Μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια: Ελληνική μεταρρυθμιστική πρωτοτυπία ή χαριστική βολή στα υπολείμματα της δημόσιας εκπαίδευσης;

Γράφει οΓιώργος Ευσταθίου, εκπαιδευτικός, αναλυτής κοινωνικής πολιτικής και ερευνητής στο Εργαστήριο Σπουδών Φύλου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Το παρόν άρθρο είναι ένα άρθρο γνώμης του γράφοντος. Σκοπός του άρθρου αυτού, είναι να υποστηρίξει ότι όχι μόνον το σχέδιο νόμου του υπουργείου Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού με τίτλο <<Ενίσχυση του Δημοσίου Πανεπιστημίου -Πλαίσιο Λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων>> δεν αποτελεί καμία ουσιαστική μεταρρυθμιστική καινοτομία για την ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση και όλα αυτά υπό την κατάφωρη παραβίαση του άρθρου 16 του Συντάγματος αλλά πολύ περισσότερο εντάσσεται ένα συνολικότερο σχήμα παγίωσης ενός υβριδικού μοντέλου εκπαίδευσης που ενορχηστρώνεται από το 2019 σχολαστικά, στοχευμένα και μεθοδευμένα.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ας δούμε πως στήνεται εκ του κυβερνώντος κόμματος, το αφήγημα περί << μη κρατικών>> , << μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων>, . Για τον λόγο αυτό σταχυολογούμε ορισμένα σημεία από δηλώσεις του ίδιου του υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κ. Πιερρακάκη. Στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης τον Ιούλιο του 2023 ο κ. Πιερρακάκης μεταξύ άλλων δήλωνε ότι << Είναι επίσης γνωστό - και κομμάτι του προεκλογικού μας προγράμματος - ότι επιθυμούμε την άρση του καθεστώτος εθνικής εξαίρεσης σε ό,τι αφορά την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Πιστεύουμε στην άρση του κρατικού μονοπωλίου στην ανώτατη εκπαίδευση όπως ισχύει σε κάθε προηγμένη δημοκρατία και για τον λόγο αυτό θα επιδιώξουμε την αλλαγή του άρθρου 16 στην προσεχή συνταγματική αναθεώρηση…Η δυνατότητα που υπάρχει στο πλαίσιο των υφιστάμενων συνταγματικών δεδομένων για ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων είναι κάτι που συζητείται εδώ και χρόνια από ειδικούς στη χώρα μας. Θα προβούμε στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μας δίνει το Σύνταγμα ώστε να προετοιμάσουμε συμπληρωματικά το έδαφος για την αλλαγή του άρθρου 16 χωρίς να χάσουμε ακόμα περισσότερο χρόνο. Για να το πω σχηματικά, δεν μπορεί η Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων να έχει περισσότερους φοιτητές στο εξωτερικό από την Ισπανία των 46 εκατομμυρίων κατοίκων ή την Αγγλία. Και δεν επιτρέπεται η χώρα μας να μην έχει καταφέρει τουλάχιστον να γίνει περιφερειακό κέντρο προσέλκυσης ξένων φοιτητών. Μπορούμε καλύτερα και μας αξίζει να τα πάμε καλύτερα. Σε προηγούμενο σημείο των προγραμματικών δηλώσεων του δε εμφατικά τόνιζε <<Προωθούμε τη δημιουργία funds εντός των πανεπιστημίων με στόχο τη χρηματοδότηση καινοτόμων ιδεών φοιτητών και καθηγητών>>.

