Πρεμιέρα μετ’ εμποδίων για το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο

Σε ισχύ το εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο και το όριο τιμής, στα 60 δολ. το βαρέλι - Από την απαγόρευση εξαιρούνται Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία.

Με πολλά εμπόδια και αστερίσκους ξεκινά σήμερα η διττή προσπάθεια της Δύσης να περιορίσει δραστικά τα έσοδα της Ρωσίας, προκειμένου να επηρεάσει τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία. Παρότι ο σκοπός χαρακτηρίζεται ως υψηλός, εντούτοις προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις και παγκόσμια πόλωση, εκτός από την αναστάτωση που αναμένεται να επιφέρει στις διεθνείς αγορές.

Επιπλέον, συνιστά ένα από τα πλέον αποφασιστικά αντίμετρα που ενεργοποίησε η Δύση το τελευταίο διάστημα απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, προκειμένου αυτό να επιταχύνει τις εξελίξεις, ακόμη και αν συναντά αντιδράσεις από την πρώτη εφαρμογή του.

Συγκεκριμένα, το μέτρο αφορά στο εμπάργκο στις θαλάσσιες μεταφορές εισαγόμενου, ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ, αλλά και στην θέσπιση ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο (60 δολάρια ανά βαρέλι) από την ΕΕ, τους G7 και την Αυστραλία, ώστε να περικοπούν δραστικά οι εισπράξεις της Μόσχας από τον «μαύρο χρυσό». Στην παραπάνω, ευρωπαϊκή απόφαση δεν συμπεριλαμβάνεται επί της αρχής η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Τσεχία, τρία κράτη μέλη με υψηλό βαθμό εξάρτησης από το αργό της Ρωσίας.

Ταυτόχρονα, τίθεται σε ισχύ όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται με πλοία, μέτρο σχεδιασμένο για να πλήξει τα έσοδα της χώρας από τις εξαγωγές ενέργειας. Ορίστηκε στα 60 δολάρια το βαρέλι.

Το όριο τιμής συνδέεται με αποφάσεις της G7 για να μειωθούν τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας στην παγκόσμια αγορά, ιδίως σε χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία.

Δυνάμει του μέτρου, αν το ρωσικό αργό μεταφέρεται ή ασφαλίζεται ή χρηματοδοτείται ή οι μεταφορείς λαμβάνουν τεχνική υποστήριξη και υπηρεσίες από δυτικές εταιρίες, απαγορεύεται να πωλείται πάνω από τα 60 δολάρια το βαρέλι. Το όριο αυτό θα επανεξετάζεται ανά δύο μήνες, σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με βάση τις τιμές αναφοράς του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΔΟΕ).

Η Ουκρανία καλούσε το όριο αυτό να κατέβει ακόμη χαμηλότερα, να φθάσει στα 30 δολάρια το βαρέλι. Όμως η Δύση ανησυχούσε για το ενδεχόμενο η Ρωσία να αποσύρει από την αγορά τις ποσότητες που διαθέτει, προκαλώντας ελλείψεις και κατακόρυφη άνοδο των τιμών διεθνώς.

Νέο άλμα

Επιφυλακτικό απέναντι στην επιτυχία του μέτρου εμφανίζεται και το πρώτο κανάλι της Γερμανίας (ARD), καθώς «παραμένει άδηλο, εάν το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα», όπως παρατήρησε, σύμφωνα με τη Deutsche Welle. Βασικό ζητούμενο, άλλωστε, για το δυτικό μέτωπο δυνάμεων αποτελεί η ασφυκτική οικονομική πίεση προς την Μόσχα, αλλά μέχρις εκείνου του σημείου που δεν θα καταρρεύσει πλήρως η παγκόσμια αγορά πετρελαίου, συμπαρασύροντας και την αμερικανική αγορά.

Υπό αυτό το πρίσμα, έναν πρώτο προβληματισμό προκαλεί η σοβαρή πιθανότητα αύξησης της τιμής του μπρεντ, καθώς η Ρωσία φέρεται διατεθειμένη να εργαλειοποιήσει τον ΟΠΕΚ+, για να πετύχει τις επιδιώξεις της. Αναλυτές της Commerzbank υπογράμμισαν ότι «το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο σε συνδυασμό με την περιορισμένη προσφορά, που επιμένει να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα η ομάδα OPEC+ , μάλλον θα προκαλέσουν νέο άλμα στην αγορά πετρελαίου», εξέλιξη η οποία κάθε άλλο παρά δυσαρεστεί την Μόσχα.

