Ο δρόμος για μια ψυχικά υγιή και ανθεκτική Ευρώπη (της Ελεονώρας Μελέτη)

Γράφει η Ελεωνόρα Μελέτη*

«Θέλω τη ψυχική μου ηρεμία»… Πόσες φορές έχουμε ακούσει αυτή τη φράση από φίλους, γνωστούς ή και αγνώστους; Άπειρες. Είναι, όμως, η ψυχική υγεία ένα ζήτημα μονοδιάστατο, που απαιτεί ατομική προσέγγιση; Από άνθρωπο προς άνθρωπο; Εδώ η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη. Προφανώς, απαιτεί και προσωπική προσπάθεια.

Έχοντας βιώσει το τέρας της συναισθηματικής και λεκτικής βίας, γνωρίζω πολύ καλά πως για να νικηθεί, δεν πρέπει να είσαι μόνος ή μόνη. Πρέπει να βρεις τα κατάλληλα χέρια βοηθείας, μέχρι να καταφέρεις να σταθείς ξανά στα δικά σου πόδια. Το «δες ένα ψυχολόγο» παραμένει, δυστυχώς, μέχρι και σήμερα ταμπού για την ελληνική κοινωνία που πρέπει να απενοχοποιηθεί στη συνείδηση μας.

Η συλλογική ψυχική υγεία είναι ένα κοινωνικό ζήτημα, μέρος της εξίσωσης που πρέπει να λύσει ένα εύρωστο κοινωνικό κράτος. Ένας στόχος στο οποίο δεν πρέπει να μένει κανείς πίσω, αλλά να τον πετυχαίνουμε διαρκώς όλοι μαζί. Χωρίς καμία έκπτωση, χωρίς κανένα στίγμα. Μας αφορά όλους, ως κοινωνία, ως χώρα και το κυριότερο ως Ένωση.

Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το σχέδιο της για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την Ψυχική Υγεία. Περιλαμβάνει 8 άξονες πολιτικής και 20 εμβληματικές δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν από χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ ύψους 1,23 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Διέπεται από τρεις κατευθυντήριες αρχές. Πρώτον, την πρόσβαση σε επαρκή και αποτελεσματική πρόληψη. Αναλύοντας όλους αυτούς τους καθοριστικούς παράγοντες που επιδεινώνουν την ψυχική μας κατάσταση και διαθλώνται μέσα από το πρίσμα των ανισοτήτων στην καθημερινότητα μας. Ανισότητες που γέννησαν οι αλλεπάλληλες κρίσεις και κληρονόμησαν η δική μου και οι επόμενες γενιές. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ευρώπη ένας στους 2 νέους ανθρώπους δηλώνουν ότι χρειάζονται ψυχική περίθαλψη και εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης. Η κοινωνική πολιτική για τη ψυχική υγεία, συνεπώς, θα πρέπει να συγκεντρώνει χαρακτηριστικά έγκαιρης πρόληψης και να έχει μελλοντοστραφή ορίζοντα.

Δεύτερον, την παροχή υψηλής ποιότητας και οικονομικά προσιτή ψυχική περίθαλψη και θεραπεία. Με δομές ψυχικής υγείας που θα έχουν έναν πελατοκεντρικό προσανατολισμό, αλλά και μια σύνδεση με την κοινότητα. Που θα εστιάζουν στις ιδιαιτερότητες των κρατών-μελών. Αλλά και που θα ρίχνονται στη μάχη για την αντιμετώπιση ενός μεγάλου κινδύνου για την δημογραφική βιωσιμότητα της ηπείρου, του φαινομένου της κατάθλιψης και κατ’ επέκταση των αυτοκτονιών.

Τρίτον, την επανένταξη στην κοινωνία μετά την αποκατάσταση. Η ψυχική υγεία χαρακτηρίζεται από τεράστια ευθραυστότητα. Δεν είναι μια θεραπεία που συνταγογραφείται και ολοκληρώνεται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Είναι μια συνολική, πολυεπίπεδη προσέγγιση που χτίζεται σταδιακά και απαιτεί τη συμβολή πολλών μερών. Ένα από αυτά είναι η κοινωνία του κάθε κράτους-μέλους που πρέπει να είναι έτοιμη να υποδεχτεί, αλλά και να κινητροδοτήσει όσους παλεύουν με προβλήματα ψυχικής υγείας.

Από εκεί και πέρα, το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί και σε εθνικό επίπεδο, με την κάθε χώρα να παίρνει τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Η ελληνική Κυβέρνηση έχει εκπονήσει και εφαρμόζει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Ψυχική Υγεία που έχει ως στόχο τη δημιουργία δικτύων κοινοτικών υπηρεσιών και την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας. Με έμφαση στον αποστιγματισμό ευάλωτων ομάδων και την ενδυνάμωση των πασχόντων από ψυχικές ασθένειες. Ένα σχέδιο που εναρμονίζεται πλήρως με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και θα αποτελέσει οδοδείκτη για την βελτίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Ο δρόμος προς την ψυχική ανθεκτικότητα είναι μακρύς, αλλά με συνοδοιπόρους την Πολιτεία και την Ευρωπαϊκή κοινότητα βατός. Η Ευρώπη του αύριο θα κληθεί να υπερασπιστεί τα κεκτημένα αυτά, αλλά και να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες της. Ως Ελληνίδα Ευρωβουλευτής, θα αγωνιστώ για να διατηρήσουμε αυτήν την ρότα. Να συγκρουστούμε με παθογένειες και κακώς κείμενα προηγούμενων ετών. Να αλλάξουμε θέσφατα δεκαετιών. Να εξαλείψουμε προκαταλήψεις που συνοδεύουν τους ασθενείς ψυχικής υγείας.

Μένοντας στην Ευρώπη, λοιπόν, Μένουμε Υγιείς Μαζί. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε!