Θα συνεχίσουν να πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου;

Περίπου το 60% της αύξησης της κατανάλωσης το 2025 προβλέπεται να προέλθει από την Ασία. Ωστόσο, στην Κίνα η μετατόπιση από ένα οικονομικό μοντέλο που βασίζεται στη μεταποίηση σε ένα μοντέλο που βασίζεται στην ανάπτυξη των υπηρεσιών μειώνει σημαντικά τη ζήτησή τους για πετρέλαιο ως καύσιμο. Στην πραγματικότητα, "τα δεδομένα υποδηλώνουν έντονα ότι οι χρήσεις καύσης του πετρελαίου στην Κίνα έχουν ήδη φτάσει σε ένα οροπέδιο", γράφει ο ΙΕΑ, "και ότι οι δυνατότητες για μελλοντική αύξηση μπορεί να είναι πολύ περιορισμένες". Η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα πράγματι αυξάνεται, αλλά αυτό οφείλεται στα πετροχημικά, υλικά που μετατρέπονται σε πλαστικά. Η ζήτηση σε αυτόν τον τομέα αυξήθηκε πράγματι κατά 5% το 2024, και αυτό αναμένεται να συνεχιστεί το 2025 και το 2026.

Ωστόσο, έχει σημειωθεί μια δομική μετατόπιση στην κινεζική οικονομία, και αυτό φαίνεται να αποδυναμώνει τη ζήτηση πετρελαίου στο προβλεπόμενο μέλλον. Σκεφτείτε το εξής: ενώ μεταξύ 2013 και 2023, πάνω από το 60% της παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης πετρελαίου προήλθε από την Κίνα, το ποσοστό αυτό μειώθηκε σε λιγότερο από 20% το 2024. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της πτώσης οφείλεται στη μείωση της ζήτησης καυσίμων.

"Ποιοι άλλοι παράγοντες αποδυναμώνουν τη ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα;

Θα μπορούσαν οι τιμές του πετρελαίου να σημειώσουν μια ανοδική έκπληξη στις ηλεκτρονικές συναλλαγές φέτος; Ελάτε να το συζητήσουμε."

Ηλεκτρικά Οχήματα

Πάνω από δέκα χρόνια πριν, η Κίνα ξεκίνησε μια επιθετική υποστήριξη προς τη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα (EVs) με οικονομικές επιδοτήσεις, και στις αρχές του 2025, η μετάβαση στα EV είχε ήδη προχωρήσει ταχύτερα από το αναμενόμενο. Πέρυσι, στους τέσσερις μήνες που ξεκίνησαν από τον Ιούλιο, πάνω από το 50% των επιβατικών αυτοκινήτων που πωλήθηκαν στην Κίνα ήταν ηλεκτρικά. Η μετατόπιση προς τα EV ήταν τόσο δραματική που, τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, η CITIC Futures Co. προέβλεψε ετήσια μείωση στην κατανάλωση βενζίνης στην Κίνα έως και 5% μέχρι το 2030. Στα τέλη του περασμένου έτους, το Bloomberg έγραψε ότι αυτή η τάση "αναμένεται να οδηγήσει τη ζήτηση καυσίμων μεταφορών σε πτώση που θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αγορά πετρελαίου". Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) συμφώνησε ότι η υιοθέτηση των EV στην Κίνα "περιορίζει σημαντικά τη ζήτηση καυσίμων". Η ολοένα και πιο δημοφιλής επιλογή οχημάτων που κινούνται με LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) ενίσχυσε ακόμη περισσότερο αυτήν την τάση. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, η απομάκρυνση από τα οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης οδήγησε σε μείωση της ζήτησης πετρελαίου κατά 500.000 βαρέλια ημερησίως (bpd) τους πρώτους επτά μήνες του 2024.

Με την ευρύτερη οικονομία να συνεχίζει να δυσκολεύεται, η βιομηχανία καταναλώνει επίσης λιγότερα καύσιμα, και αυτό αποτελεί έναν επιπλέον πτωτικό παράγοντα για τις τιμές του πετρελαίου στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Σύμφωνα με τον Luo Yantuo του Ινστιτούτου Σχεδιασμού και Μηχανικής Πετροχημικών, το 2024 θα μπορούσε να είναι ένα "σημείο καμπής για την κινεζική αγορά διυλισμένων καυσίμων, με την κατανάλωση βενζίνης να φτάνει στο αποκορύφωμά της πριν αρχίσει να μειώνεται ραγδαία". Η βενζίνη αντιπροσωπεύει περίπου το 25% των συνολικών αναγκών της Κίνας σε πετρέλαιο, οι οποίες, με τη σειρά τους, αποτελούν περίπου το 20% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία του ζητήματος για τις αγορές πετρελαίου. Η κινεζική κυβέρνηση έχει δηλώσει την πρόθεσή της να επιτύχει πλήρη ουδετερότητα άνθρακα πριν από το 2060, καθιστώντας τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές της.

