Ερώτηση του Περιφερειακού Συμβούλου Σπύρου Λάμπου για το πρόβλημα στέγης ειδικά των νέων

Το θέμα του προβλήματος στέγης, τις πολιτικές της Περιφέρειας και το χρέος τους στη νέα γενιά, ο περιφερειακός σύμβουλος της «Στερεάς Υπεροχής» Σπύρος Λάμπου κατέθεσε επίκαιρη ερώτηση προς τον Περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας.

Διαβάστε το κείμενο της ερώτησης:

«Η πρόσβαση στην κατοικία αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα, κατοχυρωμένο στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ανθρώπων, αλλά και στο Σύνταγμα της Ελλάδος.

Σήμερα οι νέοι δεν μπορούν να αποκτήσουν ένα σπίτι, ούτε καν να νοικιάσουν. Καθυστερούν να ζήσουν αυτόνομα, επιδεινώνοντας τις δημογραφικές πιέσεις, δημιουργώντας νέες διαγενεακές ανισότητες. Το 1994 το 46% των νέων ζευγαριών έως 44 ετών είχαν ιδιόκτητη στέγη. Το 2019 μειώθηκε στο 30%.

Τα τρία τελευταία χρόνια η αύξηση τιμών των ακινήτων και των ενοικίων φτάνει μεσοσταθμικά στο 32% και από αρχές του 2022 επιτάθηκε, από την αύξηση των αντικειμενικών αξιών κατά 20% στο 55% των περιοχών της χώρας, όπως και από τη συνεχή αύξηση των τιμών στα οικοδομικά υλικά.

Ταυτόχρονα η ραγδαία αύξηση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, η συνεχιζόμενη προς το χείρον απώλεια του λαϊκού εισοδήματος, η κατάργηση του ΟΕΚ και η αλματώδης επέκταση του φαινομένου της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτου, επιδεινώνει το στεγαστικό ζήτημα.

Το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης περίπου στο 70% έχει χρησιμοποιηθεί διαχρονικά σαν άλλοθι για την ανυπαρξία κοινωνικής πολιτικής για την στέγαση, τόσο από το κράτος, όσο και από την αυτοδιοίκηση.

Σήμερα το μόνο που υπάρχει σαν μέτρο, είναι η ένταξη πιλοτικού προγράμματος ύψους 1.570.000 ευρώ με τίτλο «Δημιουργία δικτύου κοινωνικής/οικονομικής προσιτής κατοικίας», το οποίο θα εφαρμοστεί στους Δήμους Αθηναίων και Θεσσαλονίκης για 70 και 30 διαμερίσματα αντίστοιχα και με υπόσχεση ότι η ανωτέρω παρέμβαση θα ενταχθεί στη νέα προγραμματική περίοδο, με στόχο την εφαρμογή της πανελλαδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα για 2000 διαμερίσματα.

Δηλαδή, οι πολίτες και οι νέοι άνθρωποι της Στερεάς Ελλάδας θα περιμένουν την επόμενη προγραμματική περίοδο; Με ότι συνέπειες θα έχει αυτό και στο δημογραφικό προφίλ της περιοχής, αλλά και στο κοινωνικό στάτους αυτών των ηλικιών;

Θεωρώ δε ότι, τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat που εμφανίζουν την Περιφέρεια μας, ανάμεσα στις (10) ευρωπαϊκές Περιφέρειες με το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των νέων 15-29 ετών με 38,9% στην 7^η θέση, θα πρέπει να αφυπνίσουν την Περιφερειακή Αρχή.

Για την παράταξή μας το πρόβλημα της στέγασης δεν πρέπει να επαφίεται στην αυτορρύθμιση της αγοράς ή να αντιμετωπίζεται ως «ατομικό ζήτημα», αλλά αποτελεί δικαίωμα, που το κράτος και η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλουν να διασφαλίζουν, μέσα από την άσκηση πολιτικής υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Πέραν από τις πολιτικές οικονομικής στήριξης του δικαιώματος στη στέγη και άμβλυνσης των στεγαστικών ανισοτήτων – που πρέπει και επιβάλλεται να εφαρμόσει η κεντρική διοίκηση, όπως προνοιακές παροχές στέγασης σε συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες και ειδικά στους νέους (επίδομα στέγασης, επιδότηση ενοικίου κλπ) η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να δράσει, να σχεδιάσει και να υλοποιήσει προγράμματα γνωρίζοντας καλύτερα τις δημογραφικές, κοινωνικές και παραγωγικές ανάγκες της περιοχής της.

