Ρικάρντο Μοράντι: Ποιος ήταν ο Ιταλός μηχανικός που σχεδίασε την Γέφυρα των Σερβίων - Τολμηρός και αμφιλεγόμενος

Στις 14 Αυγούστου 2018 μια «μαύρη σελίδα» γραφόταν στην ιστορία της Ιταλίας. Κατέρρευσε τμήμα γέφυρας στη Γένοβα, οδηγώντας 43 ανθρώπους στον θάνατο.

Τότε ήταν που ήρθε στην επικαιρότητα για πρώτη φορά το όνομα του Ιταλού μηχανικού, Ρικάρντο Μοράντι. Ήταν εκείνος που είχε εκπονήσει τις μελέτες και σχεδιάσει τη γέφυρα, στην οποία δεν είχαν γίνει οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης επί 25 χρόνια με αποτέλεσμα να καταρρεύσει έπειτα από καταρρακτώδεις βροχές.

Τις τελευταίες ημέρες το όνομα του Μοράντι βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο. Αιτία είναι ότι εκείνος έκανε τη μελέτη της Υψηλής Γέφυρας των Σερβίων στην Κοζάνη, η οποία έχει παρουσιάσει προβλήματα και γίνονται οι απαραίτητες ενέργειες για την επίλυσή τους.

Ποιος είναι όμως, ο «αμφιλεγόμενος» κατά πολλούς Ιταλούς συναδέλφους του, μηχανικός; Οι απόψεις διίστανται. Ορισμένοι θεωρούν ότι σχεδίαζε έξυπνα και τολμηρά έργα. Άλλοι υποστηρίζουν ότι μπορεί τα έργα του να είναι εντυπωσιακά, όμως, είναι εύθραυστα με ό, τι αυτό συνεπάγεται.

Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του φημισμένου αρχιτέκτονα, Ρέντσο Πιάνο το 2018 όταν είχε δηλώσει με αφορμή τη μοιραία γέφυρα στην Γένοβα ότι «σίγουρα ήταν μεγάλος μηχανικός και έφτιαξε κάτι τολμηρό, έξυπνο, αλλά φυσικά πολύ εύθραυστο». Η γέφυρα, σύμφωνα με τον Πιάνο, «απαιτούσε ένα εξαιρετικά μεγάλο επίπεδο προσοχής κατά τη ζωή της».

Αυτό προειδοποιούσε και ο ίδιος ο Μοράντι ήδη από το 1979, όταν έλεγε ότι το έργο χρειάζεται συντήρηση λόγω της διάβρωσης από τον θαλασσινό αέρα και το εργοστάσιο χάλυβα, το οποίο βρισκόταν σε πολύ κοντινή απόσταση. Και άλλοι όμως μηχανικοί είχαν μιλήσει για τα δομικά προβλήματα του έργου.

Βέβαια η κριτική αυτή, όπως λένε οι καλά γνωρίζοντες, αδικεί τον Μοράντι, καθώς διαθέτει πλούσιο και διεθνώς αναγνωρισμένο έργο, ενώ και ο ίδιος είχε αναφερθεί στην ανάγκη καλής συντήρησης των γεφυρών. Μάλιστα, όπως λένε χαρακτηριστικά, «αν κάτι δεν συντηρηθεί ποτέ, δεν φταίει αυτός που το σχεδίασε, αλλά εκείνοι που δεν προχώρησαν ποτέ στη συντήρηση».

Οι καινοτομίες και οι «αστοχίες» του Μοράντι

Ο Ρικάρντο Μοράντι γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 1902 και πέθανε τα Χριστούγεννα του 1989. Ως μηχανικός ήταν γνωστός για την καινοτόμο χρήση οπλισμένου σκυροδέματος και προτεταμένου σκυροδέματος.

Ο Μοράντι γεννήθηκε στη Ρώμη. Μετά την αποφοίτησή του το 1927 απέκτησε εμπειρία στην Καλαβρία δουλεύοντας με οπλισμένο σκυρόδεμα σε περιοχές που υπέστησαν ζημιές από σεισμό. Κατά την επιστροφή του στην Ρώμη για να ανοίξει το δικό του γραφείο, συνέχισε την τεχνική εξερεύνηση κατασκευών από οπλισμένο και προτεταμένο σκυρόδεμα και άρχισε να σχεδιάζει μια σειρά έργων, εντυπωσιακές κατασκευές και γέφυρες.

Μεταξύ των πιο γνωστών έργων του είναι η Γέφυρα General Rafael Urdaneta, μια καλωδιωτή γέφυρα μήκους 8 χιλιομέτρων που διασχίζει την λίμνη Maracaibo στην Βενεζουέλα και η γέφυρα στην Γένοβα, τμήμα της οποίας κατέρρευσε το 2018.

Οι γέφυρες που είναι κατασκευασμένες με την «μέθοδο Μοράντι» χαρακτηρίζονται από πολύ λίγα στηρίγματα, συνήθως δύο ανά άνοιγμα και τα «κενά διαστήματα» των γεφυρών κατασκευάζονται από προτεταμένο σκυρόδεμα και όχι από χάλυβα που χρησιμοποιείται συνήθως.

Οι γέφυρες με την τεχνική Morandi έχει αποδειχθεί ότι απαιτούν εκτεταμένες εργασίες συντήρησης και επισκευών με την πάροδο των ετών, ενώ είναι δύσκολος ο έλεγχός τους.

Στην γέφυρα της Βενεζουέλας – όπου τα καλώδια των στηριγμάτων δεν καλύπτονται με προτεταμένο σκυρόδεμα, πολλά εκτεθειμένα καλώδια έσπασαν από την ταχεία διάβρωση και όλα τα καλώδια αντικαταστάθηκαν μόλις 18 χρόνια μετά την κατασκευή.

Σχετικά με την γέφυρα στην Γένοβα από τη δεκαετία του 1970 ο ίδιος ο Morandi είχε επισημάνει και ζητήσει προσοχή, αναφέροντας μια απροσδόκητα γρήγορη διάβρωση ως πιθανή αιτία των προβλημάτων και είχε ζητήσει διορθωτικές εργασίες.

Η γέφυρα της Γένοβα, πριν από την κατάρρευση

Το 2016 η Γέφυρα της Γένοβας είχε περιγραφεί από τον Antonio Brencich ως «αστοχία της μηχανικής», με αυξημένο κόστος συντήρησης για να διατηρηθεί ασφαλές. Οι αιτίες της κατάρρευσής της ακόμα διερευνώνται σε βάρος.

Η παρόμοια αλλά μικρότερη γέφυρα Wadi el Kuf του Morandi, στη Λιβύη, τον Οκτώβριο του 2017 έκλεισε για δύο ημέρες για λόγους ασφαλείας, αφού οι επιθεωρήσεις εντόπισαν πιθανές ρωγμές στην γέφυρα.

Οι πιο γνωστές γέφυρες που έχει σχεδιάσει

Μερικά από τα πιο γνωστά έργα γεφυρών του Ρικάρντο Μοράντι είναι τα εξής:

Η Ponte di San Niccolo στην Φλωρεντία,

Η Paul Sauer Bridge στην Νότια Αφρική που κατασκευάστηκε το 1956

Η National Unity Bridge στο Εκουαδόρ που κατασκευάστηκε το 1970

Η Laureano Gómez bridge στην Κολομβία (1974)

Η γέφυρα των Σερβίων στην Κοζάνη, στην Ελλάδα (1975) κ.α.

Δείτε το ΒΙΝΤΕΟ:

Πηγή: enikos,

Με πληροφορίες από Wikipedia