Στις 8 Δεκέμβρη 2023 σε τοποθέτηση του στην Ολομέλεια της Βουλής ο κ. Πιερρακάκης έβγαζε από την φαρέτρα και άλλα τέτοια πολιτικάντικα επιχειρήματα που κατά καιρούς ακούγονται στους κύκλους δεξιών κομμάτων, επιχειρήματα όπως << Η Κίνα διοικείται από κομμουνιστικό κόμμα, έχει ιδιωτικό πανεπιστήμια, όπως και η το Βιεντνάμ…Υπήρχε κάτι που το λέγαμε ως ανέκδοτο στις παρέες. Μόνο η Ελλάδα και η Βόρειος δεν έχουν μη κρατικά πανεπιστήμια. Λοιπόν σας πληροφορώ ότι η Βόρειος Κορέα, έχει μη κρατικό, ιδιωτικό πανεπιστήμιο, στην Πιογιάνγκ, ενώ εμείς ακόμη έχουμε ιδεολογικές αντιθέσεις. Η κυβέρνηση της Βορείου Κορέας, δεν έχει. Για τα συμπεράσματά σας αυτό>>. Επικαλούμενος το ενωσιακό δίκαιο σε μια προσπάθεια ανάδειξης των πτυχίων των κολλεγίων δήλωνε πως << Μέσω του ενωσιακού δικαίου σε ό,τι αφορά τα επαγγελματικά δικαιώματα, αναγνωρίζονται α κολλέγια. Αυτή είναι η αλήθεια ,χωρίς στουρθοκαμηλισμό>>. Επαινούσε δε τα μη κρατικά πανεπιστήμια της Κύπρου ως βέλτιστη πρακτική για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, << Εγώ κρατώ ως καλή πρακτική από την Κύπρο αυτή την εικόνα που είδα όταν ήλθαν σε αυτό το βήμα οι εκπρόσωποι των κυπριακών κομμάτων, να μην χρειάζεται να σκηνοθετήσουν ή να πραγματοποιούν περιττές διαφωνίες μεταξύ τους , όταν πρόκειται για το συμφέρον της πατρίδας τους που είναι το συνολικό πλαίσιο που έχτισαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ας διδαχθούμε από αυτό. Από μεριάς μας θα κάνουμε αυτό που πρέπει για να διευκολύνουμε αυτό το αποτέλεσμα>>.

Τον Ιανουάριο του 2024, μιλώντας σε εκπομπή της ΕΡΤ, ο κ. Πιερρακάκης δήλωνε <<Έχουμε ήδη άνω των τριάντα δομών στην Ελλάδα που παρέχουν πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα. Η διαφοροποίηση είναι ότι δεν παρέχουν ακαδημαϊκά δικαιώματα. Εμείς θέλουμε μέσα από μια τελολογική ανάγνωση του Συντάγματος, υπό το φως του ενωσιακού δικαίου, η χώρα έμμεσα να ανακτήσει την κυριαρχία στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Θέτοντας αυστηρά κριτήρια για τα παραρτήματα. Λέγοντας, δηλαδή, ότι εφόσον είναι μη κερδοσκοπικά και εφόσον πληρούν μια σειρά από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, τις κοινά αποδεκτές προϋποθέσεις, σε συνάρτηση με την έγκριση της Εθνικής μας Ανεξάρτητης Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση, να δώσουμε και το ακαδημαϊκό δικαίωμα>>

Παρατήρηση πρώτη. Όπως χαρακτηριστικά φαίνεται από τις δηλώσεις του κ. Πιερρακάκη στόχος του νομοσχεδίου για τα <<μη κρατικά>>, <<μη κερδοσκοπικά>> κατ΄ουσίαν ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι το κράτος. Ουσιαστικά η ακόμη μεγαλύτερη υποβάθμιση των κρατικών παροχών που εμπίπτει στο γενικότερο σχήμα πρόνοιας ως ένα υπολειμματικό δίχτυ ασφαλείας. Πόσω δε μάλλον για την ίδια την εκπαίδευση που για πολλούς αναλυτές της κοινωνικής πολιτικής ακολουθώντας μια μαρσαλιανή προσέγγιση του κράτους πρόνοιας, η ίδια η παροχή της οργανωμένης εκπαίδευσης από το κράτος αποτελεί το ταυτολογικό του ισοδύναμο μεταπολεμικά αλλά και συνεπάγεται την ιδιότητα του πολίτη.

Που στηρίζουμε την παραδοχή αυτή; Στην έκθεση της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παρακολούθηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην Ελλάδα το έτος 2023 παρατηρούσε στους βασικούς δείκτες μια βασική μείωση από το 2012-2022 στις κρατικές δαπάνες στην Ελλάδα για την εκπαίδευση. Οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 2012 μέχρι το 2022, δηλαδή σε βάθος δεκαετίας μειώθηκαν από το 4,6% στο 4,1% κάτω δηλαδή από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο, δηλαδή 4.9% το 2012 και 4,8% το 2022, ενώ για τις δημόσιες δαπάνες στην εκπαίδευση ως ποσοστό επί του συνόλου των γενικών κρατικών δαπανών σε βάθος δεκαετίας η μείωση αυτή αντιστοιχούσε από το 8,1% το 2012 στο 7,1% το 2022, πολύ πίσω από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο δηλαδή 9,8% το 2012 και 9,4% το 2022. Επιπλέον αξιοποιώντας την βάση δεδομένων της Eurostat παρατηρούμε ότι Η Ελλάδα το 2019 (τότε υπάρχουν τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) βρίσκεται ουραγός στην κρατική δαπάνη ανά φοιτητή σε επίπεδο ΕΕ, δαπανώντας μόνο 1780 ευρώ κατά μέσο όρο.