Προτείνουμε λοιπόν:

• Εφαρμογή στοχευμένων προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών φτωχών νοικοκυριών, αλλά και ανακαίνισης νέων, σε συνδυασμό με την δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων για την μείωση του κόστους και την αυτοδιαχείριση της ενέργειας σε τοπικό επίπεδο
• Καταγραφή από την Περιφέρεια και τους δήμους σε:
• Κενά, ανεκμετάλλευτα κτίρια του δημοσίου, του δήμου, της Περιφέρειας, της Εκκλησίας και μη κερδοσκοπικών φορέων κοινωφελούς σκοπού. Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό κενών κτιρίων σε όλη τη Ε.Ε (35,3%) δηλαδή 2.250.000 κτίρια σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
• Κενά εγκαταλελειμμένα κτίρια ιδιωτών σε διάφορους Δήμους
• Κατοικίες και διαμερίσματα ιδιωτών που θα τις διαθέσουν η επαναδιαθέσουν προς ενοικίαση χάρη σε ένα πλέγμα κινήτρου, εξασφαλίσεων και παροχών από το κράτος και την αυτοδιοίκηση.

Στο πλαίσιο αυτό θα εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας, με προτεραιότητα την επισκευή και επαναχρησιμοποίηση του υπάρχοντος αποθέματος κατοικιών με υλοποίηση από τους δήμους ή την Περιφέρεια, με συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, που θα ακολουθεί τις δημόσιες συμβάσεις. Άλλωστε, η χρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού προβλέπεται τόσο από εθνικούς πόρους όσο και από ευρωπαϊκούς, πχ Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, Πράσινο Ταμείο και Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Μακροπρόθεσμος στόχος ενός τέτοιου σχεδίου είναι η δημιουργία ενός μητρώου – δεξαμενής αποθέματος κατοικιών, διαθέσιμης για κοινωνική στέγαση, έξω από το πεδίο αγοράς ακινήτων. Τμήματα του σχεδιασμού θα αφορούν και την φοιτητική στέγη και θα αξιοποιείται ταυτόχρονα η εγκαταλελειμμένη δημόσια περιουσία.

• Για τους αστέγους που αποτελούν τη νέα αυτή πληγή της κοινωνίας, να γίνει εντοπισμός τους και άμεση σύνδεσή τους με ξενώνες υποστήριξης αστέγων και κέντρα ημερήσιας φροντίδας, λεωφορείο αστέγων για ατομική υγιεινή και φροντίδα υγείας
• Άμεσα μέτρα επίσης θα μπορούσαν να υλοποιηθούν από την Περιφέρεια, όπως επιδότηση ηλεκτρικού ρεύματος για φτωχά νοικοκυριά, προπληρωμένη κάρτα αλληλεγγύης για τρόφιμα και απόδοση στον ιδιοκτήτη επιδότησης ενοικίου.

Μετά τα παραπάνω ερωτάται ο κύριος Περιφερειάρχης:

• Ποια ήταν η παρέμβαση όλα αυτά τα χρόνια της Περιφέρειας στο σύνθετο, κομβικό και ταυτόχρονα εκρηκτικό πρόβλημα της στέγης ιδιαίτερα στους νέους;
• Προτίθεται στο νέο κοινωνικό επιχειρησιακό σχέδιο, μέσω των κοινωνικών της δομών να αντιμετωπίσει την μείωση εισοδημάτων και την αύξηση των εξόδων της στέγης για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και εδικά για τα νέα ζευγάρια;
• Την πτοούν τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για την ανεργία των νέων στην Περιφέρειά μας, που κάνουν απαγορευτική οποιαδήποτε σκέψη τους για ενοικίαση και αγορά στέγης;
• Προτίθεται να υλοποιήσει κάποιες από τις προτάσεις μας που ήδη εφαρμόζονται σε πολλές Ευρωπαϊκές Περιφέρειες, όπως για παράδειγμα στη Πορτογαλία, για να «ζωντανέψει» η Περιφέρειά μας;
• Ποιες θα είναι οι άμεσες παρεμβάσεις στην έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων που δημιούργησαν αστεγία, αναγκαστική μεταφορά σε χειρότερες συνθήκες στέγασης και δυσκολία πρόσβασης σε βιώσιμη κατοικία;»