Νίκος Ορφανός: Από την παράταση στην παραίτηση

Κάνει λόγο για περιβάλλον τοξικό και προσβλητικό, ενώ θα παραμείνει στη θέση του μέχρι την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης με το Υπουργείο…

Πριν από τρεις περίπου μήνες ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης Νίκος Ορφανός ήταν το «Μήλον της Έριδος», για την ανανέωση της θητείας του με πρόταση της απερχόμενης δημοτικής αρχής.

Τότε, το Δεκέμβριο του 2023 είχε δοθεί η λύση της ετήσιας παράτασης της θητείας του που έληγε στις 13 Απριλίου 2024, προκειμένου να υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση με το Υπουργείου Πολιτισμού, που θέτει ως προϋπόθεση την ύπαρξη καλλιτεχνικού Διευθυντή.

Το χθεσινό (27/3) Δημοτικό Συμβούλιο, σήκωσε και πάλι σημαντική συζήτηση γύρω από το ΔΗΠΕΘΕΡ καθώς ο κ. Ορφανός κοινοποίησε επιστολή παραίτησης, καταγγέλλοντας «ένα περιβάλλον εν δυνάμει τοξικό και προσβλητικό». Την επιστολή έστειλε την επομένη και στα ΜΜΕ.

Η επιστολή:

«Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,

Κα πρόεδρε και μέλη του Δ.Σ. του Δη.Πε.Θε. Ρούμελης.

Με την παρούσα επιστολή σας κοινοποιώ την παραίτησή μου από την θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Δη.Πε.Θε.

Ανέλαβα τη θέση, όπως γνωρίζετε, κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης ενδιαφέροντος πριν τρία σχεδόν χρόνια. Εργάστηκα αρχικά εθελοντικά άνευ αποδοχών επί δίμηνο και κατόπιν, από τις 13 Απριλίου 2021, όταν επικυρώθηκε η πρόσληψή μου, συστηματικά για την λειτουργία ενός Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου, που επί επτά συναπτά έτη δεν διέθετε καλλιτεχνικό διευθυντή και αδυνατούσε να λειτουργήσει καταστατικά.

Τρία και πλέον χρόνια εργάστηκα ακατάπαυστα, με ζήλο και πραγματική αγάπη, για το θέατρο στο οποίο πρωτοδούλεψα επαγγελματικά το 1992, τους εργαζόμενούς του, τους συνεργάτες μας, τους καλλιτέχνες που μας εμπιστεύτηκαν, τους θεατές μας και την πόλη της Λαμίας, γενέθλια πόλη της μητέρας μου.

Δεκάδες καλλιτέχνες και συντελεστές πέρασαν αυτά τα τρία χρόνια από τις παραγωγές μας. Είμαι υπερήφανος που, τολμώ να πω, δεν υπήρξε τα τρία αυτά χρόνια άλλο Δη.Πε.Θε. που να υλοποίησε τόσο μεγάλου εύρους καλοκαιρινές περιοδείες, που να φιλοξένησε τόσους πολλούς καλλιτέχνες.

Αποχωρώντας κρατώ τα συγκινητικά λόγια όλων για την ποιότητα και την οργάνωση του Δη.Πε.Θε. μας, τον θαυμασμό τους, το γεγονός ότι ένα Δη.Πε.Θε. που για χρόνια λειτουργούσε εντός των τειχών, όπως λειτουργούσε, έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στην θεατρική κοινότητα της χώρας, φτάνοντας, δυόμιση έτη από την έναρξη της θητείας μου, να βραβευτεί από την Πανελλήνια ένωση Κριτικών Παραστατικών Τεχνών.

Όλα αυτά τα καταφέραμε μαζί με τους εργαζόμενους του Δη.Πε.Θε. που όλοι και όλες ανεξαιρέτως έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Τίποτα δεν θα κατορθώναμε χωρίς αυτούς και αυτές τους εξαιρετικούς και εξαιρετικές υπαλλήλους.

Υπήρχε όμως και κάτι ακόμη που μας έδινε δύναμη απέναντι σε κάθε δυσκολία: η εμπιστοσύνη στο έργο και την αξία μας, τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και για όλη την ομάδα του Δη.Πε.Θε.