Το κοινωνικό κράτος, βασικός στόχος του σχεδίου νόμου στην Ελλάδα δεν δέχεται πιέσεις μόνο στην εκπαίδευση. Θα ήταν σωστό να προσεγγίσουμε τις εξελίξεις αυτές στην εκπαίδευση σε συνδυασμό με άλλους τομείς του κοινωνικού κράτους όπως η υγεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ με τίτλο << Ανάλυση των οικονομικών μεγεθών των δημοσίων νοσοκομείων της Ελλάδας>>, η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας το 2021 εν συγκρίσει με το 2009 ενώ αυξάνεται κατά 28,6% σε επίπεδο ΕΕ, την ίδια ώρα μειώνεται κατά 22,1% στην Ελλάδα. Η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας ενώ αυξάνεται κατά 32,7% στην ΕΕ, την ίδια ώρα μειώνεται κατά 29,2% στην Ελλάδα. Η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ του 2021 σύμφωνα με το ΙΟΒΕ ανέρχεται στο 9,2% του ΑΕΠ ενώ σε επίπεδο ΕΕ διαμορφώθηκε στο 10,9% . Όπως συνεχίζει να αποκαλύπτει το ΙΟΒΕ, την περίοδο 2009-2019 η κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας μειώθηκε στην Ελλάδα κατά 30% με μεγαλύτερη μείωση να καταγράφεται στην δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη με -37% ενώ σε επίπεδο ΕΕ οι αντίστοιχες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 30% και 32% αντίστοιχα.

Συνηγορούμε λοιπόν στο γεγονός ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα λειτουργήσει ως πολιορκητικός κριός προς το ίδιο το κράτος και προς τα δημόσια ΑΕΙ . Στο άρθρο 91 του νομοσχεδίου, ήδη προβλέπεται η μείωση κατά 10% της τακτικής χρηματοδότησης των δημοσίων πανεπιστημίων(από 80% σε 70%).

Παρατήρηση δεύτερη . Παρουσιάζεται από τον Κ. Πιερρακάκη ως πρότυπο και ως καλή πρακτική το <<μεγάλο κυπριακό θαύμα>>. Επιχειρείται εν ολίγοις μια πρώτη προσπάθεια δημιουργίας μιας κολλεγιακού τύπου Ανώτατης Εκπαίδευσης στα πρότυπα της αντίστοιχης κυπριακής, δηλαδή μιας Ανώτατης εκπαίδευσης η οποία θα στηρίζεται με το ένα πόδι στα κολλέγια τα οποία ως γνωστόν προσφέρουν μόνο διδακτικές υπηρεσίες με πλήρη αποσυσχέτιση προς την ακαδημαϊκή έρευνα η οποία άλλωστε αποτελεί και την πεμπτουσία των πανεπιστημίων διεθνώς. Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του πρώην υπουργού και ακαδημαϊκού Γιώργου Σταθάκη, μέσω αυτού του τύπου των κολλεγίων τα οποία στήθηκαν σε μια αμιγώς επιχειρηματική και καιροσκοπική βάση από επιχειρηματίες του Τουρισμού και των Κατασκευών, επιχειρείται μια διπλή <<λαθροχειρία>> όπως χαρακτηριστικά την ονοματίζει, δηλαδή να προσφέρεται κολλεγιακού χαρακτήρα εκπαίδευση σε σχολές νομικής ή ιατρικής όπου ανέκαθεν αποτελούσαν τον πυρήνα των πανεπιστημιακών σπουδών. Την ίδια επισήμανση κάνει και η Συσπείρωση Πανεπιστημιακών, τονίζοντας ότι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια κυριαρχεί η χειραγώγηση της εκπαιδευτικής έρευνας προς το συμφέρον του ιδιώτη, ενώ αυτή οφείλει να είναι ελεύθερη και να ακολουθεί τους κανόνες της επιστημονικής δεοντολογίας.

