Εφοριακοί με κάμερες – Τα 4 νέα ψηφιακά εργαλεία της ΑΑΔΕ στη «μάχη» με τη φοροδιαφυγή

Με σαρωτικούς ελέγχους και νέα εργαλεία μπαίνει στη μάχη για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής από το νέο έτος η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Επέκταση έμμεσων τεχνικών ελέγχου, χρήση καμερών για τη βιντεοσκόπηση ελέγχων, ενεργοποίηση του Συστήματος Αυτοματοποιημένου Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας και αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι τα τέσσερα βασικά εργαλεία που θα ενεργοποιήσει η εφορία για να εντοπίσει επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που κρύβουν πραγματικούς τζίρους και εισοδήματα.

Σκοπός, σύμφωνα με δημοσίευμα της Realnews, είναι να κλείσουν όσο το δυνατόν περισσότερα παράθυρα φορολογικών παραβάσεων, ώστε σταδιακά έως και το 2027 να εισπραχθούν πρόσθετα φορολογικά έσοδα 3 δισ. ευρώ, που θα ανοίξουν την πόρτα σε νέα μείωση φορολογικών συντελεστών και επιβαρύνσεων. Παράλληλα, θα αξιοποιηθούν και κριτήρια ανάλυσης κινδύνου βάσει δεδομένων που είναι διαθέσιμα ηλεκτρονικά, καθώς και στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης που είναι διαθέσιμα στην ΑΑΔΕ. Ειδικότερα, από τις αρχές του 2024:

1. Επεκτείνονται οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου που χρησιμοποιεί ο φοροελεγκτικός μηχανισμός, για να… ράψει κοστούμι έξτρα φόρων και προστίμων κατά της φοροδιαφυγής.

Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις αρχές του 2012, ως εργαλείο του φορολογικού ελέγχου, για τον προσδιορισμό μη δηλωθείσας φορολογητέας ύλης. Πρόκειται για διεθνώς αναγνωρισμένες τεχνικές ελέγχου που χρησιμοποιούνται από όλες τις αναπτυγμένες οικονομικά χώρες. Με τη χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, προσδιορίζεται φορολογητέα ύλη πέρα από αυτή που προκύπτει από τις δηλώσεις και τα επίσημα βιβλία και στοιχεία των φορολογουμένων, καθώς αντλούνται πληροφορίες, στοιχεία και δεδομένα από διάφορες πηγές και αναλύεται το σύνολο της οικονομικής κατάστασής τους. Οσον αφορά τα φυσικά πρόσωπα, οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου χρησιμοποιούνται όταν το ποσό του δηλούμενου εισοδήματος δεν επαρκεί για την κάλυψη των προσωπικών δαπανών διαβίωσης ή όταν υπάρχει περίπτωση προσαύξησης περιουσίας που δεν καλύπτεται από το δηλούμενο εισόδημα. Οι έμμεσες τεχνικές, που βασίζονται σε στοιχεία όπως είναι οι τραπεζικές καταθέσεις, οι δαπάνες σε μετρητά και η ρευστότητα του φορολογουμένου, επεκτείνονται πλέον για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων και στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν δηλώνεται ζημία για τρία τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν προκύπτει ο τρόπος χρηματοδότησης της επιχείρησης, με τον οποίο καλύπτονται οι υποχρεώσεις της.
• Όταν υπάρχει σημαντική αναντιστοιχία μεταξύ αγορών, πωλήσεων και αποθεμάτων.
• Όταν ο συντελεστής μεικτού κέρδους που προκύπτει από τα δηλούμενα αποτελέσματα είναι διαφορετικός από αυτόν που προκύπτει βάσει των παραστατικών αγορών και πωλήσεων.
• Όταν η επιχείρηση δεν προσκομίζει στοιχεία που ζητά η φορολογική διοίκηση, ύστερα από δύο προσκλήσεις.

2. Οι φορολογικοί έλεγχοι, τόσο εντός όσο και εκτός των επαγγελματικών εγκαταστάσεων των φορολογουμένων, θα μπορούν να καταγράφονται για λόγους διαφάνειας με κάμερες.

Ωστόσο, για λόγους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ο φορολογούμενος θα ενημερώνεται ότι η επαφή που θα έχει με τους εφοριακούς ελεγκτές θα καταγραφεί. Τα βίντεο των ελέγχων στα γραφεία των επιχειρήσεων θα διατηρούνται για έξι μήνες και μετά θα καταστρέφονται. Αντίθετα, τα βίντεο με τις προγραμματισμένες συναντήσεις των ελεγκτών με τους φορολογουμένους στα γραφεία της ΑΑΔΕ θα διατηρούνται για πέντε χρόνια.

