Το σπίτι του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια απέκτησε ξανά ζωή

«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι να 'ναι μακρύς ο δρόμος...» έγραφε με νόημα ο Κωνσταντίνος Καβάφης σε ένα από τα πιο γνωστά ποιήματά του. Ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικής του διαδρομής, του ταξιδιού προς την δική του «Ιθάκη», ξαναζωντάψε, εδώ και λίγες ημέρες, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Το σπίτι όπου έζησε και δημιουργησε στην γενέτειρά του, επί της την πρώην οδού Lepsius, που πλέον φέρει το όνομά του, αποκαταστάθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, και άνοιξε τις πύλες του στο κοινό προσκαλώντας το να περιηγηθεί στον μαγικό του κόσμο συνομιλώντας πλέον με το Αρχείο Καβάφη στην Αθήνα.

Ξεκινώντας με την απόκτηση του αρχείου Καβάφη το 2012, την ψηφιοποίηση και το άνοιγμά του σε κοινό και ερευνητές το 2019, την εγκαινίαση ενός νέου χώρου για το Αρχείο Καβάφη στη Φρυνίχου στην Πλάκα, το 2023, που στεγάζει το φυσικό αρχείο και τη βιβλιοθήκη του ποιητή, μια συλλογή προσωπικών του αντικειμένων αλλά και έργα τέχνης με αναφορές στον ίδιο, το Ίδρυμα Ωνάση ανέλαβε στις αρχές του 2022 την αποκατάσταση της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.

Υπό την αρχιτεκτονική μελέτη του Flux-office της Εύας Μανιδάκη και του Θανάση Δεμίρη, το μέρος όπου ο Κ. Π. Καβάφης έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και δημιούργησε δεκάδες από τα έργα που τον ανέδειξαν σε παγκόσμιο ποιητή αποκαταστάθηκε και αναδιαμορφώθηκε, ώστε να αναδειχθεί η εικόνα της κατοικίας όπως ήταν στα χρόνια που έζησε ο ποιητής, να φωτιστούν η σχέση του με την πόλη της Αλεξάνδρειας και ο αντίκτυπος του έργου του έως σήμερα, αλλά και για να μεταφερθούμε πίσω στον χρόνο.

Όλο το ταξίδι του αρχείου Καβάφη πραγματοποιείται με την αδιάλειπτη αρωγή της εννεαμελούς επιστημονικής επιτροπής του Αρχείου και συμβουλευτικών επιστημονικών επιτροπών για επιμέρους έργα.

Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, και ο Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, Νίκος Α. Κούκης, υποδέχτηκαν την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία εγκαινίασε την ανανεωμένη Οικία Καβάφη, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, του Γενικού Προξένου Αλεξανδρείας, Ιωάννη Πυργάκη, του Έλληνα Πρέσβη στο Κάιρο, Νικολάου Παπαγεωργίου, της επιστημονικής επιτροπής του Αρχείου Καβάφη, του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ωνάση, αντιπροσωπείας μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, της Διευθύντριας Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτης Παναγιωτάκου, της Διευθύντριας Παιδείας του Ιδρύματος Ωνάση, Έφης Τσιότσιου, και της εκπροσώπου του Αρχείου Καβάφη, Μαριάννας Χριστοφή.

Ο Κ. Π. Καβάφης εγκαταστάθηκε στο διαμέρισμα του 2ου ορόφου της τότε 10 Rue Lepsius (σήμερα Rue C. P. Cavafy 4, πρώην Rue Sharm el Sheikh) το 1907. Το κτίριο πιθανότατα ανεγέρθηκε την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, μεταξύ 1905 και 1910. Αποτελεί παράδειγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής, που κυριαρχούσε στην Αλεξάνδρεια τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα.

Ο Κ. Π. Καβάφης έμεινε εκεί για έναν χρόνο, μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του, Παύλο (Paul). Τον επόμενο χρόνο ο Παύλος συνταξιοδοτήθηκε και μετακόμισε μόνιμα στη Γαλλία, στην πόλη Υέρ, και έκτοτε ο ποιητής έζησε μόνος σε αυτό το διαμέρισμα. Μετά τον θάνατό του, η οικία λειτούργησε για κάποια χρόνια ως πανσιόν με το όνομα Amir, μεταξύ άλλων χρήσεων.

Ο δρόμος όπου βρίσκεται η Οικία Καβάφη ονομαζόταν Lepsius κατά την εποχή του Καβάφη, ωστόσο αργότερα μετονομάστηκε σε C. P. Cavafy, προς τιμήν του Έλληνα ποιητή. Το κτίριο περιβαλλόταν από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, το Ελληνικό Νοσοκομείο και τους οίκους ανοχής της πόλης, τα οποία ο Καβάφης αποκαλούσε ο «Ναός της Ψυχής», ο «Ναός του Σώματος» και ο «Ναός της Σάρκας», αντίστοιχα.

Στις 16 Νοεμβρίου 1992, με πρωτοβουλία του ιστορικού και συγγραφέα Κωστή Μοσκώφ, μορφωτικού ακολούθου στην Ελληνική Πρεσβεία του Καΐρου, εγκαινιάστηκε στον χώρο το Μουσείο Καβάφη. Δύο χρόνια αργότερα διαμορφώθηκε και η Αίθουσα Στρατή Τσίρκα στην οικία, με υλικά που δώρισε η Εταιρεία Φίλων Στρατή Τσίρκα, αφιερωμένη στον σημαντικό Αιγυπτιώτη πεζογράφο.

Ο Τσίρκας είχε γνωρίσει σε νεαρή ηλικία τον Καβάφη, τον οποίο είχε επισκεφθεί στο διαμέρισμά του το καλοκαίρι του 1930. Πολλά χρόνια αργότερα δημοσίευσε δύο εμβληματικά έργα για τον ποιητή: Ο Καβάφης και η εποχή του (1958) και Ο πολιτικός Καβάφης (1971).

Στις 11 Μαΐου 2024, η Οικία Καβάφη παραδόθηκε και πάλι στο κοινό, με αίθουσες γεμάτες από σημαντικά αντικείμενα που φωτίζουν τη ζωή του παγκόσμιου ποιητή.

Πηγή: protothema.gr