Αυξήσεις -φωτιά

Την ίδια ώρα, μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με τις εκρηκτικές αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού και ακόμη χειρότερα με τις διακοπές -αν και προγραμματισμένες – στην ηλεκτροδότηση, με αποτέλεσμα το 2023 να βρει την Ευρώπη όχι μόνο χωρίς το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο, αλλά και στο σκοτάδι. Περιγράφοντας πως η ΕΕ έκοψε κατά 80% έκοψε το φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε χθες πως «είμαστε ασφαλείς για τον χειμώνα» σε ομιλία της στο Κολέγιο της Ευρώπης στην Μπρυζ, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «ο παγκόσμιος ενεργειακός εφοδιασμός είναι περιορισμένος λόγω του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας». Στην ίδια κατεύθυνση, «αυτούς τους οχτώ μήνες, όχι μόνο δεν υπήρξαν διακοπές ρεύματος στην Ευρώπη, αλλά καταφέραμε επίσης να γεμίσουμε τις αποθήκες αερίου μας κατά περίπου 96%. Είμαστε ασφαλείς για τον χειμώνα. Αλλά αυτό έχει το κόστος των υψηλότερων τιμών της ενέργειας» παραδέχτηκε η Πρόεδρος της Κομισιόν, όταν η πατρίδα της Γερμανία ζει υπό το σοκ των φουσκωμένων λογαριασμών.

Ήδη, το τελευταίο χρονικό διάστημα οι λογαριασμοί που φτάνουν στα γερμανικά νοικοκυριά καταγράφουν αυξήσεις ακόμη και έως 130%, ενώ μεσοσταθμικά η άνοδος των τιμών ανέρχεται σε ποσοστό άνω του 60% και «αφορά περίπου 7,3 εκατομμύρια νοικοκυριά», όπως αναφέρει η ιστοσελίδα Check24, μολονότι το ποσοστό διαφέρει από κρατίδιο σε κρατίδιο.

Μπροστά στην «έκρηξη» των λογαριασμών του ηλεκτρικού, η γερμανική κυβέρνηση προχωρά στη θέσπιση πλαφόν για την τιμή του ρεύματος, δηλαδή για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις προβλέπει μια τιμή το πολύ 40 λεπτά ανά κιλοβατώρα μέχρι το 80% της κατανάλωσης ρεύματος της περασμένης χρονιάς. Το πλαφόν τίθεται σε εφαρμογή το Μάρτιο του 2023, θα έχει ωστόσο αναδρομική ισχύ για τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο.

Αντίθετα με το Βερολίνο που προχωρά προς την καρδιά του χειμώνα με πλαφόν, τη λύση των ωριαίων διακοπών ρεύματος φαίνεται πως επεξεργάζεται σε τελικό στάδιο η γαλλική κυβέρνηση, με αποδέκτες του μέτρου περίπου 6 εκατομμύρια κατοίκους, ακόμα και σχολεία. Υπό το σύνθημα «όχι στον πανικό» ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ προσπάθησε να καθησυχάσει τους Γάλλους για τις πιθανές διακοπές ρεύματος, για τις οποίες προετοιμάζεται ενεργά η γαλλική ΔΕΗ, EDF.

Όλα τα παραπάνω φαντάζουν ως εξαιρετικά πιθανά, δεδομένου ότι η Ρωσία όχι μόνο απέρριψε το μέτρο του πλαφόν, λέγοντας πως «δεν θα πουλάμε σε τιμή που ορίζει η Δύση», αλλά προσανατολίζεται στη λύση της μείωσης των διαθέσιμων αποθεμάτων, με τις ευλογίες του ΟΠΕΚ+. Ο τελευταίος συνεδρίασε μέσα στο Σαββατοκύριακο, για να επιβεβαιώσει εκ νέου την ισχύ της απόφασης που είχε λάβει τον περασμένο Οκτώβριο για μείωση της παραγόμενης ποσότητας κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.

Το «ψαλίδι» στα διαθέσιμα αποθέματα, με το οποίο προσανατολίζεται να αντιδράσει και η Μόσχα, ακολουθώντας σκληρή στάση στο εξής απέναντι στο δυτικό πλαφόν, όπως περιέγραψε χθες ο αναπληρωτής Πρωθυπουργός της χώρας, Αλεξάντερ Νόβακ, βρίσκει ακροατές σε χώρες μέλη του ΟΠΕΚ+, τα οποία θεωρούν πως σε περίπτωση που η Μόσχα ηττηθεί, τους περιμένει αντίστοιχη τύχη για προϊόντα ή υπηρεσίες από το ενιαίο μέτωπο της Δύσης.

«Θα πουλήσουμε πετρέλαιο και πετρελαϊκά προϊόντα μόνο σε εκείνες της χώρες που θα εργαστούν μαζί μας βάσει όρων αγοράς, ακόμη κι αν αναγκαστούμε να μειώσουμε λίγο την παραγωγή», ξεκαθάρισε προς πάσα κατεύθυνση ο Αλεξάντερ Νόβακ και επισήμανε -όχι τυχαία- το γεγονός ότι το δυτικό πλαφόν θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή στις αγορές προϊόντων και να επηρεάσει και άλλες χώρες, εκτός από τη Ρωσία και κυρίως την εφοδιαστική αλυσίδα, προκαλώντας νέους φόβους στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Μάλιστα, πληροφορίες που επικαλείται το Reuters θέλουν τη ρωσική πλευρά να ετοιμάζει ένα διάταγμα, βάσει του οποίου θα απαγορεύονται στις ρωσικές εταιρείες και τους εμπόρους να αλληλοεπιδρούν με χώρες και εταιρείες που αποδέχονται το πλαφόν, σφραγίζοντας και με τη… βούλα την αντίθεσή της σε αυτό.

Πηγές: Deutsche Welle, Reuters