Αλέξανδρος Τομπάζης: Πέθανε ο κορυφαίος αρχιτέκτονας, «πατέρας» του βιοκλιματικού σχεδιασμού

Ήταν 85 ετών - Υπέρμαχος της απλότητας, αλλά φανατικός θιασώτης του τεχνολογικού νεωτερισμού, είχε επιλεχθεί νασυνεργαστεί με τον Βρετανό Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ για την αναβάθμιση και την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Ένας πρωτοπόρος και πολυβραβευμένος Έλληναςαρχιτέκτονας με πολυδιάστατη φυσιογνωμία, που υπηρέτησε με πάθος την βιοκλιματική αρχιτεκτονική, ο Αλέξανδρος Τομπάζης, το αρχιτεκτονικό γραφείο του οποίου επιλέχθηκε να συνεργαστεί με αυτό του Βρετανού Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ για την αναβάθμιση και την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 85 ετών, μετά από σοβαρή, μακροχρόνια ασθένεια.

Υπέρμαχος της απλότητας αλλά φανατικός θιασώτης του τεχνολογικού νεωτερισμού και της αρχιτεκτονικής που βρίσκεται σε αρμονία με το κλίμα ο Αλέξανδρος Τομπάζης σχεδίασε εξαιρετικά κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά, όχι μόνον στην Αθήνα αλλά και στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο περίφημος ρωμαιοκαθολικός ναός της Αγίας Τριάδας στη Φάτιμα της Πορτογαλίας, η Ευαγγελική Σχολή στη Νέα Σμύρνη, η επέκταση του Αρχαιολογικού Μουσείου Δελφών, το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών στο Μαρούσι κ.ά.

Εντυπωσιακές κατοικίες, κτίρια γραφείων και εκπαίδευσης, νοσοκομεία αλλά και τόποι λατρείας φέρουν την πολύτιμη αρχιτεκτονική υπογραφή του.

Γεννημένος στις Ινδίες το 1939, μετακόμισε με την οικογένειά του στην Ελλάδα το 1947. Ήταν αριστούχος απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π.(1962). Στο Πολυτεχνείο, μάλιστα, είχε δάσκαλο ζωγραφικής τον Νικόλαο Χατζηκυριάκο-Γκίκα από τον οποίο και μυήθηκε στην τέχνη αυτή την οποία αγάπησε βαθιά.

Γι’ αυτό και συνέχισε να ζωγραφίζει πάρα το ιδιαίτερα βαρύ επαγγελματικό του πρόγραμμα. Στα νιάτα του εξάλλου, όπως ίδιος είχε εξομολογηθεί, ήθελε να γίνει ζωγράφος:«Ένα από τα πράγματα που με θέλγουν στη ζωγραφική είναι ο βαθμός ελευθερίας που σου προσφέρει και ο ελάχιστος χρόνος που απαιτεί σε σύγκριση με την αρχιτεκτονική.

Είμαι ο απόλυτος κύριος του εαυτού μου, δεν λογοδοτώ σε κανέναν εκτός από το συναίσθημά μου. Αν δεν με ικανοποιεί το αποτέλεσμα, μπορώ να το αλλάξω, να το πετάξω, δεν έχω να δώσω λογαριασμό σε κανέναν…

Αδιανόητα πράγματα στην αρχιτεκτονική» είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του.

Από το 1964 έως το 1966 εργάστηκε ως επιστημονικός βοηθός του Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη, όπου ασχολήθηκε με θεωρητικές μελέτες και έρευνα.

Το 1963 ίδρυσε το Γραφείο Μελετών «Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη» αναλαμβάνοντας και υλοποιώντας έργα στην Ελλάδα αλλά και σε Πορτογαλία, Ολλανδία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία, Κύπρο, Ντουμπάι, Άμπου Ντάμπι, Ομάν και Κίνα.

Στράφηκε στον βιοκλιματικό σχεδιασμό από την δεκαετία του '70 κι έπειτα εφαρμόζοντάς τον σε κατασκευές μεγάλης κλίμακας.

Εξηγώντας ο ίδιος πρακτικά τις αρχές του σχεδιασμού σημείωνε: «Το να σχεδιάζεται ένα κτήριο λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα και όχι ενάντια στο κλίμα. Το να προσπαθείς να κάνεις μια κατασκευή, με όσο μπορείς πιο απλά μέσα.

Με λιγότερες μηχανολογικές εγκαταστάσεις, με ανανεώσιμα υλικά, χαμηλής «ενσωματωμένης ενέργειας» (της ενέργειας, δηλαδή, που ξοδεύεται για να παραχθεί το υλικό, να μεταφερθεί και να τοποθετηθεί στη θέση του).

Να ελαχιστοποιείς τις απώλειες, με αυξημένες θερμομονώσεις».

Ο Αλέξανδρος Τομπάζης είχε λάβει μέρος ως κριτής σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, και σε επιτροπές ειδικών σε θέματα εναλλακτικών πηγών ενέργειας.

Υπήρξε επισκέπτης εξεταστής των σχολών αρχιτεκτονικής του Δουβλίνου και του Strathclyde στη Γλασκώβη. Έχει δώσει διαλέξεις σε περισσότερες από 24 χώρες.

Είχε τιμηθεί σε περισσότερους από 95 πανελλήνιους ή διαγωνισμούς με πρόσκληση και σε 15 διεθνείς διαγωνισμούς. Ήταν μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΑΔΑΣ), του Συνδέσμου Ελληνικών Γραφείων Μελετών (ΣΕΓΜ), της International Solar Energy Society (ISES),της American Solar Energy Society (ASES), της Ελληνικής Εταιρίας Ηλιακής Ενέργειας (ΕΛΕΤΗΛΕΝ), αποτελεί Life Fellow της Passive and Low Energy Architecture (PLEA), είναι Honorary fellow του Αμερικανικού Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (AIA), μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής (ΕΙΑ) και της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας.

Το σημαντικό έργο του Αλέξανδρου Τομπάζη και του αρχιτεκτονικού γραφείου που φέρει το όνομά του συνεχίζει η κόρη του Δέσποινα Τομπάζη.

Πηγή: protothema.gr