Γεωπολιτικά

Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, η Goldman Sachs έγραψε ότι "τα γεωπολιτικά γεγονότα θα συνεχίσουν να έχουν σημαντική επίδραση στην αγορά πετρελαίου" το 2025. Η φύση αυτών των γεγονότων είναι, φυσικά, δύσκολο να προβλεφθεί, αλλά η Goldman εκτίμησε ότι, εάν το Ιράν μειώσει την παραγωγή του κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως (bpd), η τιμή του πετρελαίου Brent θα μπορούσε να εκτιναχθεί στα 85 δολάρια το βαρέλι έως τα μέσα του έτους. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, υποστήριξαν οι αναλυτές, εάν οι ΗΠΑ αυξήσουν την υποστήριξή τους προς το Ισραήλ στη σύγκρουσή του με το Ιράν και τους συμμάχους του.

Στις 24 Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ επέβαλαν νέες κυρώσεις στο ιρανικό πετρέλαιο, οι οποίες αναμένεται να αφαιρέσουν σημαντικές ποσότητες πετρελαίου από την αγορά. "Το Ιράν συνεχίζει να βασίζεται σε ένα σκιώδες δίκτυο πλοίων, μεταφορέων και μεσιτών για να διευκολύνει τις πωλήσεις πετρελαίου του και να χρηματοδοτεί τις αποσταθεροποιητικές του δραστηριότητες", εξήγησε ο Σκοτ Μπέσεντ, Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ επέβαλαν στοχευμένες κυρώσεις σε διάφορους μεσάζοντες πετρελαίου και διαχειριστές δεξαμενόπλοιων, καθώς και στον επικεφαλής της Εθνικής Ιρανικής Εταιρείας Πετρελαίου (NIOC). Στις 4 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος Τραμπ είχε διευκρινίσει την πρόθεσή του να σταματήσει εντελώς τις ιρανικές ροές πετρελαίου, υποστηρίζοντας ότι τα έσοδα από αυτές χρηματοδοτούν επιζήμιες στρατιωτικές ενέργειες στη Μέση Ανατολή. Η νέα κίνηση στα τέλη του μήνα σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή στη στάση της αμερικανικής κυβέρνησης, με στόχο την αυστηρή τιμωρία όσων συνεργάζονται με το Ιράν στην προσπάθειά του να παρακάμψει τις κυρώσεις. Προσθέτοντας στις ανοδικές πιέσεις στις τιμές του πετρελαίου, οι άδειες της Βενεζουέλας για εξαγωγές πετρελαίου στις ΗΠΑ έχουν ανακληθεί, μια εξέλιξη που άρχισε να μειώνει τα αποθέματα από τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους.

Με βάση αυτές τις δύο εξελίξεις, η Αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης (EIA) ανέβαλε τις προβλέψεις της για αύξηση των αποθεμάτων πετρελαίου από το Β' τρίμηνο στο Γ' τρίμηνο του 2025. "Μέχρι το τέλος του έτους", γράφουν, "η αύξηση της προσφοράς πετρελαίου θα σημαίνει ότι η παγκόσμια παραγωγή θα ξεπεράσει την κατανάλωση, οδηγώντας σε συσσώρευση αποθεμάτων και πτωτικές πιέσεις στις τιμές".

Αμερικανικά Αποθέματα

Τον Ιανουάριο, η EIA δήλωσε ότι η αύξηση της προσφοράς πετρελαίου θα ασκήσει πιέσεις στις τιμές για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτή η εξέλιξη θα καθοδηγείται από μη-ΟΠΕΚ χώρες της Αμερικής και συγκεκριμένα τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γουιάνα και τη Βραζιλία, που θα αυξήσουν τις συνεισφορές τους στην αγορά το 2025. Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να προσθέσουν 13,55 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως (bpd) στην αγορά, με ένα αυξανόμενο μέρος της παραγωγής να προέρχεται από το Πέρμιαν Μπάζιν στο Τέξας και το Νέο Μεξικό. Σε παγκόσμια κλίμακα, η παραγωγή πετρελαίου αναμένεται να ανέλθει στα 104,4 εκατομμύρια bpd, ενώ η ζήτηση θα φτάσει μόλις τα 104,1 εκατομμύρια bpd, ένα σενάριο που θεωρείται πτωτικό για τις τιμές του πετρελαίου στις ηλεκτρονικές συναλλαγές.

Οι αμερικανικές εταιρείες παραγωγής πετρελαίου Exxon Mobil Corp., Chevron Corp. και ConocoPhillips παρήγαγαν συνολικά 13,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου τον Οκτώβριο του περασμένου έτους. Σε απάντηση σε αυτό το επίτευγμα, ο ΟΠΕΚ καθυστέρησε τα σχέδιά του για αποκατάσταση της παραγωγής πέρα από την αρχικά προγραμματισμένη προθεσμία του Δεκεμβρίου, γεγονός που γεννά το ερώτημα αν θα επαναλάβουν την ίδια τακτική φέτος. Η EIA επισημαίνει ότι, παρά τις διαβεβαιώσεις του ΟΠΕΚ για αύξηση της παραγωγής από τον Απρίλιο του 2025, "εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι τα μέλη του ΟΠΕΚ+ θα παράγουν λιγότερο από τους ανακοινωθέντες στόχους του οργανισμού". Η υπηρεσία εκτιμά ότι ο ΟΠΕΚ θα επιστρέψει στην αγορά μόλις 0,2 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα το 2025, τη στιγμή που οι περικοπές παραγωγής το 2024 ανήλθαν στα 1,3 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα.

Συμπέρασμα

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) ανέφερε στα μέσα Μαρτίου ότι, ακόμα και αν ο ΟΠΕΚ δεν τηρήσει την υπόσχεσή του για αύξηση της προσφοράς, η πετρελαϊκή αγορά θα βρεθεί και πάλι σε πλεόνασμα. Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η αύξηση της ζήτησης πετρελαίου θα επισκιαστεί από τα επιπλέον αποθέματα που θα προέλθουν από τις αμερικανικές χώρες. Τη δεύτερη εβδομάδα του Μαρτίου, οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν πτώση στο χαμηλότερο επίπεδό τους από το 2021, ως αποτέλεσμα της ανακοίνωσης του ΟΠΕΚ και των δασμολογικών σχεδίων του Τραμπ.

Όσον αφορά τον αναμενόμενο αντίκτυπο των προστατευτιστικών πολιτικών του Τραμπ στην αμερικανική ανάπτυξη, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Ατλάντα αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της για το Α' τρίμηνο του 2025 από ανάπτυξη 3,9% σε ύφεση 2,8%, μέσα σε έναν μόλις μήνα. Αυτό συνέβη αφότου ο Τραμπ αύξησε τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα από 10% σε 20%, διατηρώντας παράλληλα τους δασμούς 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά. Αναφορικά με τους νέους δασμούς, ο επικεφαλής οικονομολόγος της JP Morgan, Bruce Kasman, δήλωσε ότι αυτοί αντικατοπτρίζουν "αυξημένη ανησυχία για την αμερικανική οικονομία" και αναθεώρησε τις πιθανότητες ύφεσης μέσα στο έτος από 30% σε 40%. Πράγματι, οι αμερικανικές μετοχές αντέδρασαν καταγράφοντας απότομες πωλήσεις στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, αντανακλώντας τις ανησυχίες για την ανάπτυξη.

Με δεδομένη την οικονομική επιβράδυνση στις ΗΠΑ, αλλά και τη συνεχιζόμενη αδυναμία των οικονομιών της Ευρώπης και της Κίνας, το μέλλον των αγορών πετρελαίου προδιαγράφεται ανησυχητικό. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά τον βαθμό εξάρτησής τους από τα αποθέματα πετρελαίου για την ανάπτυξη. Ο ΙΕΑ γράφει ότι "δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας της, η Κίνα χρησιμοποιεί αναλογικά λιγότερα καύσιμα σε σύγκριση με τις χώρες υψηλότερου εισοδήματος". Οι 38 χώρες που απαρτίζουν τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), με συνολικό πληθυσμό περίπου ίσο με αυτόν της Κίνας, κατανάλωσαν τετραπλάσια ποσότητα καυσίμων σε σχέση με την Κίνα το 2024.