Έγκλημα - Φόνος (Του Γιάννη Γουργιώτη)

Η εγκληματικότητα είναι ένα παλαιό, αρχαϊκό κοινωνικό φαινόμενο. Πολλοί μελετητές ασχολήθηκαν και ασχολούνται με την εγκληματικότητα, προσπαθώντας να εμβαθύνουν σ’ αυτή, ανιχνεύυοντας την υφή και τις πτυχές της στα πλαίσια της οντολογικής της διάστασης. Αναλύουν τα βαθύτερα αίτια που ωθούν άτομα ή συλλογικότητες στη διάπραξη εγκληματικής πράξης, δηλαδή στη βλάβη έννομων συμφερόντων, στα οποία ανήκει και η ανθρώπινη ζωή.

Αυτό που θα παρατηρούσα ο ίδιος, μέσα από τη διαχρονική εμφάνιση του φαινομένου, είναι ότι τα αίτια της διάπραξης μιας εγκληματικής πράξης ποικίλλουν κατά περιόδους. Αρχική παρατήρηση: γυρίζοντας κανείς στο παρελθόν, θα διαπίστωνε ότι τα υποκείμενα της εγκληματικής δράσης εντοπίζονταν σε μεγάλες ηλικίες και για υποθέσεις κατά το μάλλον ή ήττον σοβαρής μορφής.

Σε νεώτερες εποχές, φτάνοντας στις ημέρες μας, ο τύπος της εγκληματικότητας παίρνει άλλες μορφές, κυρίως διευρύνεται ο κύκλος των παραβατικών ατόμων ή και ομάδων, ενώ τα αίτια της εγκληματικής συμπεριφοράς πληθύνονται, κυμαινόμενα ανάμεσα στα απλά πταίσματα και στη βαριά εγκληματική πράξη, δηλαδή το φόνο.

Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ παλαιάς και νεώτερης εγκληματικότητας, συνίσταται στο ότι στο φαύλο κύκλο του εγκλήματος, εμφανίζονται νέα στην ηλικία παραβατικά άτομα, παιδιά ή έφηβοι. Τώρα, η διεύρυνσή της , θα έλεγα η πληθωρικότητά της, έχει δημιουργήσει ανατροπές στις κοινωνικές ισορροπίες, φέρνοντας σε αμηχανία ή και αδυναμία τους κατά περιόδους κυβερνητικούς μηχανισμούς, για αποτελεσματική επιβολή τάξης και κοινωνικής ασφάλειας. Το θέμα που ανακύπτει τώρα είναι αυτό της νεανικής εγκληματικότητας, που μεγεθύνει το πρόβλημα, που δημιουργεί υπερπλεονάζουσες περιπτώσεις παραβατικής ή και εγκληματικής συμπεριφοράς.

Αναπόφευκτα στρέφομαι προς τους βασικούς συντελεστικούς παράγοντες, πρωτίστως στην οικογένεια, μετά στο Σχολείο και τελικά στην ευρύτερη κοινότητα, ειδικά δε στην εκπαιδευτική κοινότητα της κεντρικής διοίκησης. Είναι το τρίγωνο της γνώσης και της διάπλασης, όταν όλα λειτουργούν εύρυθμα ή, αντίθετα, των χαμένων ευκαιριών και της πολιτισμικής πενίας, της εθνικής ένδειας και της πολύπλευρης μιζέριας. Η χώρα μας βιώνει ήδη μια τέτοια περίοδο με αυτά τα χαρακτηριστικά.

Λεπτομερής αναφορά στο ρόλο του κάθε παράγοντα, θα έβαινε σε μάκρος, γιαυτό τονίζω, «εν τάχει», την ευθύνη κυρίως της οικογένειας, για την έλλειψη σωστής και επιμελημένης αγωγής των παιδιών της. Αμέσως, όμως, η σκέψη μου μετακυλίεται προς το αναπόδραστο ερώτημα: ποιας σύγχρονης οικογένειας, με ποιους όρους ή κανόνες ήθους και συνοχής; Η ακόμα, ποιο Σχολείο σήμερα, υπό τις παρούσες συνθήκες, θα συντηρούσε τις ισορροπίες μάθησης και αγωγής; Οικογένεια και Σχολείο, λοιπόν, ας μην κρυβόμαστε, ως βασικοί πυλώνες διαμόρφωσης της νέας γενιάς, είναι στις ημέρες μας βαριά τραυματισμένοι. Ο καθένας γνωρίζει καλά ποια είναι η πραγματικότητα στον τόπο μας. Ο χώρος δεν προσφέρεται εδώ για περισσότερα. Σε τελευταία ανάλυση, τι καλό θα μπορούσε να προσμένει κανείς κάτω από έναν υπαρκτό γενικό αποπροσανατολισμό και από μια γενική απορρύθμιση της χώρας μας, που βιώνουμε τελευταία; Ο Θεός να μας ελεήσει για ένα καλύτερο αύριο.