Οι εφοριακοί υπάλληλοι θα φέρουν μαζί τους κάμερες, οι οποίες αφενός θα καταγράφουν τη δραστηριότητά τους όταν επισκέπτονται για έλεγχο μια επιχείρηση ή γενικά έναν ελεγκτικό στόχο, αφετέρου θα μεταδίδουν ζωντανά εικόνα και ήχο στο επιχειρησιακό κέντρο της ΑΑΔΕ. Μέσα στο επιχειρησιακό κέντρο, δεκάδες στελέχη και υπάλληλοι της ΑΑΔΕ θα παρακολουθούν ζωντανά την εξέλιξη των ελέγχων και θα παρεμβαίνουν όταν κρίνουν πως απαιτείται.

Ο στόχος της εισαγωγής του VAR στους φορολογικούς ελέγχους είναι τριπλός

• Η εξάλειψη των φαινομένων διαφθοράς των εφοριακών υπαλλήλων.
• Η αντιμετώπιση άδικων κατηγοριών/καταγγελιών από ελεγχόμενους φορολογουμένους κατά εφοριακών.
• Η αποτροπή επιθέσεων εναντίον των ελεγκτών από ελεγχόμενους επιχειρηματίες, καθώς η εγκληματική συμπεριφορά θα καταγράφεται από τις κάμερες και δεν θα μπορεί να αμφισβητηθεί.

Ακόμη, το σχέδιο της ΑΑΔΕ προβλέπει και φορολογικούς ελέγχους σε ζωντανή μετάδοση. Ουσιαστικά πρόκειται για τη ζωντανή παρακολούθηση των ελέγχων από τους επιτελείς της ΑΑΔΕ με τη χρήση καμερών. Συγκεκριμένα, στις εγκαταστάσεις της Γενικής Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της ΑΑΔΕ στο Μοσχάτο τέθηκε σε λειτουργία η αίθουσα επιχειρήσεων της Αρχής.

Η αίθουσα αυτή παρέχει τη δυνατότητα συντονισμού και παρακολούθησης, σε πραγματικό χρόνο, των ελέγχων που θα διενεργούνται από υπαλλήλους της ΑΑΔΕ σε καταστήματα, τελωνεία, πλοία, χώρους ιδιαίτερου ενδιαφέροντος κ.λπ.

Σε συνδυασμό με τις κάμερες που θα φέρουν πάνω τους οι εφοριακοί, θα υπάρχει απευθείας μετάδοση πληροφοριών (με φωτογραφίες και βίντεο) από τα σημεία που ελέγχονται, π.χ. για μη έκδοση αποδείξεων, λαθρεμπόριο, παρεμπόριο και κάθε άλλη φορολογική ή τελωνειακή παράβαση. Παράλληλα, όλα τα σημεία ελέγχου θα αποτυπώνονται σε ψηφιακό χάρτη προκειμένου τα υπηρεσιακά στελέχη της ΑΑΔΕ να έχουν πλήρη εικόνα τόσο του αριθμού όσο και της έκτασης των ελέγχων ανά περιοχή, αλλά και για ολόκληρη την επικράτεια. Από την αίθουσα επιχειρήσεων εκδίδονται καθημερινά στατιστικά στοιχεία, που χρησιμεύουν στην υλοποίηση πιο στοχευμένων ελέγχων. Η νέα αυτή ψηφιακή υποδομή απασχολεί πάνω από 100 υπαλλήλους και συνδέεται ταυτόχρονα με 300 ελεγκτές.

3. Από τις αρχές του Ιανουαρίου 2024 ενεργοποιείται το Σύστημα Αυτοματοποιημένου Ελέγχου Προσαύξησης Περιουσίας, με βάση το οποίο θα ελέγχονται περιπτώσεις αδικαιολόγητης προσαύξησης περιουσίας που υποκρύπτουν εκτεταμένη και μεγάλη φοροδιαφυγή.

Το νέο σύστημα θα δώσει τη δυνατότητα στις ελεγκτικές Αρχές να λαμβάνουν με διαδικασίες-εξπρές και να επεξεργάζονται στοιχεία και πληροφορίες από τα πιστωτικά ιδρύματα για το ύψος των καταθέσεων, τους επενδυτικούς λογαριασμούς, τις πιστωτικές και προπληρωμένες κάρτες, τις τραπεζικές θυρίδες, τους λογαριασμούς αλλά και τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια για τα ελεγχόμενα πρόσωπα. Τα στοιχεία αυτά θα αντιπαραβάλλονται με τις φορολογικές δηλώσεις προκειμένου να διαπιστώνεται αν το ύψος της κινητής περιουσίας και οι δαπάνες διαβίωσης δικαιολογούνται από τα εισοδήματα που εμφανίζουν στην εφορία. Σε περίπτωση που δεν καλύπτονται, θα θεωρείται ότι υπάρχει αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας και το υπερβάλλον ποσό θα φορολογείται με συντελεστή 33%.

