Τραμπ: «Βάζει στον πάγο» την ΕΕ μέσω Ρούμπιο;

Σε εφαρμογή μοιάζει να βάζει ο Ντόναλντ Τραμπ, από τις πρώτες μέρες της δεύτερης θητείας του στην προεδρία των ΗΠΑ, το σχέδιό του για τη μορφή της σχέσης Ουάσινγκτον – Βρυξελλών, που, κατά πώς φαίνεται, ουδεμία σχέση θα έχει με την αγαστή συνεργασία επί των ημερών Μπάιντεν.

Ενδεικτική του κλίματος που διαμορφώνεται, η απαξία με την οποία αντιμετώπισε την πρόσκληση που έλαβε από την Κάγια Κάλας, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, προκειμένου να παραστεί τη Δευτέρα – δια ζώσης ή μέσω zoom – στην τακτική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του μπλοκ, προκειμένου να αποκατασταθεί η νέα διατλαντική σχέση.

H κορυφαία Ευρωπαία διπλωμάτης αποκάλυψε στους δημοσιογράφους ότι ζήτησε από τον Μάρκο Ρούμπιο να έρθει «για να εξηγήσει τις απόψεις των Ηνωμένων Πολιτειών» — οι οποίες εσχάτως περιλαμβάνουν την κατάληψη της Γροιλανδίας, όπου ζουν 55.000 πολίτες της ΕΕ.

Εκείνος ωστόσο, όπως παραδέχθηκε η Κάλας, όχι μόνο δεν εμφανίστηκε καθ’ οιονδήποτε τρόπο, αλλά στην πραγματικότητα, δεν απάντησε καν στην πρόσκληση. Όταν μάλιστα ρωτήθηκε γι’ αυτήν, εκπρόσωπός του απάντησε μέσω email ότι «δεν έχουμε κανένα ταξίδι να ανακοινώσουμε αυτή τη στιγμή».

Η μη εμφάνιση του ωστόσο δεν προκαλεί απαραίτητα ανήκεστο διπλωματική βλάβη. Άλλωστε, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ τείνουν να συναντώνται τουλάχιστον μία φορά τον μήνα κι έτσι ο Ρούμπιο έχει κι άλλη ευκαιρία να παραστεί. Η Κάλας τόνισε μάλιστα ότι είναι «πρόθυμη να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον το συντομότερο δυνατό».

Η σιωπή του Αμερικανού ΥΠΕΞ βέβαια προκαλεί ανησυχία μεταξύ των αξιωματούχων στις Βρυξέλλες που υποψιάζονται ότι η κυβέρνηση του Τραμπ σκόπιμα «βάζει στον πάγο» την ΕΕ, όπως εκπροσωπείται από τις Βρυξέλλες και τα πανευρωπαϊκά διπλωματικά πλαίσια, προτιμώντας τις διμερείς επαφές με ξεχωριστά τα ευρωπαϊκά κράτη, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής «διαίρει και βασίλευε», με απώτερο στόχο την αποδυνάμωση του μπλοκ, όπως εκτιμά το Politico.

Η αποκήρυξη της ΕΕ θα σήμαινε μια απότομη απομάκρυνση από τις φιλικές σχέσεις μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον υπό τον Τζο Μπάιντεν, η διοίκηση του οποίου συντονιζόταν στενά με το γραφείο της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τα πάντα, από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας μέχρι την προμήθεια εμβολίων.

Ο κίνδυνος για την Ευρώπη είναι ότι ο Τραμπ θα καταφέρει να αποδυναμώσει την ενότητα του μπλοκ, καθιστώντας τις Βρυξέλλες πιο ευάλωτες στις πιέσεις της Ουάσιγκτον σε θέματα όπως το εμπόριο.

Ενώ οι Βρυξέλλες είναι υπεύθυνες για τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών εκ μέρους όλων των χωρών της ΕΕ, η επιλεκτική πίεση σε συγκεκριμένες χώρες θα μπορούσε να δημιουργήσει ρωγμές στη συλλογική αποφασιστικότητα του μπλοκ.

Η στρατηγική Τραμπ και τα μέχρι στιγμής αποτελέσματά της

Κατά κάποιο τρόπο, η προσέγγιση διαίρει και βασίλευε φαίνεται να λειτουργεί ήδη. Ο Τραμπ έχει απειλήσει ήδη τη σύμμαχο του ΝΑΤΟ Δανία με κυρώσεις, εκτός εάν η Κοπεγχάγη υποχωρήσει στις απαιτήσεις του για τη Γροιλανδία, οι οποίες δεν έχουν διευκρινιστεί με ακρίβεια.

