί δεκάδες αἰώνων, ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὃτι βρίσκεται σέ χαμηλότερη στάθμη ἀπό τούς ποταμούς.

Ὁ Ἡρόδοτος λοιπόν μᾶς πληροφορεῖ ὃτι κάποτε, πολλούς αἰῶνες πρίν ἀπό αὐτόν, ὁ θεσσαλικός κάμπος ἦταν μία μεγάλη ἐνδοχωρική λίμνη, ἡ ὁποία, ἐξ αἰτίας μεγάλου σεισμοῦ ἢ σεισμῶν ἀποστραγγίσθηκε διά τῆς κοιλάδος τῶν Τεμπῶν καί ἒχυσε τά νερά της στό Αἰγαῖο.

Χειροπιαστή ἀπόδειξη τοῦ γεωλογικοῦ τούτου φαινομένου εἶναι οἱ βράχοι τῶν Μετεώρων, οἱ ὁποῖοι βρίθουν ἀπολιθωμένων ὀστράκων. Καθώς λοιπόν ἀποστραγγιζόταν ἡ λίμνη, δηλαδήἒφθινε, ἐλαττωνόταν, ὀνομάσθηκεΦθίακαί ἀποτελοῦσε ἐπί ὁμηρικῆς ἐποχῆς τό βασίλειο τοῦ Πηλέως. Κατάλοιπο τῆς τεραστίας αὐτῆς ἐνδοχωρικῆς λίμνης εἶναι ἡ σημερινή λίμνη τῆς Κάρλας, ἡ ὁποῖα ἀνατροφοδοτεῖται καί μεγαλώνει.

Τό ὃλο γεωλογικό φαινόμενο συνδέεται μέ τήν καταβύθιση τῆς Αἰγηίδος πού κατελάμβανε τήν θέση τοῦ Αἰγαίου. Ἡ καταβύθιση ὁλοκληρώθηκε πρίν ἀπό 10.000 χρόνια. Πολύ ἀργότερα ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Ὁμήρου, τήν περιοχή κατοίκησαν ἂλλα προελληνικά φῦλα, πού ὃπως λέει ὁ πατέρας τῆς ἱστορίας ὀνομάστηκαν Θεσσαλοί, καθώς ἂλλαξε τό ὂνομα τῆς Φθίας. ἈλλάΘεσσαλίασημαίνει κατά τόν Ἡρόδοτοθέσις ἁλός,ἢτοι ἡ περιοχή πού πρίν ἦταν θάλασσα.

ἩΦθίαὡς ὂνομα διασώθηκε στόν νομόΦθιώτιδος, ἡ ὁποία πλημμύρισε κι αὐτή ἀπό τίς πρόσφατες νεροποντές. Ἀλλά καί στόν καιρό μας οἱ πάσχοντες ἀπό φυματίωση λέγοντανφθισικοί, διότι ἒφθιναν ἀπό τήν ἀρρώστεια ἀπό τήν ὁποία ἒπασχαν.

Τήν ἀχίλλειον πτέρναν τοῦ θεσσαλικοῦ κάμπου γνώριζε καί ὁ Ξέρξης ὃταν ἦλθε στήν Ἑλλάδα γιά νά τήν ἐξαφανίσει. Εἶχε σκεφθεῖ νά σφραγἰσει τίς φυσικές ἀπορροές τῶν ὑδάτων, ὣστε ἡ Θεσσαλία καί ἡ Φθιώτις νά ξαναγίνουνθέσις ἁλόςκαί νά πνίξουν τούς Ἓλληνες. Ἀλλά αὐτό δέν ἒγινε ποτέ, ἂγνωστο γιά ποιό λόγο.

Καί ἰδοῦ σήμερα τό φαινόμενο τῆς πλημμύρας ἐπαναλαμβάνεται. Ἡ φύση “ἐκδικεῖται”μέ γεωλογικούς ρυθμούς. Ὃμως οἱ σύγχρονες κυβερνήσεις, πάντοτε ἐπιμυθεῖς, ἐνῶ μποροῦσαν μέ τήν βοήθεια τῆς τεχνολογικῆς προόδου νά ἀποκλείσουν τέτοια ἐξαρθρωτικά καί πολύνεκρα πλημμυρικά φαινόμενα, ἀδιαφόρησαν καί περιμένουν τήν τιμωρία τους ἀπό τόν ὀργισμένο λαό.

Δέν μᾶς φταίει ἡ φύση, ἀλλά ἡ…κακή μας φύση.

ΟΚώστας Δούκαςείναι δημοσιογράφος (μέλος τηςΕΣΗΕΑ) ειδικευμένος στο ναυτιλιακό ρεπορτάζ, ερευνητής και συγγραφέας (μέλος τηςΕταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών). Ασχολείται επί 40ετία με την ομηρική γραμματεία. Έχει μεταφράσει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια σε πεζό λόγο και, τελευταία, σε έμμετρο μετά σχολίων, με την διάσωση του80% των λέξεων του Ομήρου.