Σχολική βία και εκφοβισμός...

Γράφει ο εκπαιδευτικός Βαγγέλης Θερμογιάννης....

Το πρόβλημα της σχολικής βίας και του εκφοβισμού παρατηρείται όλο και περισσότερο στις σύγχρονες κοινωνίες με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου, αλλά και για την ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία. Το φαινόμενο της βίας δεν παρουσιάζεται μόνο στα σχολεία αλλά κύρια στην κοινωνία, κομμάτι της οποίας βεβαίως είναι και η σχολική κοινότητα.

Το Υπουργείο έρχεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ακολουθώντας τη συνήθη πρακτική του που δεν είναι άλλη από τη θεσμοθέτηση διαδικασιών ελέγχου, κατασταλτικών μέτρων και δημιουργίας ψηφιακής πλατφόρμας καταγγελιών, εντός δηλαδή της διεθνώς παρωχημένης πειθαρχικής προσέγγισηςπου ενισχύει την καχυποψία και την ανυπαρξία εμπιστοσύνης και συνεργασίας στο χώρο του σχολείου, αφήνοντας ενδεχομένως κάποιες φορές εκτεθειμένους τους εκπαιδευτικούς. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα,για την "Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Ενδοσχολικής Βίας και του Εκφοβισμού"έρχεται να προστεθεί σε μια πληθώρα από πλατφόρμες που έχουν πλημμυρίσει την εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια, πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης, αυτοαξιολόγησης, επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών, πλατφόρμα για την ηλεκτρονική καταχώριση βιογραφικών στοιχείων των αξιολογούμενων κ. ά. Υπουργείο, Περιφερειακές Διευθύνσεις, Διευθύνσεις Εκπαίδευσης ανά νομό και σχολικές μονάδες καλούνται να συγκροτήσουν ομάδες δράσης χωρίς εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς και εν αναμονή οδηγιών. Είναι φανερό ότι το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να δημιουργήσει θετικές εντυπώσεις, παρακάμπτοντας όμως την ουσία του προβλήματος καιμεταφέροντας τις ευθύνες στους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές για την επίλυση ενός πολυπαραγοντικού κοινωνικού φαινομένου.

Σε μια κοινωνία που βασίζεται στον ατομισμό και τη βία, το ρατσισμό, την ξενοφοβία και την οπαδική βία και σ’ ένα σχολείο που καλλιεργεί τον ανταγωνισμό και τις διακρίσεις, οι νέοι βλέπουν τα όνειρά τους να ματαιώνονται, καθώς αποκλείονται από τη μόρφωση και τη ζωή. Η ανεργία, η φτώχειακαι η αδυναμία οικογενειακού προγραμματισμού λόγω οικονομικών δυσκολιών,η κατάρρευση του εθνικού συστήματος υγείας, τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας γονέων και η απουσία ελεύθερου και ποιοτικού χρόνου με τα παιδιά, η αμφισβήτηση αξιών και η απουσία του πολιτισμού, η κατάρρευση κοινωνικών δομών ψυχικής υγείας και συμβουλευτικής και ο ρόλος του διαδικτύου ενισχύουν την παραγωγή βίας μεταξύ των νέων. Οι νέοι απαντούν με βία στη βία που καθημερινά βιώνουν!

Καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση ή στην αναχαίτιση των περιστατικών αυτών, παίζει σίγουρα και το σχολικό κλίμα και οι παρεμβάσεις των εκπαιδευτικών. Η σχολική κοινότητα όμως έχει να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που δημιουργούνται έξω απ’ αυτή και μεταφέρονται μέσα σ' αυτή χωρίς να στηρίζεται επαρκώς με τα μέσα εκείνα που μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια. Στο σημερινό σχολείο έχει διαμορφωθεί μια ασφυκτική κατάσταση με πολυάριθμα τμήματα μαθητών, που στοιβάζονται κάποια σε άθλια κτήρια, παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες χωρίς παράλληλη στήριξη ή τμήματα ένταξης, παιδιά που δεν γνωρίζουν επαρκώς τη γλώσσα ή που δεν κατάφεραν να καλύψουν τα κενά της τηλεκπαίδευσης από την περίοδο της πανδημίας. Η ύπαρξη ή η απουσία, σε αρκετές περιπτώσεις, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών που προσπαθούν να καλύψουν ταυτόχρονα 3, 4 και 5 σχολεία. Καλλιτεχνικά μαθήματα, φυσική και θεατρική αγωγή που υποβαθμίζονται. Η φιλαναγνωσία που καταργήθηκε από το πρόγραμμα. Μαθήματα, που βοηθούν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων, τον διάλογοκαι την επικοινωνία, τη δημιουργία , τη χαρά και την εκτόνωση της επιθετικότητας,τις δεξιότητες διαπροσωπικών σχέσεων, την αυτογνωσία, την ενσυναίσθηση και την διαχείριση του στρες και των συναισθημάτων, εξοβελίζονται. Οι δημιουργικές και αθλητικές δραστηριότητες περιορίζονται. Η παροχή κατάλληλου πλαισίου για την ανάδειξη της ομαδικής συνεργασίας και της ευγενούς άμιλλας αναζητείται. Η ολοκληρωμένη μόρφωση αντικαθίσταται από την απόκτηση δεξιοτήτων, το κυνήγι της ύλης και την αποθέωση της βαθμοθηρίας. Όλα αυτά δρουν επιβαρυντικά στην ψυχοσύνθεση των παιδιών και άρα στις συμπεριφορές τους.

Η σχολική μονάδα πρέπει να επικοινωνεί με τους γονείς για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωσή τους σχετικά με το συγκεκριμένο φαινόμενο και η Πολιτεία να δημιουργήσει Σχολές Γονέων πλαισιωμένες με όλους τους ειδικούς που απαιτούνται. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να επιμορφωθούν και να μεριμνούν για την ομαλή ένταξη των νέων μαθητών και αυτών με ειδικές ανάγκες στο σχολείο. Οι γονείς να συμμετέχουν ενεργά στη σχολική ζωή των παιδιών τους, να αναγνωρίζουν τη βία και να συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς. Είναι ανάγκη να οργανωθούν δημιουργικές δραστηριότητες σε κάθε σχολείο, αθλητικές, μουσικές, περιβαλλοντικές, σκάκι, θεατρικές ομάδες, σχολικοί κήποι κ.ά. Για το λόγο αυτό απαιτείται αναμόρφωση και αναβάθμιση στο σχολικό πρόγραμμα των καλλιτεχνικών μαθημάτων και της φυσικής αγωγής, σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.Το κράτος πρέπει να κάνει μαζικούς μόνιμους διορισμούς κοινωνικών επιστημόνων και εκπαιδευτικών με οργανικές θέσεις σε κάθε σχολική μονάδα, να θεσμοθετήσει ολιγομελή τμήματα και να παρέχει σύγχρονα ασφαλή σχολικά κτήρια προσβάσιμα για κάθε μαθητή με αναπηρία.

Οι πλατφόρμες με τα ανώνυμα ή επώνυμα σχόλια και καταγγελίες και τις αόριστες οδηγίες δεν είναι θεωρούμε η καλύτερη λύση. Είναι μάλλον μια πράξη εντυπωσιασμού, ένα αντιπυρετικό στη βαριά ασθένεια. Αποδεικνύεται ότι η κεντρική εξουσία αγνοεί τη διεθνή πρακτική που εστιάζει στην πρόληψη του φαινομένου, η οποία και μόνο αυτή συγκρατεί σε χαμηλά επίπεδα την ενδοσχολική βία.Αυτό που πραγματικά λείπει είναι ένα σχολείο που θα ολοκληρώνει τον μαθητή ως προσωπικότητα και θα διαπαιδαγωγεί με διαφορετικές αξίες από αυτές που προβάλλει ο σημερινός τρόπος ζωής, που διαθέτοντας τους απαραίτητους πόρους και το κατάλληλο πρόγραμμα θα αγκαλιάσει τη διαφορετικότητα προωθώντας την ισότητα. Ένα σχολείο, που καταπολεμώντας τα στερεότυπα, θα αγκαλιάσει όλα τα παιδιά βοηθώντας τα να νιώθουν αυτοπεποίθηση. Και, φυσικά, οι πολίτες να ψηφίζουν κυβερνήσεις που θα δίνουν λύσεις στα σύγχρονα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα …