Σε «τελικό στάδιο» η συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς για τους ομήρους

«Βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ σε επίτευξη συμφωνίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ, το οποίο διαμεσολαβεί στις συζητήσεις των δύο πλευρών.

Μεσολαβητής του Κατάρ ανακοίνωσε το μεσημέρι της Τρίτης ότι η επίτευξη συμφωνίας για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα είναι πιο κοντά από ποτέ, έπειτα από την έναρξη της σύγκρουσης.

«Βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ σε επίτευξη συμφωνίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ Ματζέντ Αλ Ανσαρί. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι διαπραγματεύσεις έχουν φτάσει σε «κρίσιμο και τελικό στάδιο».

«Απόψε ή Τετάρτη πρωί θα έχουμε συμφωνία»

Κοντά σε οριστικοποίηση της συμφωνίας εκεχειρίας, η οποία ενδεχομένως θα επιτευχθεί ακόμα και απόψε ή νωρίς αύριο Τετάρτη το πρωί, βρίσκονται Ισραήλ και Χαμάς, είχε μεταδώσει λίγα λεπτά νωρίτερα το Al Jazeera, επικαλούμενο πηγές κοντά στους διαπραγματευτές.

Μεταξύ άλλων, σύμφωνα με το αραβικό δίκτυο, η Χαμάς πρόκειται να δώσει λίστα με τα ονόματα των ανθρώπων που θα απελευθερωθούν και σε αντάλλαγμα ζητά Παλαιστίνιοι που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές να απελευθερωθούν ταυτόχρονα.

Ο ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, είχε γνωστοποιήσει νωρίτερα την Τρίτη, με γραπτές δηλώσεις του σε πρακτορεία ειδήσεων και παλαιστινιακά μέσα ενημέρωσης, ότι η επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας με το Ισραήλ «είναι κοντά».

Από πλευράς Ισραήλ δεν έχει υπάρξει επίσημη απάντηση, ωστόσο, σύμφωνα με αναφορές σε ισραηλινά μέσα, το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο έχει δώσει το «πράσινο φως» σε συμφωνία για κατάπαυση πυρός και απελευθέρωση ομήρων.

Οι όροι της συμφωνίας

Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, η προσωρινή συμφωνία θα μπορούσε να περιλαμβάνει:

Πενθήμερη εκεχειρία με κατάπαυση του πυρός στις χερσαίες μάχες και περιορισμούς στις ισραηλινές αεροπορικές επιχειρήσεις πάνω από τη νότια Γάζα.
Παλαιστινιακές οργανώσεις θα απελευθερώσουν 50 έως 100 ομήρους, οι οποίοι θα είναι Ισραηλινοί πολίτες ή πολίτες άλλων εθνικοτήτων, αλλά όχι στρατιώτες.
Σε αντάλλαγμα, 300 Παλαιστίνιοι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, θα απελευθερωθούν από τις ισραηλινές φυλακές.

Το AFP επικαλέστηκε ανώνυμους αξιωματούχους της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, οι οποίοι δήλωσαν επίσης στο ειδησεογραφικό πρακτορείο ότι οι οργανώσεις τους έχουν συμφωνήσει με τους όρους.

Παράλληλα, το στέλεχος της ΧαμάςΙσάτ Αλ Ρισκ δήλωσε στο Al Jazeera ότι οι διαπραγματεύσεις επικεντρώνονται στη διάρκεια της εκεχειρίας, στην παράδοση βοήθειας στη Γάζα και στην ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους κρατουμένους.

Και οι δύο πλευρές θα απελευθερώσουν γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με τον Αλ Ρισκ.

Ο ρόλος του Κατάρ

Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα ανακοινωθούν από το Κατάρ, το οποίο έχει μεσολαβήσει στις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ.

Το Κατάρ αποτελεί έδρα του Ισμαήλ Χανίγια, με τη Χαμάς να διατηρεί εκεί πολιτικό γραφείο.

Την Κυριακή, ο πρωθυπουργός του Κατάρ δήλωσε ότι η συμφωνία για την απελευθέρωση κάποιων από τους συνολικά 240 ομήρους, κυρίως Ισραηλινούς, με αντάλλαγμα προσωρινή κατάπαυση του πυρός εξαρτάται από «ήσσονος σημασίας» πρακτικά ζητήματα.

Ποιοι συμμετέχουν

Οι συνομιλίες μεταξύ εκπροσώπων των δύο πλευρών συνεχίζονται εδώ και εβδομάδες.

Από πλευράς Παλαιστινίων, ο Αλ Ρισκ τόνισε ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε με συμμετοχή «όλων των ταξιαρχιών της παλαιστινιακής αντίστασης μέσω τηλεφωνικών κλήσεων».

ΗΔιεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, ανθρωπιστική οργάνωση που έχει διαμεσολαβήσει στην απελευθέρωση ομήρων και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, ανακοίνωσε ότι ο επικεφαλής της ταξίδεψε στο Κατάρ για συναντήσεις με εκπροσώπους της Χαμάς, αυξάνοντας τις ελπίδες για την επίτευξη συμφωνίας.

Τι λένε τα ισραηλινά μέσα

Ισραηλινά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η συμφωνία «κλειδώνει», καθώς το Ισραήλ φέρεται να έχει δώσει το «πράσινο φως».

Ωστόσο, το πολεμικό συμβούλιο της χώρας δεν προτίθεται να αποκαλύψει τίποτα μέχρι οι αποφάσεις να είναι οριστικές.

Το ισραηλινό Κανάλι 12 ανέφερε ότι το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο εξέφρασε την Κυριακή «προθυμία να προχωρήσει στις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους και επιθυμεί να στείλει μήνυμα στο Κατάρ ότι είναι έτοιμο να καταλήξει σε συμφωνία».

Τι λένε οι Ηνωμένες Πολιτείες

Χθες Δευτέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε πως εκτιμά ότι μία συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων είναι κοντά.

«Το πιστεύω», είπε ο Μπάιντεν όταν ρωτήθηκε αν μία συμφωνία είναι κοντά, σταυρώνοντας ταυτόχρονα τα δάχτυλά του.

Παράλληλα, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται στο τελικό στάδιο, ωστόσο αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επιτυχή έκβαση των συνομιλιών.

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, εξέφρασε την εκτίμηση ότι μία συμφωνία είναι «πιο κοντά από ποτέ». «Είμαστε αισιόδοξοι, αλλά υπάρχει ακόμα δουλειά», τόνισε ο ίδιος.

Γιατί καθυστερεί η συμφωνία

Ο Αλ Ρισκ απέδωσε στην ισραηλινή πλευρά και προσωπικά στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τις καθυστερήσεις ως προς την πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

Ο Ντάνιελ Λεβί, Ισραηλινός επικεφαλής του Προγράμματος ΗΠΑ/Μέσης Ανατολής και διαπραγματευτής ειρήνης υπό τους πρωθυπουργούς Γιτζάκ Ράμπιν και Εχούντ Μπάρακ, μιλώντας στον Guardian ανέφερε πως «οι Ισραηλινοί προσπαθούν πάντα να κερδίσουν ακόμα μία ημέρα επιχειρήσεων πριν καταλήξουν σε συμφωνία».

«Κάθε ημέρα ελπίζουν ότι θα έχουν κερδίσει το λαχείο, θα έχουν σκοτώσει τους ηγέτες της Χαμάς και θα είναι σε θέση να επιδείξουν σημαντική στρατιωτική επιτυχία», σχολίασε ο ίδιος.

Μεταξύ άλλων, ο Λεβί υποστηρίζει πως ο Νετανιάχου αντιστέκεται σε συμφωνία, καθώς με τη λήξη του πολέμου ο ίδιος ενδέχεται να βρεθεί σε δεινή πολιτική θέση. Πολλοί στο Ισραήλ τον θεωρούν υπεύθυνο για την αποτυχία να προστατεύσει τους αμάχους κοντά στα σύνορα της Γάζας, τονίζει ο Λεβί.

«Το ίδιο ισχύει πιθανώς και για τη στρατιωτική ηγεσία, οπότε δεν έχουν διαδραματίσει τον μετριοπαθή ρόλο που κανονικά θα αναμενόταν», ανέφερε ο Ισραηλινός πρώην διαπραγματευτής.

Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, σημείο τριβής για την ισραηλινή πλευρά αποτελεί το ότι ηγέτης της Χαμάς απαίτησε να μην υπάρχει στον αέρα κανένα είδος ισραηλινών αεροσκαφών κατά τη διάρκεια της παύσης.

Απαίτησε δηλαδή διακοπή όχι μόνο των αεροπορικών επιδρομών αλλά και της επιτήρησης από αέρος.

Κάτι τέτοιο θεωρείται προβληματικό από το Ισραήλ, επειδή θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει προβλήματα στις δυνάμεις του, ειδικά στις χερσαίες που βρίσκονται εκεί.

Αντιδράσεις στο Ισραήλ

Οικογένειες των ομήρων εξέφρασαν την οργή τους μετά τη συνάντησή τους με το ισραηλινό πολεμικό συμβούλιο στο Τελ Αβίβ το χθεσινό βράδυ, υποστηρίζοντας ότι η απελευθέρωση των αγαπημένων τους θα πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι της αποστολής για την καταστροφή της Χαμάς.

Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου επέμεινε ότι όσο περισσότερο αποδυναμώνεται ο εχθρός τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επιστρέψουν οι όμηροι.

Η Χαμάς συνέλαβε τους ομήρους εν μέρει επειδή γνωρίζει τη δυναμική μιας τέτοιας ενέργειας στην ισραηλινή κοινωνία.

Το πιο γνωστό παράδειγμα ομηρίας και σχετικής συμφωνίας με τον Νετανιάχου κατέληξε στην απελευθέρωση περισσότερων από 1.000 Παλαιστινίων κρατουμένων σε αντάλλαγμα για μόνοένα Ισραηλινό στρατιώτη, τον Γκιλάντ Σαλίτ, το 2011.

Οι Times of Israel αναφέρουν ότι ο Ισραηλινός υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ προειδοποίησε να μην υπάρξει συμφωνία ανταλλαγής ομήρων.

«Ανησυχώ πολύ γιατί γίνεται λόγος για συμφωνία. Μας κρατούν έξω και δεν μας λένε την αλήθεια. Οι φήμες λένε ότι το Ισραήλ πρόκειται και πάλι να κάνει μεγάλο λάθος στο ίδιο πνεύμα με τη συμφωνία Σαλίτ».

Ο Μπεν-Γκβιρ έκανε λόγο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Times of Israel, για «συμφωνία που θα μπορούσε να φέρει καταστροφή».

Τεχνικά ζητήματα

Η συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς σε κάθε περίπτωση αναμένεται ότι θα αφορά, σε πρώτο στάδιο, απελευθέρωση κάποιων από τους ομήρους που κρατούνται στη Γάζα –και όχι όλων– και παράλληλα κατάπαυση του πυρός.

Εάν η κατάπαυση του πυρός τηρηθεί, περισσότεροι όμηροι θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στη συνέχεια.

Σημειώνεται ότι δεν έχουν απελευθερωθεί όμηροι από την έναρξη της σύγκρουσης, με εξαίρεση τέσσερις (σε δύο φάσεις, ανά δύο) που αφέθηκαν ελεύθεροι κατά την πρώτη φάση του πολέμου.

Οι όμηροι παραδόθηκαν στον Ερυθρό Σταυρό, ο οποίος στη συνέχεια τους παρέδωσε στην ισραηλινή πλευρά.

Υπάρχουν πολλά τεχνικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, καθώς, σε αυτή τη φάση της σύγκρουσης, η εμπόλεμη ζώνη είναι πολύ πιο ενεργή στο έδαφος από ό,τι ήταν στην αρχική.

Τι γνωρίζουμε για τους ομήρους της Χαμάς

Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι τουλάχιστον 237 άνθρωποι συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, εκ των οποίων τα 33 είναι παιδιά.

Πρόκειται για υπηκόους από περισσότερες από 40 χώρες, ενώ τουλάχιστον 20 φέρονται να είναι Ταϊλανδοί εργάτες γης.

Η Χαμάς έχει απελευθερώσει τέσσερις ομήρους, δύο Ισραηλινούς πολίτες και δύο πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών.

Ο ισραηλινός στρατός έχει ανακοινώσει ότι απελευθέρωσε έναν όμηρο κατά τη διάρκεια επιχείρησης στη Γάζα.

Το Ισραήλ έχει ανακοινώσει επίσης ότι οι δυνάμεις του ανέσυραν τις σορούς δύο γυναικών ομήρων κατά τις επιχειρήσεις τους κοντά στο νοσοκομειακό συγκρότημα Αλ Σίφα.

Τι γνωρίζουμε για τους Παλαιστίνιους κρατουμένους

Πριν από τις 7 Οκτωβρίου κρατούνταν περίπου 5.200 Παλαιστίνιοι στις ισραηλινές φυλακές.

Εκτοτε, οι ισραηλινές δυνάμεις, σύμφωνα με το Al Jazeera, έχουν συλλάβει τουλάχιστον άλλους 2.960, κατά τη διάρκεια καθημερινών επιδρομών στη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Μεταξύ αυτών, φέρονται να περιλαμβάνονται τουλάχιστον 95 γυναίκες και 37 δημοσιογράφοι.

Τουλάχιστον 200 από τους κρατουμένους στις ισραηλινές φυλακές είναι παιδιά, σύμφωνα με οργανώσεις δικαιωμάτων.

Η ανθρωπιστική βοήθεια

Ο Τόμπι Φρίκερ της UNICEF ανακοίνωσε ότι η υπηρεσία θα καλωσόριζε συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ που θα επέτρεπε την απελευθέρωση των ομήρων.

Μιλώντας από το Αμάν της Ιορδανίας, ο Φρίκερ δήλωσε στο BBC: «Εάν υπάρξει άμεση ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός την οποία η UNICEF και πολλοί άλλοι ζητούν, τότε ναι, πρέπει να φέρουμε τις προμήθειες όσο πιο γρήγορα μπορούμε και να τις μεταφέρουμε σε καταφύγια, να τις μεταφέρουμε στους ανθρώπους όπου και αν βρίσκονται μέσα στη Λωρίδα της Γάζας, όπου έχουν ανάγκη, που είναι σχεδόν παντού.

Ο Φρίκερ τόνισε ότι η βοήθεια θα είναι ζωτικής σημασίας όσον αφορά τη διάσωση ζωών και την πρόληψη «μιας ακόμα καταστροφής» σχετικά με το ξέσπασμα ασθενειών κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Με πληροφορίες από Reuters, AFP, BBC, Guardian, Al Jazeera, Times of Israel