Τα στοιχεία που θα δίνουν οι τράπεζες

Τα στοιχεία που θα αποστέλλουν τα πιστωτικά ιδρύματα προσδιορίζονται αναλυτικά στην απόφαση και αφορούν τα εξής:

– Καταθέσεις πρώτης ζήτησης και προθεσμιακές.

– Χορηγήσεις.

– Επενδυτικούς λογαριασμούς με παντός είδους χαρτοφυλάκια επενδυτικών προϊόντων και αξιογράφων, όπως αμοιβαία κεφάλαια, ομόλογα, μετοχές, τραπεζοασφάλιστρα, παράγωγα, repos κ.λπ.

– Πιστωτικές κάρτες.

– Τραπεζικές θυρίδες.

– Λογαριασμούς πληρωμών.

– Προπληρωμένες κάρτες.

– Ηλεκτρονικά πορτοφόλια.

Τα στοιχεία και οι πληροφορίες που διαβιβάζονται μπορεί να ανατρέχουν στην τελευταία δεκαετία από την ημερομηνία υποβολής κάθε αιτήματος παροχής πληροφοριών, ενώ κάθε αίτημα πρέπει να απαντηθεί το αργότερο εντός δύο εργάσιμων ημερών.

Σημειώνεται ότι με τη λειτουργία του νέου συστήματος ουσιαστικά επιταχύνεται η διαδικασία του ελέγχου, προσδιορίζοντας τη φορολογητέα ύλη κατ’ έτος για κάθε ελεγχόμενο ΑΦΜ, αφού με την υποβολή αιτήματος από την ΑΑΔΕ τα υπόχρεα πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώσουν για κάθε στοιχείο και πληροφορία για φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που συναλλάσσονται, ώστε να γίνεται άμεσα η άρση του τραπεζικού και επαγγελματικού απορρήτου, καθώς και του απορρήτου των στοιχείων έναντι των Αρχών και των υπηρεσιών του Δημοσίου.

4. Εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης και data mining θα αξιοποιηθούν για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς τα νέα συστήματα θα έχουν τη δυνατότητα να αντλούν δεδομένα από μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών και στοιχείων για τα εισοδήματα, την ακίνητη και κινητή περιουσία, τις δαπάνες, τις καθημερινές συναλλαγές με καταστήματα, αλλά και τις τραπεζικές κινήσεις. Με τα νέα συστήματα, θα καταστεί δυνατό να ανιχνεύονται σε πραγματικό χρόνο περιπτώσεις φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου, ενώ οι φορολογούμενοι θα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη συμπεριφορά τους, («στρατηγικός κακοπληρωτής», «πιθανότητα φοροδιαφυγής» κ.ά). Η τεχνητή νοημοσύνη θα ελέγχει άμεσα με την κατάθεσή τους όλες τις φορολογικές δηλώσεις και θα διαπιστώνει ποιες είναι αληθείς ή ψευδείς, δίνοντας «σήμα κινδύνου» στις φορολογικές Αρχές για να «ξεσκονίσουν» τον «ύποπτο» φορολογούμενο, ενώ ταυτόχρονα θα μπορεί να ανιχνεύει την ύπαρξη τυχόν κρυφών περιουσιακών στοιχείων.

Σε πρώτη φάση, θα χρησιμοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη για να αποκαλυφθούν και αδήλωτα ακίνητα, βάζοντας στο μάτι φορολογουμένους που έχουν «ξεχάσει» να δηλώσουν κάποιο ακίνητο στο Ε9 ή σκοπίμως έχουν εμφανίσει κατοικίες με μικρότερη επιφάνεια από την πραγματική για να πληρώνουν λιγότερο ΕΝΦΙΑ και μικρότερους φόρους και τέλη (τεκμήρια, δημοτικά τέλη, ΤΑΠ). Ο φοροελεγκτικός μηχανισμός θα χρησιμοποιήσει ένα λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο θα σαρώσει τα ακίνητα στον δορυφορικό χάρτη της χώρας και θα διασταυρώσει τα στοιχεία με τη βάση δεδομένων του Κτηματολογίου. Για τη δημιουργία του αλγόριθμου θα χρησιμοποιηθούν αεροφωτογραφίες μέσω του Google Maps, τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στο Ε9 και τα δεδομένα του Κτηματολογίου.

Πηγή:enikos.gr