Λειψυδρία και αγροτική παραγωγή

Άρθρο του Γ. Οικονόμου στην εφημερίδα «Political».

Ο Καναδός διανοητής L. Peter είχε υποστηρίξει ότι, παρά τις προειδοποιήσεις, τίποτε το ουσιαστικό δεν γίνεται, μέχρι η υπάρχουσα κατάσταση να γίνει πιο οδυνηρή από την επιβεβλημένη αλλαγή. Αυτά τα λόγια περιγράφουν με ακρίβεια το οξυνόμενο πρόβλημα της λειψυδρίας.

Νησιά του Αιγαίου και περιοχές στη νότια Ελλάδα έχουν βρεθεί χωρίς νερό, ενώ ακόμα και στη Βόρεια Ελλάδα αρκετές λίμνες βρίσκονται στο όριο της πλήρους ξήρανσης. Στην Αττική η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς τα αποθέματα της ΕΥΔΑΠ μειώνονται ραγδαία, δημιουργώντας σενάρια σοβαρής λειψυδρίας σε ορίζοντα μηνών.

Το πρόβλημα είχε πρωτοεμφανιστεί το 1991, αλλά την παροδική λύση, τότε, την έδωσε η μητέρα φύση. Πράγμα που δεν θα συμβεί σήμερα, εξαιτίας της κλιματικής κατάρρευσης. Συνεπώς, οι λύσεις επιβάλλεται να δοθούν από την επιστήμης και την πολιτική.

Σε ταξίδι μου στην Κύπρο, επιφανής πολιτικός μου είχε πει, αφού μου έδειξε την υποδομή που έχουν δημιουργήσει για την αξιοποίηση και της τελευταίας σταγόνας νερού: «Εμείς πρώτα φροντίσαμε για το νερό και μετά φτιάξαμε μεγάλα έργα..

Εσείς κάνατε πρώτα τα μεγάλα έργα και στο ζήτημα του νερού έχετε μείνει πίσω». Η μεγάλη ευθύνη, ως προς αυτό, βαρύνει τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ (1993-2004), οι οποίες ακύρωσαν σχεδόν όλα τα έργα υδατικής πολιτικής που είχε προγραμματίσει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Σήμερα, με τον κόμπο στο χτένι, χρειάζεται να ξαναδούμε προσεκτικά, γρήγορα και αποτελεσματικά το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Ο πρώτος και βασικότερος κρίκος στην αλυσίδα είναι η κατανάλωση του νερού. Οι μελέτες δείχνουν ότι το 80% περίπου αφορά τη γεωργία, ενώ το υπόλοιπο 20% οικιακές και επαγγελματικές χρήσεις, ιδίως στην τουριστική βιομηχανία.

Στο σημείο αυτό, για να προλάβουμε μεροληπτικές φωνές, χρειάζεται να βάλουμε και άλλους παράγοντες στην εξίσωση, ώστε να μην στοχοποιηθεί μονομερώς η ελληνική γεωργία. Καταρχάς, δεν γίνεται να λειτουργούν ήδη σήμερα , με αυτή την κατάσταση τόσες πολλές πισίνες σε νησιά που μαστίζονται από τη λειψυδρία, οι πλείστες των οποίων τροφοδοτούνται με γλυκό νερό. Επίσης, τεράστιες ποσότητες πόσιμου νερού δαπανώνται για τη συντήρηση εκτάσεων γκαζόν, για διακοσμητικούς λόγους, και για το πότισμα υδρόφιλων καλλωπιστικών φυτών. Παράλληλα, μην ξεχνάμε ότι πόσιμο νερό χρησιμοποιείται ακόμα και για το πλύσιμο δρόμων. Αυτές οι χρήσεις, προσθέτοντας ακόμα και τα δίκτυα αποχέτευσης, επιβάλλεται να καλυφθούν, το συντομότερο δυνατόν, με αφαλατωμένο νερό ή νερό που προκύπτει από χημική επεξεργασία υδάτων που δεν είναι πόσιμα.

Αντίθετα, στην περίπτωση της γεωργίας χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή και εγρήγορση. Γιατί εδώ τα πράγματα είναι περίπλοκά και πολλές φορές φαίνονται και παράδοξα, όπως για παράδειγμα η περίπτωση περιοχών της Θεσσαλίας που πνίγηκαν από τον Daniel και τώρα δεν υπάρχει νερό για να ποτίσουν οι παραγωγοί. Έχω εξηγήσει στην αρθογραφία μου και τις πολιτικές μου παρεμβάσεις τη σημασία του να έχουμε ακμαία πρωτογενή παραγωγή, για λόγους επάρκειας τροφής και δημογραφικούς, καθώς η ελληνική περιφέρεια βιώνει δραματικά τη δημογραφική κρίση. Προφανώς και δεν υποστηρίζω ότι δεν πρέπει να αλλάξει τίποτα στη γεωργική άρδευση. Το αντίθετο κιόλας. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε κάθε τεχνολογικό μέσο για την εξοικονόμηση και την αξιοποίηση του διαθέσιμου νερού, συμπεριλαμβανομένων ειδικών πολιτικών για τις υδρόφιλες καλλιέργειες. Προτεραιότητα μας πρέπει να είναι η αλλαγή και ο εκσυγχρονισμός λειτουργίας των οργανισμών που ασχολούνται με την άρδευση των καλλιεργειών (ΤΟΕΒ – ΓΟΕΒ) , καθώς επίσης και οι εκτεταμένες παρεμβάσεις στην κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών (φράγματα, υδατοδεξαμενές, δίκτυα, καθαρισμοί ποταμών). Φυσικά απαιτείται και μια κουλτούρα ορθολογισμού σε ότι αφορά τη χρήση (ποσότητες και ώρες) . Σε κάθε περίπτωση όμως χρειάζεται να εξασφαλιστεί ότι θα έχουμε κατάλληλο νερό για την άρδευση των καλλιεργειών μας και τα ζώα μας, ώστε να μην διακυβευθεί τόσο η ποσότητα όσο και η ποιότητα της παραγωγής μας. Αυτός είναι όρος επιβίωσης για την πατρίδα και τον πληθυσμό μας.