Υπάρχει «παρθενογένεση» στα συνθήματα;

Της Βασιλικής Λάζου, υποψήφιας βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Φθιώτιδας.

Όταν ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Ζακ Ρουσώ έγραφε το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» το 1762 δεν φανταζόταν ότι ο Φρανσουά Μιτεράν σχεδόν 2 αιώνες αργότερα θα μιλούσε για «συμβόλαιο με το λαό». Πολύ δε περισσότερο ότι ένας Έλληνας πολιτικός ο Ανδρέας Παπανδρέου θα χρησιμοποιούσε το ίδιο σύνθημα για να παρουσιάσει τις προγραμματικές του θέσεις. Οι δύο πολιτικοί που μεσουράνησαν στη Γαλλία και την Ελλάδα στη δεκαετία του 1980 είχαν και άλλα κοινά συνθήματα, όπως το «εδώ και τώρα». Άδηλο ποιος ήταν ο αρχικός εμπνευστής.

Οι συμπτώσεις δεν σταματούν εδώ. Η «Αλλαγή» πολύ πριν αποτελέσει το εμβληματικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ το 1981 υπήρξε κεντρικός άξονας της κομματικής πολιτικής της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, της ΕΔΑ, από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του κόμματος το 1956 και μετά. Στα πέτρινα μετεμφυλιακά χρόνια, η αόριστη αρχικά έννοια της «Αλλαγής» έθετε στο επίκεντρο τα εθνικά θέματα και τα ζητήματα των δημοκρατικών δικαιωμάτων συμπυκνώνονταςέναν «κοινό και πανεθνικό» πόθο από την αριστερά ώς την «πατριωτική» δεξιά του πολιτικού φάσματος. Ύστερα από την ανάδειξη της ΕΔΑ σε αξιωματική αντιπολίτευση η «Αλλαγή» συνδέθηκε με 4 προγραμματικούς άξονες: την αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας, τον εκδημοκρατισμό, με βασικό μέλημα τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ και τη θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής, την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού και πολιτιστικού επιπέδου. Η Εθνική Δημοκρατική Αλλαγή έγινε ο μακροπρόθεσμος στόχος, με τη Δημοκρατική Στροφή να είναι το πιο άμεσο, και ταυτόχρονα συστατικό, μέρος της πρώτης.

Και μπορεί κάποιοι, καθώς λίγοι έζησαν την ΕΔΑ αλλά περισσότεροι την «Αλλαγή» του Ανδρέα Παπανδρέου, να πέφτουν σήμερα στην επικοινωνιακή παγίδα περί μιμητισμού αλλά για αυτό έρχεται η Ιστορία να μας υπενθυμίσει αλλά και να τεκμηριώσει ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση στα συνθήματα. Όπως θα έλεγε και ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, «είναι πολλών πατεράδων παιδιά». Αναπροσαρμόζονται και επαναδιατυπώνονται. Εναρμονίζονται με τις ανάγκες της εποχής και περιγράφουν τους νέους πόθους και τα σύγχρονα οράματα. Ανήκουν σε όλους και κυρίως σε όσους τα πιστεύουν και τα υλοποιούν.