Σε πρόσφατη συνέντευξη του ο καθηγητής Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Γουργουλιάνης, τόνισε ότι το κυπριακό παράδειγμα είναι ένα παράδειγμα μη επιτυχημένο , κερδοσκοπικά στημένο το οποίο μπορεί αφενός να εξυπηρετεί τις βλέψεις μιας Ελληνικής οικογένειας που φαντάζεται το παιδί της γιατρό, ωστόσο η συνολικότερη λειτουργία του, για παράδειγμα των ιατρικών σχολών σε καμία περίπτωση δεν έχει χαρακτηριστικά πανεπιστημίου.

Θέτουμε λοιπόν το ερώτημα πως γίνεται να ο κ. Πιερρακάκης να θέλει την Ελλάδα να την προσαρμόσει στα πρότυπα της κολλεγιακής εκπαίδευσης της Κύπρου, όταν το 2021 περίπου 15.000 Κύπριοι φοιτητές σπούδαζαν στην Ελλάδα και 26.720 στο εξωτερικό; Ο κ. Πιερρακάκης και πάλι σιωπά.

Ας δούμε λίγο όμως πως αξιολογούνται και τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια και τα ιδιωτικά κολλέγια αλλά και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου και ποια η επίδοσή τους διεθνώς Σύμφωνα μια γνωστή παγκόσμια κατάταξη πανεπιστημίων την webometrics, τα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ τα οποία όχι μόνον δεν ενισχύονται παρά τον παραπλανητικό τίτλο του νομοσχεδίου αλλά εκ του αντιθέτου όπως τονίσαμε προηγουμένως βρίσκονται στην ζώνη υποβάθμισης , από την κυβέρνηση της ΝΔ , αξιολογούνται ως εξής. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, βρίσκεται 49η θέση στην ΕΕ και 180η διεθνώς . Το ΑΠΘ κατατάσσεται στην 59η θέση στην ΕΕ και στην 205η διεθνώς. Το ΕΜΠ κατατάσσεται στην 103η θέση στην ΕΕ και 329η διεθνώς.

Στους αντίποδες τα ιδιωτικά κολλέγια στην Ελλάδα, όπου βασική επιδίωξη του κ. Πιερρακάκη είναι να αναβαθμίσει τον ρόλο τους κατατάσσονται σε πολύ χαμηλότερες θέσεις. Το Deree(American College of Greece) σημειώνει την καλύτερη κατάταξη ανάμεσά τους, στην 625η θέση στην ΕΕ και στην 2811η διεθνώς ακολουθεί το Μητροπολιτικό κολέγιο με κατάταξη 992 στην ΕΕ και 6.188 στην ΕΕ. Άλλου τέτοιου τύπου κολλέγια στην Ελλάδα τα οποία όπως τονίζω έρχονται μονοδιάστατα να προετοιμάσουν με τα τυπικότατα προσόντα τον μελλοντικό αυριανό ευέλικτο εργαζόμενο σε θέσεις εργασίας τις οποίες έχουν αμιγώς ανάγκες οι επιχειρήσεις, σε τομείς όπως τα ναυτιλιακά, ο τουρισμός και το HR, βρίσκονται πολύ χαμηλά. Ενδεικτικά το New York College, κατατάσσεται στην θέση 1690 σε επίπεδο ΕΕ ενώ στην θέση 12.722 διεθνώς. Αντίστοιχα και τα κυπριακά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Το University of Nicosia κατατάσσεται στην θέση 1368 διεθνώς, το European university Cyprus, στην θέση 2058, ενώ Frederick University στην θέση 3.180.

Και ρωτάμε για μια ακόμη φορά. Αυτή θα είναι η περιβόητη αναβάθμιση που μας επαγγέλλεται ο κ. Πιερρακάκης μέσω του κυπριακού παραδείγματος, όταν οι επιδόσεις των ελληνικών ιδιωτικών κολλεγίων και των ιδιωτικών κυπριακών πανεπιστημίων σημειώνουν διεθνώς επιδόσεις πολύ χειρότερες από εκείνες των αντίστοιχων δημοσίων ελληνικών; ο κ. Πιερρακάκης όμως και πάλι σιωπά.

Παρατήρηση τρίτη: Από την στιγμή που η ίδρυση <<μη κερδοσκοπικών>>, <<μη κρατικών>> πανεπιστημίων θα είναι ουσιαστικά μια καλοστημένη κερδοσκοπική επιχείρηση των funds θέτουμε το ερώτημα. Με τι είδους οικονομικούς πόρους θα είναι σε θέση η μέση ελληνική οικογένεια να υποστηρίξει την φοίτηση των παιδιών της, σε τέτοιου είδους ιδρύματα από την στιγμή που σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ μέσος ετήσιος μισθός στην Ελλάδα το 2022 μειώθηκε κατά 1046 ευρώ συγκριτικά με το 2021 λόγω του αυξανόμενου πληθωρισμού; Η έρευνα του ΟΟΣΑ αποκαλύπτει ότι σε σταθερές τιμές ο μέσος ετήσιος μισθός μειώθηκε από 17.220 ευρώ το 2021 σε 16.174 ευρώ το 2022 δηλαδή μία απώλεια της τάξης 9,6% ήτοι 129 ευρώ τον μήνα σε ετήσια βάση παρά το γεγονός ότι ο μισθός αυξήθηκε σε πραγματικές τιμές 16.086 ευρώ στα 16.174 ευρώ . Ουσιαστικά ο μέσος μισθωτός στην Ελλάδα απώλεσε το 2022 έναν ολόκληρο μηνιαίο μισθό λόγω του πληθωρισμού.

Συνδυαστικά με τα στοιχεία που μας δίνει η έρευνα του ΟΟΣΑ, η πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ σε συνεργασία με την Alcο, έφερε στο φως ότι ένας στους δύο μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα(49%) καταβάλλει τουλάχιστον τουλάχιστον 500 ευρώ σε μηνιαίες δαπάνες για τα παιδία του ενώ το 30% δαπανά τουλάχιστον 750 ευρώ δηλαδή τουλάχιστον έναν ολόκληρο κατώτατο μισθό. Το 91% του δείγματος δήλωσε ότι τα τρία τελευταία χρόνια το κόστος των ιδιωτικών δαπανών για την εκπαίδευση συνεχώς αυξάνεται ενώ το 20% ότι λαμβάνει βοήθεια από συγγενικά πρόσωπα και την ευρύτερη οικογένεια για την κάλυψη των ιδιωτικών δαπανών στην εκπαίδευση. Και θέτουμε το ερώτημα.

Ο κ. Πιερρακάκης λαμβάνει υπόψιν αυτή την οικονομική αφαίμαξη του μέσου μισθωτού όταν παρουσιάζει τα ιδιωτικά πανεπιστήμια ως δύναμη ανάπτυξης της χώρας και ως κατόρθωμα της περιστολής του κρατικού μονοπωλίου στην εκπαίδευση; Ρωτάμε τον ίδιο ευθέως, πόσα χρόνια χρειάζεται μια οικογένεια να πληρώνει και να ξαναπληρώνει για την απόκτηση ενός δημοσίου αγαθού όπως ο ίδιος περίτρανα το παρουσιάζει; Η απάντηση είναι ότι εθελοτυφλεί και μάλλον τα στοιχεία που φέρνουν στο φως οι έρευνες του ΟΟΣΑ και του ΙΝΕ ΓΣΕΕ αποτελούν γι΄αυτόν ψιλά γράμματα.

