Copernicus: Οι τρεις τελευταίοι μήνες που ζήσαμε είναι οι θερμότεροι εδώ και 120.000 χρόνια

Το 2023 θα είναι πιθανότατα η θερμότερη χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Το καλοκαίρι (Ιούνιος-Ιούλιος-Αύγουστος) γνώρισε τις υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες που έχουν ποτέ καταγραφεί, ανακοίνωσε το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus που θεωρεί ότι το 2023 θα είναι πιθανότατα η θερμότερη χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Κύματα καύσωνα, ξηρασίας, πλημμύρες και πυρκαγιές έπληξαν την Ασία, την Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική κατά την περίοδο αυτή σε δραματικές ή πρωτοφανείς διαστάσεις, με υψηλό τίμημα σε ζωές και ζημίες για τις οικονομίες και το περιβάλλον.

Η κατάρρευση έχει ξεκινήσει

Στο νότιο ημισφαίριο καταρρίφθηκαν επίσης διαδοχικά ρεκόρ ζέστης εν μέσω χειμώνα.

«Η περίοδος Ιουνίου-Ιουλίου-Αυγούστου», που αντιστοιχεί στο θέρος στο βόρειο ημισφαίριο, όπου κατοικεί και το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, «ήταν μακράν η θερμότερη που έχει ποτέ καταγραφεί στον κόσμο, με μέση παγκόσμια θερμοκρασίας 16,77°C», ανακοίνωσε το παρατηρητήριο Copernicus.

Αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 0,66°C σε σχέση με τις μέσες θερμοκρασίες της περιόδου 1991-2020, η οποία χαρακτηρίσθηκε από την άνοδο των μέσων θερμοκρασιών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλότερες -κατά δύο τρίτα- σε σχέση με το προηγούμενο ρεκόρ του 2019.

«Η κλιματική κατάρρευση έχει ξεκινήσει», δηλώνει σε ανακοίνωσή του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.

Ο Ιούλιος ήταν ο θερμότερος μήνας που έχει ποτέ καταγραφεί, ο Αύγουστος 2023 είναι ο δεύτερος θερμότερος, διευκρινίζει το παρατηρητήριο Copernicus.

Και στο επίπεδο των οκτώ πρώτων μηνών του έτους, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είναι μόνο κατά 0,01°C κάτω του 2016, της θερμότερης χρονιάς που έχει ποτέ καταγραφεί.

Αλλά το ρεκόρ αυτό δεν κρέμεται πια παρά από μία κλωστή, με δεδομένες τις προγνώσεις και την δυναμική επιστροφή στον Ειρηνικό Ωκεανό του κλιματικού φαινομένου El Niño, που αποτελεί συνώνυμο της επιπλέον υπερθέρμανσης.

Και «με δεδομένη την υπερβολική άνοδο της θερμοκρασίας της επιφάνειας των ωκεανών, είναι πιθανόν ότι το 2023 θα γίνει η θερμότερη χρονιά που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα», δήλωσε η Σαμάνθα Μπέρτζες, η υποδιευθύντρια της υπηρεσίας για την κλιματική αλλαγή του Copernicus.

Η βάση δεδομένων του Copernicus ανατρέχει μέχρι το 1940, αλλά υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης με το κλίμα των περασμένων χιλιετιών στον πλανήτη, όπως έχει καταγραφεί με βάση την εποχιακή κυκλική ανάπτυξη του κορμού των δένδρων και τα δείγματα (καρότα) πάγου (ice core) που εξάγονται από τους παγετώνες για να αποτυπωθεί η κλιματική εξέλιξη πριν από την έναρξη των μετρήσεων. Αυτή η συνθετική εικόνα παρουσιάσθηκε στην τελευταία έκθεση των ειδικών του ΟΗΕ για το Κλίμα (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, IPCC, Giec).

Σε αυτήν την βάση, οι τρεις τελευταίοι μήνες που ζήσαμε είναι οι θερμότεροι εδώ και 120.000 χρόνια, δηλαδή από τις απαρχές της ιστορίας της ανθρωπότητας», δηλώνει η Σαμάνθα Μπέρτζες.

Η υπερθέρμανση των ωκεανών

Παρά τις τρεις διαδοχικές χρονιές του φαινομένου La Niña (του αντίστροφου του El Niño), που έκρυψε μερικώς την υπερθέρμανση του πλανήτη, οι χρονιές 2015-2022 ήταν ήδη οι θερμότερες που είχαν ποτέ καταγραφεί.

Η υπερθέρμανση των θαλασσών του πλανήτη, που συνεχίζουν να απορροφούν το 90% της υπερβάλλουσας θερμότητας που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα από την έναρξη της βιομηχανικής εποχής, παίζει σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο.

Από τον Απρίλιο, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας των θαλασσών εξελίσσεται σε πρωτοφανή επίπεδα υψηλών θερμοκρασιών.

«Από τις 31 Ιουλίου μέχρι τις 31 Αυγούστου», ξεπερνούσε κάθε μέρα το προηγούμενο ρεκόρ του Μαρτίου 2016», σημειώνει το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο, φθάνοντας το συμβολικό όριο των 21°C, σημαντικά υψηλότερο όλων των καταγραφών που έχουν γίνει ποτέ.

«Η υπερθέρμανση των ωκεανών προκαλεί την υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας και αύξηση της υγρασίας, πράγμα που προκαλεί εντονότερες βροχοπτώσεις και αύξηση της διαθέσιμης ενέργειας για τους τροπικούς κυκλώνες», επισημαίνει η Σαμάνθα Μπέρτζες.

Η υπερθέρμανση επηρεάζει επίσης την βιοποικιλότητα: «μειώνει τις θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο στους ωκεανούς», πράγμα που απειλεί την ζωή της πανίδας και της χλωρίδας, λέει η επιστήμονας του Copernicus, που αναφέρεται στην λεύκανση των κοραλλιών, τον πολλαπλασιασμό των επιζήμιων αλγών ή την εν δυνάμει κατάρρευση των κύκλων αναπαραγωγής των ειδών.

«Οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται όσο δεν κλείνουμε την βρύση των εκπομπών» που προέρχονται από την καύση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, υπενθυμίζει η Σαμάνθα Μπέρτζες τρεις μήνες πριν από την COP28 στο Ντουμπάι.

Στόχος της διάσκεψης αυτής των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα είναι να επιστρέψει η ανθρωπότητα στην τροχιά της συμφωνίας του Παρισιού: περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω των +2°C και, ει δυνατόν, στον + 1,5°C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή. Μία σφοδρή μάχη για το τέλος των ορυκτών καυσίμων αναμένεται να εκτυλιχθεί στο Ντουμπάι.