Οι κορυφές, συνήθως, είναι οξείες! (του Κώστα Θερμογιάννη)

Η πολιτική, ως λειτούργημα, είναι προϋποθετική τής ύπαρξης θεσμικής αυτοοργάνωσης κάθε κοινωνικής συλλογικότητας, από την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέχρι το ίδιο το κράτος. Αποτελεί προφανώς την καθοριστική, για την ύπαρξη της κοινωνίας, έκφραση της ορθο-λογικής σκέψης, η οποία στη Δημοκρατία, λειτουργώντας συνεκτικά ως προς τα μέλη της κοινωνίας επί της οποίας εφαρμόζεται, μετουσιώνεται, δια των πράξεων και των αποφάσεών της, σε δεσμευτική υποχρέωση (αναγκαιότητα) για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. Η πολιτική δηλαδή, ως δημιουργός κοινής συνείδησης και κοινής νοοτροπίας στην κοινωνία, τρόπου δηλαδή του νοός (αντίληψης, συναίσθησης), ενεργεί με τρόπο καθοριστικό ως διαμορφωτής τής μεταξύ των πολιτών αλληλεπίδρασης αλλά και της αλληλεπίδρασής των πολιτών με τους θεσμούς που λειτουργούν από την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέχρι το κράτος. Σημαντικό είναι να υπογραμμιστεί εμφατικά ότι η πολιτική δεν είναι απρόσωπη, εφαρμόζεται από πολιτικούς, η καλλιέργεια, η εναργής κριτική σκέψη και το αίσθημα ευθύνης των οποίων επιδρά καθοριστικά σε αυτή.

Ο αμερικανικής καταγωγής ψυχολόγος Abraham Maslow[1] ιεράρχησε τις ανθρώπινες ανάγκες ξεκινώντας από τις απολύτως βασικές – βιολογικές (τροφή, νερό κλπ.), και στη συνέχεια, ικανοποιώντας διαδοχικά την ασφάλεια (στέγη, οικονομική επάρκεια, υγεία κλπ.), τη συμμετοχή σε κοινωνικές ομάδες (οικογένεια, φίλοι κλπ.) και την αυτοεκτίμηση (αυτοσεβασμός κλπ.), κατέληξε στην αυτο-ολοκλήρωση και στην αυτό-πραγμάτωση. Μια διασταλτικά παραστατική απεικόνιση της αυτοπραγμάτωσης του ανθρώπου μέσα στον κοινωνικό ιστό τού τόπου που δραστηριοποιείται, θα μπορούσε να αποτελέσει η προσπάθεια κατάληψης της καλύτερης δυνατής θέσης στις καρέκλες των επισήμων! Ενίοτε δε, και η (επικοινωνιακή) εξαγορά της, όταν τα προσόντα και η ρητορική ικανότητα δεν είναι αρκούντως επαρκή. Η κορυφή κάθε πυραμίδας, ανεξαρτήτως της ιεραρχίας επί της οποίας εφαρμόζεται (πολιτική, αυτοδιοικητική, θρησκευτική, συνδικαλιστική κλπ.), σχηματίζει μια εντόνως οξεία γωνία, η οποία έχει τη δυνατότητα ‘φιλοξενίας’ λίγων ή ενός μόνο προσώπου και μπορεί να αποτελέσει ένα -εν δυνάμει- αντικείμενο ατομικής ωφελιμιστικής στοχοθεσίας προς αυτό-ολοκλήρωση, ειδικά για τα υποκείμενα εκείνα για τα οποία η ηδονή τού εξουσιαστικού μηχανισμού και των δυνατοτήτων δύναμης που αυτός παρέχει, αποτελεί το μεθυστικό αντίκρισμα του αυτοσκοπού της (ασήμαντης για την κοινωνία) ματαιοδοξίας τους. Απαιτείται λοιπόν σημαντική προσοχή καθόσον το αξιακό σύστημα που θεμελιώνεται σε κάθε κοινωνική ιεραρχία ως προς την επιλογή τού πολιτικού της προσωπικού ή εν γένει του προσωπικού που την εκπροσωπεί, αν καταπέσει στη βουλιμική λογική τού αυτοσκοπού που ορέγεται την εξουσία χωρίς κατ’ ανάγκη να έχει την ικανότητα να τη διαχειριστεί σύμφωνα με την ιερότητα της αλήθειας τού κοινωνείν (μη λήθης δηλαδή της επίγνωσης του ιερού σκοπού για το οποίο η πολιτική έναντι της κοινωνίας έχει ευθύνη απέναντι στους πολίτες της και στην αδιάλειπτη και αξιόλογη ιστορική της συνέχεια), ελλοχεύει ο ορατός κίνδυνος να καταπέσει ο τόπος σε κοινωνική, ηθική, πνευματική και πολιτιστική παρακμή.

Κριτήριο αλήθειας είναι η εμπειρική επαλήθευσή της. Κριτήριο ικανότητας είναι το βιωματικό αποτέλεσμά της το οποίο ενεργεί θετικά και προσθετικά στην ατομική αλλά και την κοινωνική πρόοδο. Δυστυχώς όμως, η σύγχρονη ελληνική κοινωνία έχει πολλαπλώς καταδείξει στις μέρες μας ότι κριτήριο αλήθειας είναι η διαστρέβλωση της λογικής και κριτήριο ικανότητας είναι η κατά το δυνατόν μακροχρόνια παραμονή στις καρέκλες των επισήμων. Τούτο, αυτοδικαίως, συνεπάγεται αφενός δραματική στασιμότητα κι αφετέρου επικίνδυνα φθαρτική για την κοινωνία αδιαλλαξία, συμβιβασμό με τη μετριότητα και απαξίωση κάθε καινοτόμου σκέψης και κάθε τελέσφορης λύσης στις προκλήσεις της εποχής και του μέλλοντος. Η οξεία γωνία στην κορυφή της πυραμίδας στηρίζεται στην έμφοβη ανασφάλεια λόγω έντονου (και συχνά ανηλεούς) ανταγωνισμού, αφού αποτελεί de facto αντικείμενο πόθου πολλών διεκδικητών της, με αποτέλεσμα η μακροχρόνια έκθεση σε αυτή να πνίγει ακούσια ακόμα και την πιο ειλικρινή μέριμνα για ανιδιοτελή προσφορά ενώ ταυτόχρονα, μπορεί πολύ εύκολα να θολώσει τη διάκριση του ουσιώδους από το επουσιώδες, δημιουργώντας ψευδαισθητικές παραισθήσεις επάρκειας τής ευθύνης με την οποία συνοδεύεται. Ο Οδυσσέας Ελύτης προφητικά έγραψε για την περίπτωση αυτή: «Θα πρέπει να δημιουργούμε αντισώματα και για την Ευθύνη»[2]. Και κατά τα ειωθότα των ημερών μας φαίνεται πως, δυστυχώς, έχει επαληθευτεί…

.....................................................................

[1] Ιεράρχηση αναγκών κατά Μάσλοου – Βικιπαίδεια

[2] Οδυσσέας Ελύτης – Σηματολόγιον