Πόλεμος στο Ισραήλ: Τι είναι το τέμενος Αλ Άκσα και γιατί η Χαμάς πολεμά στο όνομά του

Το βεβαρυμένο ιστορικό και τα γεγονότα που πυροδότησαν τη νέα σύγκρουση.

Η Χαμάς ονόμασε την επιχείρηση κατά του Ισραήλ, που ξεκίνησε τα ξημερώματα του Σαββάτου, «Κατακλυσμός Al-Aqsa» και όχι τυχαία, αφού το τέμενος Al-Aqsa είναι ένας από τους τρεις βασικούς ιερούς τόπους του μουσουλμανικού κόσμου μαζί με τη Μέκκα και τη Μεδίνα. Ο Μοχάμεντ Ντέιφ, ο στρατιωτικός διοικητής της επιχείρησης, σε ηχογραφημένο του μήνυμα την ημέρα της επίθεσης είπε: «Σήμερα ο λαός ανακτά την επανάστασή του» και ζήτησε από τους «Παλαιστίνιους που ζουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εκδιώξουν τους κατακτητές και να γκρεμίσουν τα τείχη».

Γιατί το τέμενος Al-Aqsa είναι τόσο σημαντικό στο Ισλάμ;

Το τέμενος Al-Aqsa θεωρείται ως το τρίτο ιερότερο από τους μουσουλμάνους, μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα. Είναι χτισμένο σε έναν λόφο γνωστό στους Εβραίους ως Har ha-Bayit, ή Όρος του Ναού, και στους Μουσουλμάνους διεθνώς ως al-Haram al-Sharif, ή The Noble Sanctuary που βρίσκεται στην καρδιά της Παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, όπως αναφέρει το Reuters.

Η ιστορία του τεμένους

Έχει θέα στο Δυτικό Τείχος, το οποίο θεωρείται ένας από τους πιο ιερούς χώρους προσευχής για τους Εβραίους, ενώ λέγεται ότι ο πρώτος ναός κατασκευάστηκε πριν από 3.000 χρόνια από τον βιβλικό βασιλιά Σολομώντα.

Το 1967, κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Μέση Ανατολή, η τοποθεσία καταλήφθηκε από το Ισραήλ. Αργότερα, το Ισραήλ «το προσάρτησε με την υπόλοιπη Ανατολική Ιερουσαλήμ και τα γειτονικά τμήματα της Δυτικής Όχθης σε μια κίνηση που δεν αναγνωρίζεται διεθνώς», προσθέτει το Reuters.

Πώς το τέμενος Al-Aqsa έγινε η αφορμή εντάσεων μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων;

Το τέμενος πυροδοτούσε πάντα εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Γάζας και οποιαδήποτε παρεμβατική ενέργεια εκ μέρους των Ισραηλινών αποτελούσε casus belli.

Μετά την κατάληψη της Παλαιστίνης από τα ισραηλινά στρατεύματα, το 1967, επιβλήθηκε στο Al-Aqsa ένα ιδιότυπο status quo, ένα καθεστώς ειρηνικής συνύπαρξης μουσουλμάνων και εβραίων, το οποίο βασιζόταν στον αμοιβαίο σεβασμό των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Η συμφωνία αυτή προέβλεπε ότι στο τέμενος έχουν πρόσβαση μη μουσουλμάνοι μόνο για επίσκεψη, ενώ οι μουσουλμάνοι είχαν το ελεύθερο να μετέχουν στο λατρευτικό τελετουργικό και να προσεύχονται εντός του.

Ωστόσο, η θρησκευτική εκεχειρία δεν κράτησε για πολύ. Οι Ισραηλινοί κατά καιρούς απαιτούσαν τη μετατροπή του εμβληματικού τεμένους σε τόπο της δική τους λατρείας, ενώ υπερέβησαν πολλάκις τα εσκαμμένα με ενέργειες που πυροδότησαν αιματηρές συγκρούσεις.

Μία από τις πιο βίαιες συγκρούσεις Παλαιστινίων και Ισραηλινών, ξέσπασε τον Αύγουστο του 1969, όταν το τέμενος καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από πυρκαγιά. Οι υπόνοιες ότι επρόκειτο για εμπρησμό με ισραηλινό δάκτυλο, προκάλεσε έκρηξη οργής σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο που βύθισε τη Μέση Ανατολή στη χειρότερη κρίση της από τον Αραβο-Ισραηλινό πόλεμο του Ιουνίου του 1967. Μάλιστα, το περιστατικό ήταν ο βασικός καταλύτης για τη δημιουργία του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, στον οποίο ανήκουν σχεδόν εξήντα μουσουλμανικές χώρες.

Ανά τα χρόνια οι προκλήσεις συνεχίζονταν με την πιο πρόσφατη να καταγράφεται στις 5 Απριλίου του τρέχοντος έτους, όταν η ισραηλινή αστυνομία εισέβαλε όχι απλώς στον περιβάλλοντα χώρο του τεμένους αλλά απευθείας εντός του ιερού χώρου σε μία επιχείρηση-αντίποινα κατά των Παλαιστινίων που είχαν επιτεθεί νωρίτερα με ρουκέτες από τη Λωρίδα της Γάζας. Η εισβολή των Ισραηλινών στο Al-Aqsa έγινε κατά τη διάρκεια του ιερού μήνα του Ραμαζανιού, δηλαδή κατά την κορύφωση των ετήσιων λατρευτικών εκδηλώσεων του μουσουλμανικού κόσμου. Τότε, η Χαμάς είχε χαρακτηρίσει «έγκλημα» την εν λόγω επέμβαση της ισραηλινής αστυνομίας και είχε σημάνει συναγερμό, καλώντας κάθε Παλαιστίνιο να μεταβεί στη Γάζα, προκειμένου να υπερασπιστεί, ακόμη και με τη ζωή του, την τιμή του ιερού τεμένους. «Η επιδρομή του Ισραήλ στο τέμενος Al-Aqsa, η επίθεσή του σε πιστούς, είναι ένα χαστούκι στις πρόσφατες προσπάθειες των ΗΠΑ που προσπάθησαν να δημιουργήσουν ηρεμία και σταθερότητα κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού», φέρεται να δήλωσε τότε ο Ναμπίλ Αμπού Ρουντέινε, εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς.

Από την Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2023, και για μία ολόκληρη εβδομάδα πριν την επίθεση του Σαββάτου της Χαμάς, χιλιάδες υπερεθνικιστές Ισραηλινοί εισέβαλαν στο συγκρότημα του τζαμιού Al-Aqsa στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας αργίας του Sukkot που ξεκίνησε στις 29 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Al Jazeera.

Από την Κυριακή 1 Οκτωβρίου, χιλιάδες έποικοι πραγματοποίησαν προκλητικές επισκέψεις στο συγκρότημα του τζαμιού μετά από εκκλήσεις υπερεθνικιστικών εβραϊκών ομάδων, ενώ πέντε άτομα συνελήφθησαν για ανάρμοστη συμπεριφορά σε βάρος χριστιανών.

Ο Ισραηλινός στρατός, επέβαλε στους Παλαιστινίους να κλείσουν τα καταστήματά τους στην Παλιά Πόλη.

«Κατακλυσμός Al-Aqsa»

Διόλου τυχαίο, λοιπόν, η επιχείρηση της Χαμάς ονομάστηκε «Κατακλύσμός Al-Aqsa» σηματοδοτώντας την έναρξη ενός ιερού πολέμου μέχρι τέλους, μιας νέας τζιχάντ κατά των απίστων ή ακόμη και μίας τρίτης ιντιφάντα.

Πηγή: Reuters