Οριστικό «αντίο» στα χάρτινα δελτία αποστολής: Αντικαθίστανται από ψηφιακά ώστε να παταχθεί η φοροδιαφυγή

Από την 1η Δεκεμβρίου, το παραδοσιακό χάρτινο δελτίο αποστολής περνά στην ιστορία, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή στη διακίνηση εμπορευμάτων στην Ελλάδα. Περίπου 160.000 επιχειρήσεις, σχεδόν το 10% της αγοράς, θα αντικαταστήσουν τα παλιά έντυπα με το νέο ψηφιακό δελτίο αποστολής, το οποίο θα καταστεί υποχρεωτικό για όλους από την 1η Απριλίου 2025. Το μέτρο αυτό αποτελεί μία σημαντική αλλαγή που στοχεύει στη βελτίωση της διαφάνειας, την αντιμετώπιση της παραοικονομίας και τη γενικότερη εκσυγχρονισμό των διαδικασιών στην ελληνική αγορά.

Η κατάργηση των χάρτινων δελτίων αποστολής φέρνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο διακίνησης των εμπορευμάτων. Κάθε προϊόν, από οικοδομικά υλικά έως γεωργικά και βιομηχανικά αγαθά, θα συνοδεύεται πλέον από ψηφιακά παραστατικά. Η νέα αυτή διαδικασία επιτρέπει στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να έχουν άμεση πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες, μειώνοντας δραστικά φαινόμενα λαθρεμπορίου και φοροδιαφυγής.

Η μετάβαση αυτή δεν είναι απλή. Αν και πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ήδη προσαρμοστεί, χιλιάδες μικρές εμπορικές και αγροτικές επιχειρήσεις, καθώς και αρκετά λογιστικά γραφεία, δεν είναι εξοικειωμένα με τη χρήση των νέων εργαλείων. Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), περίπου 155.000 επιχειρήσεις έχουν ήδη ενημερωθεί μέσω email για να προετοιμαστούν, ενώ η υποχρεωτική χρήση των νέων ψηφιακών δελτίων για το σύνολο της αγοράς αναμένεται να προκαλέσει ακόμα περισσότερες προκλήσεις.

Το πλαίσιο εφαρμογής και ο ρόλος των κλάδων

Στην πρώτη φάση, η χρήση του ψηφιακού δελτίου αποστολής θα αφορά επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο άνω των 200.000 ευρώ. Επιπλέον, θα είναι υποχρεωτικό για επιχειρήσεις τεσσάρων βασικών κλάδων, ανεξαρτήτως τζίρου:

• Οικοδομικά υλικά (π.χ., τούβλα, ξυλεία, τσιμέντο).
• Καύσιμα (υγρά και αέρια, εξαιρουμένου του φυσικού αερίου μέσω αγωγών).
• Ελαιόλαδο, με τις υποχρεώσεις να εστιάζονται κυρίως στα ελαιοτριβεία.
• Φαρμακευτικά σκευάσματα, όπου υπάρχει αυξημένη ανάγκη διαφάνειας.

Το μέτρο, στοχεύοντας στους τομείς που είναι επιρρεπείς σε λαθρεμπόριο και φοροδιαφυγή, έρχεται να αντιμετωπίσει ένα διαχρονικό πρόβλημα της ελληνικής αγοράς: την παραοικονομία.

Η δεύτερη φάση και οι προοπτικές

Από την 1η Απριλίου 2025, το ψηφιακό δελτίο αποστολής θα εφαρμοστεί καθολικά σε ολόκληρη την αγορά. Επιπλέον, θα αποκτήσει νέες δυνατότητες:

• Παρακολούθηση φορτίων σε πραγματικό χρόνο: Η θέση και η κατάσταση του φορτίου θα είναι διαθέσιμες ανά πάσα στιγμή.
• Εκτενέστεροι έλεγχοι: Θα καταγράφονται όχι μόνο οι τελικοί παραλήπτες, αλλά και ενδιάμεσες στάσεις και μεταφορτώσεις.
• Πλήρης διαφάνεια: Κάθε φορτίο θα συνοδεύεται από ψηφιακά ίχνη, επιτρέποντας στους ελεγκτές να εντοπίζουν ύποπτες διακινήσεις.

Τα οφέλη της νέας πραγματικότητας

Η μετάβαση στα ψηφιακά δελτία αποστολής φέρνει πολυάριθμα οφέλη τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την οικονομία γενικότερα:

• Μείωση της γραφειοκρατίας: Το ατελείωτο χαρτομάνι που συνοδεύει εκατομμύρια φορτία καθημερινά γίνεται παρελθόν. Με μία μόνο ψηφιακή συσκευή, όπως ένα smartphone, οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες σε πραγματικό χρόνο.
• Καταπολέμηση της παρανομίας: Τα ψηφιακά παραστατικά δεν μπορούν να καταστραφούν, να τροποποιηθούν ή να χαθούν, αφήνοντας ηλεκτρονικά ίχνη που διευκολύνουν την ανίχνευση παράνομων πρακτικών.
• Αποτελεσματικός έλεγχος: Οι ελεγκτικές αρχές θα έχουν άμεση πρόσβαση σε δεδομένα, πριν καν βγει το φορτίο στον δρόμο.
• Οικονομικά οφέλη: Με τη μείωση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, αναμένεται αύξηση των φορολογικών εσόδων και μεγαλύτερη διαφάνεια στις εμπορικές συναλλαγές.

Από τη στιγμή που ένα προϊόν προορίζεται για αποθήκευση, εμπορία ή πώληση, θα συνοδεύεται από ένα ψηφιακό δελτίο που θα επιβεβαιώνει τη μετακίνησή του. Αυτό θα διασφαλίζει ότι κανένα εμπόρευμα δεν μπορεί να αλλάξει προορισμό ή να διοχετευτεί στη μαύρη αγορά χωρίς να αφήσει ίχνη.

Μέχρι σήμερα, το χάρτινο δελτίο μπορούσε να πεταχτεί ή να αλλοιωθεί, διευκολύνοντας την παράνομη διακίνηση προϊόντων. Με το νέο σύστημα, κάθε μεταφορά θα καταγράφεται αυτόματα, παρέχοντας διαφάνεια σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

Η επιτυχία της νέας ψηφιακής πραγματικότητας θα εξαρτηθεί από την προσαρμοστικότητα της αγοράς. Οι μικρές επιχειρήσεις, που συχνά δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία ή τους πόρους, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες. Παράλληλα, οι λογιστές και οι επιχειρηματίες καλούνται να εκπαιδευτούν ώστε να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις. Μένει να φανούν όλα αυτά στην πράξη.