Αντί να επιδιώξει μια ισχυρή, συντονισμένη απάντηση από τους ηγέτες, μέσω της ΕΕ, η πρωθυπουργός Μέτε Φρεντέρικσεν καθησύχασε τους ομολόγους της ότι δεν μπορεί να αναζωπυρωθεί περαιτέρω η κατάσταση, δήλωσαν δύο διπλωμάτες της ΕΕ στο Politico.

Αυτοί, όπως και άλλοι που αναφέρονται στο άρθρο, υπό καθεστώς ανωνυμίας, εξέφρασαν ανοιχτά την εκτίμησή τους για το μέλλον των διατλαντικών σχέσεων.

«Από ό,τι μπορούμε να δούμε, [η κυβέρνηση του Τραμπ] θέλει να μας αντιμετωπίσει διμερώς», σημείωσε ένας εξ αυτών. «Δεδομένου του στόχου του να προχωρήσουμε σε αυτή τη διμερή τροχιά, θα χρειαστεί να δείξουμε ενότητα ως Ευρωπαϊκή Ένωση».

Η ομάδα του Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει κάποια συγκεκριμένη προσέγγιση για την ΕΕ, αλλά οι ενέργειές της είναι ενδεικτικές.

Ο πρόεδρος δεν κάλεσε κανέναν από τους κορυφαίους εκπροσώπους του μπλοκ — την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν, την κορυφαίο διπλωμάτη Κάλας ή τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα — στην ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου, αντ’ αυτού επέλεξε να προσκαλέσει την ακροδεξιό πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζιόρτζια Μελόνι.

Η συνομιλία του με μόλις μία ηγέτη της ΕΕ, από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, την Πρωθυπουργό της Δανίας Φρεντέρικσεν, φέρεται να ήταν «πολύ κακή», με τον Τραμπ να απειλεί με κυρώσεις, εκτός εάν η Κοπεγχάγη υποχωρήσει στις απαιτήσεις του για τη Γροιλανδία.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πιο ανησυχητικό για τις Βρυξέλλες το γεγονός ότι η ΕΕ δε φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα για τον Ρούμπιο.

Εκτός από τις τηλεφωνικές συνομιλίες με τους υπουργούς Εξωτερικών 12 χωρών εκτός ΕΕ, έχει μιλήσει με πέντε υπουργούς Εξωτερικών από το μπλοκ από τότε που επιβεβαιώθηκε η θέση του, ενώ από τη λίστα με τις προτεραιότητές του απουσιάζουν στελέχη της Ε.Ε.

Αυτό έχει ήδη δημιουργήσει ένα χάσμα μεταξύ των πρωτευουσών της και των Βρυξελλών.

«Η ισχύς εν τη ενώσει» της ΕΕ vs του «διαίρει και βασίλευε» του Τραμπ

Μεταξύ εκείνων που είναι αρκετά τυχεροί για να εξασφαλίσουν τηλεφωνικό χρόνο με τον Ρούμπιο, υπάρχει αρκετή αισιοδοξία για την κατάσταση των διατλαντικών σχέσεων υπό τον Τραμπ.

«Δεν υπήρξε κανένα αρνητικό μήνυμα προς την Ιταλία από τους Αμερικανούς, επομένως πιστεύω ότι τα πράγματα πηγαίνουν απολύτως προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, μια ημέρα μετά τη συνομιλία του με τον Ρούμπιο.

«Πιστεύω ότι υπάρχει χώρος για καλό διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Για τους κορυφαίους αξιωματούχους της ΕΕ, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να επιδείξουν ένα γενναίο πρόσωπο και να διαφημίσουν το άνοιγμα της ΕΕ στον διάλογο με τη νέα κυβέρνηση.

Άλλοι υπουργοί εξέφρασαν την ελπίδα ότι όλα θα πάνε καλά στο τέλος μεταξύ ΕΕ και Ουάσιγκτον.

«Πιστεύω ότι είναι απολύτως ζωτικής σημασίας, η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες να δημιουργήσουν μια βαθιά ουσιαστική σχέση εργασίας», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Εμπορίου και Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Χάρις.

Αν ο Ρούμπιο αισθάνεται το ίδιο, υπάρχει άλλη μια συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 24 Φεβρουαρίου.

Πηγή: tovima.gr