Παρατήρηση τέταρτη. Στον πυρήνα της λογικής του νομοσχεδίου, βρίσκεται σύμφωνα με την κ Καραμεσίνη, καθηγήτρια οικονομικών της εργασίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, η <<ανωτατοποίηση>> των ιδιωτικών κολλεγίων που σύμφωνα πάντα με το πρόσφατο άρθρο της αναμένεται ασκήσει σημαντική πίεση τόσο στο ίδιο το δημόσιο πανεπιστήμιο όσο και στους αποφοίτους του. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την κ. Καραμεσίνη, του νομοσχεδίου επίκεται πρώτον , η << αφυδάτωση>> των περιφερειακών πανεπιστημίων, καθώς οι διαμένοντες φοιτητές μακριά από την πόλη των σπουδών τους θα προτιμήσουν την εύκολη λύση των ιδιωτικών πανεπιστημίων μέσω διδάκτρων παρά το ακριβό κόστος ζωής ως φοιτητές σε άλλη πόλη. Στο ίδιο συμπέρασμα φαίνεται να καταλήγει και η πρόσφατη ανακοίνωση της Συσπείρωσης Πανεπιστημιακών καθώς υπολογίζεται πως ο μέσος φοιτητής που σπουδάζει στην επαρχία και δαπανά γύρω στα 9.000 ετησίως θα στραφεί με μεγάλη ευκολία στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Με τον τρόπο αυτό, μπαίνει αμέσως φρένο στην ανάπτυξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Περιφέρεια συνεπώς το νομοσχέδιο λειτουργεί αντί-αναπτυξιακά. Δεύτερον συντηρείται η ανατροφοδότηση του <<υπερπληθωρισμού>> των πτυχιούχων χωρίς να λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν οι ανάγκες της εγχώριας αγοράς εργασίας και τρίτον η επιχειρούμενη κρατική χρηματοδότηση και των ιδιωτικών πανεπιστημίων παράλληλα με την ήδη υπάρχουσα κρατική υποχρηματοδότηση των δημοσίων, θα ωθήσει εξ΄ανάγκης το δημόσιο πανεπιστήμιο να καταβάλλει δίδακτρα ακόμη και στις προπτυχιακές σπουδές του για την κάλυψη των αναγκών του.

Αντί επιλόγου

Θεωρούμε εμφατικά ότι το σχέδιο νόμου που έρχεται προς ψήφιση στις 8 του Μάρτη , όχι μόνον δεν λύνει τα δισεπίλυτα προβλήματα που εδώ και αρκετά χρόνια συσσωρεύονται στα δημόσια Πανεπιστήμια, όχι μόνον ακόμη και με οικονομικούς όρους δεν λειτουργεί ως δύναμη ανάπτυξης αλλά αντιθέτως ερχόμενο να νομιμοποιήσει ακόμη περισσότερο την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών εκπαίδευσης στην τριτοβάθμια χτυπά ευθέως το ίδιο το κράτος λειτουργώντας ως πολιορκητής στο ίδιο το Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Το σχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν έσκασε ως κεραυνός εν αιθρία. Αντιθέτως υποστηρίζουμε ότι αποτελεί έναν από τους τελευταίους κρίκους στην αλυσίδα μιας δέσμης βασικών αναδιαρθρώσεων στον χώρο της εκπαίδευσης . Έχουν προηγηθεί ενδεικτικά η κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου με το άρθρο 64 του ν. 4623/2019, ο ελεύθερος διορισμός στην εκπαίδευση αποφοίτων ιδιωτικών κολλεγίων με τον ν. 4653/2020, ο ν. 4777/2021 που περιλαμβάνει 1) την καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, 2) την θεσμοθέτηση του πειθαρχικού δικαίου για τους φοιτητές, 3)τον ανώτατο όριο φοίτησης τους, 4) την προστασία των πανεπιστημίων από ειδικούς φρουρούς υπαγόμενοι στην Αστυνομία. Σύμφωνα με τους Γ. Γρόλλιο και Τάσο Λιάμπα, ο χαρακτήρας αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι βαθύτατα νεοφιλελεύθερος και νεοσυντηρητικός ,διαμορφώνοντας ένα δυστοπικό τοπίο στον χώρο της εκπαίδευσης. Αφενός στην βάση μιας νεοφιλελύθερης λογικής πρώτον καλλιεργείται το πνεύμα του ανταγωνισμού σε κάθε τομέα και βαθμίδα της εκπαίδευσης και δεύτερον αναπαράγεται και ανατροφοδοτείται η ταξική λειτουργία της εκπαίδευσης και παγιώνεται ο αγοραίος προσανατολισμός της απονευρώνοντας ταυτόχρονα τον ίδιο τον ρόλο του κράτους ως βασικό φορέα παροχής των υπηρεσιών εκπαίδευσης. Αφετέρου νεοσυντηριτικός επειδή διαμορφώνεται παραπλέυρως ένα κλίμα συμμόρφωσης και πειθάρχησης σε όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης προς την πολιτική εξουσία με βασικά χαρακτηριστικά την περιστολή των ακαδημαϊκών ελευθεριών την ελλιπή κριτική σκέψη.

Του Γιώργου Ευσταθίου