Δυστυχώς αυτό το αξιακό πλαίσιο σεβασμού και αναγνώρισης όσων πετύχαμε, έπαψε να υπάρχει. Αρνούμαι πλέον να παρέχω τις υπηρεσίες μου σε ένα

περιβάλλον εν δυνάμει τοξικό και προσβλητικό. Επιπρόσθετοι προσωπικοί λόγοι ενδυναμώνουν την απόφασή μου αυτή.

Ως εκ τούτων σας δηλώνω την παραίτησή μου και την αποχώρηση από την καλλιτεχνική διεύθυνση του Δη.Πε.Θε. Ρούμελης.

Για να διευκολύνω το Δη.Πε.Θε. Ρούμελης που τόσο αγάπησα και να μην διαταραχθεί η μισθοδοσία του προσωπικού του, δηλώνω ότι με τη σύμφωνη γνώμη σας, παραμένω καλλιτεχνικός διευθυντής για τυπικούς λόγους, άνευ αποδοχών, έως το αργότερο το τέλος Απριλίου, μέχρι την υπογραφή της Προγραμματικής του Σύμβασης για το τρέχον έτος. Κάθε μισθοδοσία που θα μου καταβληθεί, θα την επιστρέψω ακέραια στο Δη.Πε.Θε.

Νίκος Ορφανός» .

Την επιστολή συνόδευε και ο παρακάτω απολογισμός της θητείας του από το 2021:

Δη.Πε.Θε. Ρούμελης 2021-2023

ένας απολογισμός

Το Δη.Πε.Θε. Ρούμελης, ένα από τα πρώτα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα της χώρας με έδρα τη Λαμία, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1984.

Λίγο πριν το τέλος του 2020 προκηρύσσεται εκ νέου η θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, σε μια προσπάθεια για την πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης. Κατόπιν αξιολόγησης και δημοσίευσης του αιτιολογικού για την επιλογή του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή, πράγμα σπάνιο για όλες τις προκηρύξεις αντίστοιχων θέσεων. Για την αιτιολογημένη του επιλογή ο Δήμος Λαμιέων έλαβε συγχαρητήρια από το υπουργείο Πολιτισμού για την άψογη διαδικασία επιλογής.

Τον Ιανουάριο του 2021 ανακοινώνεται η εκλογή μου ως καλλιτεχνικού διευθυντή. Ξεκίνησα αμέσως να εργάζομαι εθελοντικά για δυόμιση σχεδόν μήνες, ξεκινώντας την καταγραφή και τη συνεργασία με τους υπαλλήλους του Δη.Πε.Θε. Η πρόσληψή μου έγινε αρχές Απριλίου του 2021.

Την άνοιξη του 2021 η κατάσταση ήταν η εξής:

-Το Δη.Πε.Θε. δεν διέθετε ηλεκτρολόγο για τη ροή των παραστάσεων και την ασφαλή χρήση του εξοπλισμού του.

-Δεν διέθετε φροντιστές και υπεύθυνους σκηνής, ούτε κατασκευαστές σκηνικών. -Δεν διέθετε ταξιθέτη για τις παραστάσεις του.

-Το site του είχε «πέσει» λόγω μη πληρωμής της συνδρομής συντήρησης. -Δεν διέθετε φορτηγό για περιοδείες και μεταφορά μεγάλων σκηνικών. -Είχε ελλιπέστατο και παλαιωμένο φωτιστικό και ηχητικό εξοπλισμό. -τα παλαιότερα σκηνικά και αντικείμενα των παραστάσεων είχαν αποθηκευτεί όπως όπως με τρόπο που ήταν αδύνατον να χρησιμοποιηθούν, πολλά εκ των οποίων είχαν καταστεί άχρηστα από την εγκατάλειψη.

-τα θεατρικά του εργαστήρια δεν λειτουργούσαν.

-Ο εξοπλισμός κατασκευής σκηνικών (εργαλεία, κλπ), λόγω μετακόμισης του εξοπλισμού του στην κεντρική αποθήκη του Δήμου στο νταμάρι, είχε καταστραφεί ή δεν υπήρχε.

Το Δη.Πε.Θε. κατόπιν συνεννόησης με τη Δημοτική αρχή ανέλαβε επίσης τη συντήρηση και εποπτεία των δημοτικών θεάτρων της πόλης, των οποίων η κατάσταση ήταν η εξής:

Χειμερινό Δημοτικό Θέατρο:

-κουρελιασμένες κουΐντες από την ανεξέλεγκτη χρήση

-Καμαρίνια με ελλιπή εξοπλισμό, χωρίς κρεμάστρες, καρέκλες, χαλιά, κλπ. -παλαιωμένη κονσόλα ροής παραστάσεων.

-χαλασμένος μηχανισμός αυλαίας.

-Ασυντήρητα επί σειρά ετών τα σταγκόνια τοποθέτησης σκηνικών, χωρίς πιστοποιητικά ασφαλείας.

-ασυντήρητο επί σειρά ετών το κυκλόραμα, η οθόνη που κατεβαίνει στο βάθος της σκηνής.

-πάτωμα σκηνής περιστροφικής σκηνής γεμάτο χαραγματιές και φθορές. -Το πιάνο -δωρεά του Ωδείου Λαμίας- με σπασμένα πόδια λόγω κακής χρήσης και κύλισης επί σειρά ετών.

-οι μισές λάμπες του φωτισμού της κεντρικής αίθουσας είχαν καεί από καιρό χωρίς να αντικατασταθούν.

-Δεν λειτουργούσε επί σειρά ετών ο περιμετρικός ηχητικός εξοπλισμός, λόγω λανθασμένης τοποθέτησης.

-δεν υπήρχε φωτισμός ασφαλείας στο παρασκήνιο.

-η μοκέτα του θεάτρου ήταν φθαρμένη και σε κακή κατάσταση.

-Ο υπόγειος χώρος κάτω από το φουαγιέ που στέγαζε το βεστιάριο με τα κοστούμια του Δη.Πε.Θε. ήταν επίσης σε κακή κατάσταση με ρούχα ατάκτως τοποθετημένα εδώ κι εκεί.

Θερινό δημοτικό Θέατρο:

-Ασυντήρητος μηχανισμός ασφάλισης σκηνής.

-χαλασμένος μηχανισμός αυλαίας.

-καμαρίνια με ελλιπή εξοπλισμό

-τουαλέτες εργαζομένων μη λειτουργικές.

-κυλικείο χωρίς πόρτα και κάγκελα ασφαλείας.

-Ρολά ασφαλείας σκηνής με απανωτές βλάβες.

Δυόμιση χρόνια μετά όλα τα παραπάνω έχουν αποκατασταθεί: Στα Δημοτικά μας θέατρα με μέριμνα του Δη.Πε.Θε.:

1. Ελέγχθηκε και πιστοποιήθηκε σε πλήρη λειτουργία ο μηχανισμός των σταγκονίων.

2. Επισκευάστηκαν οι κουΐντες.

3. Αγοράστηκε ειδικός τροχήλατος μηχανισμός για την ασφαλή μετακίνηση του πιάνου.

4. Αποκαταστάθηκε η λειτουργία του κυκλοράματος.

5. Τα καμαρίνια των καλλιτεχνών οργανώθηκαν και εξοπλίστηκαν. 6. Κατασκευάστηκε ειδικός χώρος για τους χειριστές ροής παραστάσεων στον εξώστη.

7. Αγοράστηκε επιπρόσθετος φωτιστικός εξοπλισμός με σύγχρονους προβολείς led.

8. Αποκαταστάθηκε το σύνολο του φωτισμού στην αίθουσα.

9. Επισκευάστηκε ο μηχανισμός της αυλαίας.

10. Τοποθετήθηκε καινούριος φωτισμός ασφαλείας στο προσκήνιο για την ασφαλή ροή των θεαμάτων.

11. Στο θερινό θέατρο επισκευάστηκε ο μηχανισμός ρολών ασφαλείας της σκηνής.

12. Τοποθετήθηκαν ειδικά κάγκελα και πόρτα ασφαλείας στο κυλικείο του θερινού θεάτρου.

Το Δη.Πε.Θε. Ρούμελης επίσης:

1. Οργάνωσε από την αρχή, με τοποθέτηση ειδικού σχεδιασμού κρεμαστρών, το σύνολο του βεστιαρίου του.

2. Οργάνωσε την αποθήκη με όλα τα σκηνικά αντικείμενα, τα κατέγραψε και βρίσκεται εν εξελίξει η ηλεκτρονική τους αρχειοθέτηση.

3. Απόκτησε φορτηγό ώστε να μπορεί να κάνει περιοδείες.

4. Ανανέωσε το φωτιστικό και ηχητικό εξοπλισμό του.

