Καρχαρίες που λάμπουν στο σκοτάδι: Οι αργοί κολυμβητές με το αινιγματικό χάρισμα

Το σώμα τους εκπέμπει ένα γαλαζοπράσινο φως.

Οι κιτρινόπτεροι καρχαρίες είναι είδος που έχει εντοπιστεί από τον 18ο αιώνα, αλλά μόλις τον Ιανουάριο του 2020 οι επιστήμονες τους είδαν ναλάμπουν στο σκοτάδι.Δεν είναι οι μόνοι βιοφωσφορίζοντες καρχαρίες - περίπου ένα στα 10 είδη έχει αυτή την ικανότητα - αλλά με μήκος έως και 1,8 μέτρα, είναι μακράν οι μεγαλύτεροι με αυτή την ικανότητα.

Μελέτες του 1980 είχαν δείξει ότι έχουνόργανα που εκπέμπουν φως στο καφέ δέρμα τους, αλλά κανείς δεν είχε μπορέσει να δει έναν να λάμπει στο σκοτάδι.

Ο Jerome Mallefet, βιολόγος στοUniversite catholique de Louvain του Βελγίου, ήλπιζε εδώ και πολλά χρόνια να τα καταφέρει. «Ήταν ένας από τους ιερούς μου στόχους, να δω αυτόν τον μεγάλο καρχαρία να λάμπει» λέει.

Το όνειρό του έγινε πραγματικότητα 1.000 μίλια ανατολικά της Νέας Ζηλανδίας, πάνω σε ένα αλιευτικό ερευνητικό σκάφος που χρησιμοποιούσε ένα τεράστιο δίχτυ τράτας για την έρευνα ειδών που ζουν σε βάθος περίπου 800 μέτρων.

Και σε άλλες περιπτώσεις ερευνητές είχαν καταφέρει να πιάσουν έναν καρχαρία του είδους, αλλά οMallefet ήταν ο πρώτος που τον μετέφερε σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Μέσα στο απόλυτο σκότος, είδε τη γαλαζοπράσινη λάμψη σε όλο του το σώμα.

«Χρησιμοποιούν δύο ή τρεις ορμόνες, τουλάχιστον, για να ενεργοποιήσουν ή να επιβραδύνουν την εκπομπή φωτός» δηλώνει ο Mallefet. Πρόκειται για μια αργή διαδικασία και οι καρχαρίες μπορούν να λάμπουν για μία ή δύο ώρες. «Μόλις ανάψουν, δεν μπορούν να αλλάξουν γρήγορα» εξηγεί.

Μικρότερα είδη καρχαριών χρησιμοποιούν το φως τους για να επιβιώσουν στον βυθό και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Ορισμένα έχουναγκάθια στην πλάτη τους που φωτίζονται σαν φωτόσπαθα, προειδοποιώντας τους εισβολείς να τους αφήσουν ήσυχους. Άλλα, αρσενικά, φωτίζουν τις κοιλιές τους ως σήμα για να προσελκύσουν θηλυκά.

Οι κιτρινόπτεροι, ωστόσο, είναι αρκετά μεγάλοι για να φοβούνται τα αρπακτικά.Ο Mallefet πιστεύει ότι το λαμπερό κάτω μέρος τους μπορεί να φωτίζει τον πυθμένα της θάλασσας για να τα βοηθήσει να κυνηγήσουν.

Το είδος, να σημειωθεί, είναι από τους πιο αργούς καρχαρίες πουχρειάζονται άνω των 10 λεπτών για να διανύσουν 100 μέτρα. Οι αργοί, αυτοί, κολυμβητές κατεβαίνουν σε μεγαλύτερα βάθη για ναεξαπολύουν αιφνιδιαστικές επιθέσεις σε θηράματα που ξεκουράζονται στον βυθό.

«Σαν τη γάτα που πηδάει πάνω στο ποντίκι» παρατηρεί ο Mallefet.

Αίνιγμα για τους ειδικούς παραμένει το πώς παράγουν το φως.Πολλά φωσφορίζοντα ζώα έχουν στο σώμα τους συμβιωτικά βακτήρια που λειτουργούν ως φωτεινοί συνεργάτες, αλλά κανένα δεν έχει βρεθεί σε καρχαρίες. Άλλα παράγουν χημικές ουσίες που πραγματοποιούν αντιδράσεις εκπομπής φωτός.

Στους καρχαρίες είναιδύσκολο να εντοπιστούν. «Είναι ακόμα ένα μυστήριο».

Με πληροφορίες από Guardian