5. Προσέλαβε υπεύθυνο ηλεκτρολόγο ροής, που καλύπτει και τις εκδηλώσεις των Δημοτικών θεάτρων.

6. Προσέλαβε υπεύθυνο υποδοχής/βεστιαρίου/ταξιθεσίας.

7. Διαθέτει πλέον υπεύθυνό σκηνής και ομάδα κατασκευής σκηνικών. 8. Διαθέτει καινούριο site.

9. Ανανέωσε τη σελίδα του στο Facebook και απόκτησε σελίδα στο Instagram, όπως και κανάλι στο you tube, ενδυναμώνοντας την επικοινωνιακή του δραστηριότητα.

Καλλιτεχνικές δράσεις:

Το Δη.Πε.Θε. ενεργοποιήθηκε αμέσως από το καλοκαίρι του 2021, παρ’ όλο που αντιμετώπιζε ακόμη οργανωτικές δυσκολίες, πραγματοποιώντας τις εξής παραγωγές:

2021:

1. Καλοκαιρινή θεατρική συμπαραγωγή με το Δη.Πε.Θε. Καλαμάτας, σε περιοδεία στην Κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, με τίτλο «Υλικό Καποδίστριας».

2. Μουσικοθεατρική παραγωγή για τα 200 χρόνια της Ελληνικής επανάστασης το Σεπτέμβριο στο θερινό θέατρο Λαμίας, με τίτλο «3 Μορφές της Επανάστασης».

3. Φιλοξενία-συμπαραγωγή της παράστασης «Τα Γεγονότα» με συμμετοχή της Δημοτικής Χορωδίας Λαμίας, το Νοέμβριο.

4. Παραγωγή Κεντρικής σκηνής, «ο κατά Φαντασίαν Ασθενής», Δεκέμβριος, παραστάσεις σε Λαμία και Αθήνα.

5. Συμπαραγωγή παιδικής σκηνής με Δη.Πε.Θε. Κοζάνης, «Μια Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», Δεκέμβριος, παραστάσεις σε Λαμία, Καρπενήσι και Κοζάνη.

2022:

1. Διεξαγωγή του Φεστιβάλ για Σολίστες & Πρωταγωνιστές με 4 φιλοξενούμενες παραστάσεις στο Δημοτικό θέατρο Λαμίας.

2. Καλοκαιρινή περιοδεία σε 26 πόλεις του «Κατά Φαντασίαν Ασθενή», Κεντρική Ελλάδα και Αττική.

3. Πρώτη παραγωγή της Παιδικής σκηνής, με το έργο «με Οικογένεια», 6 εβδομάδες παραστάσεων, πάνω από 6.000 μικροί και μεγάλοι θεατές, το Νοέμβριο.

4. Νέα παραγωγή στην Κεντρική σκηνή, με την κωμωδία «η Αρπαχτή», το Δεκέμβριο.

2023:

1. Έναρξη θεατρικών εργαστηρίων σε καινούργιο, ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην πλατεία Λαού. Για πρώτη φορά τα εργαστήρια του Δη.Πε.Θε. αποκτούν αποκλειστικά δικό τους χώρο. Ξεκινούν εργαστήρια για παιδιά δημοτικού και ενήλικες. Από το φθινόπωρο δημιουργήθηκε και τμήμα εφήβων. 2. Φεστιβάλ για Σολίστες & Πρωταγωνιστές, με 4 νέες φιλοξενούμενες παραστάσεις, Μάρτιος-Απρίλιος.

3. Διεξαγωγή τριών εκπαιδευτικών κινηματογραφικών προβολών τρία πρωινά Κυριακής, Απρίλιος-Μάιος, σε συνεργασία με το 16ο Πειραματικό σχολείο Λαμίας.

3. Παράσταση θεατρικού εργαστηρίου ενηλίκων, με τίτλο «Αρχαίων Πάθη», και υποστήριξη από το σύνολο του μηχανισμού και προσωπικού του Δη.Πε.Θε., Ιούνιος.

4. Πρεμιέρα νέας παραγωγής κεντρικής Σκηνής με το έργο «Μαλλιά Κουβάρια» και έναρξη καλοκαιρινής περιοδείας. Η παράσταση παρουσιάστηκε σε 27 πόλεις, Φθιώτιδα, Κεντρική Ελλάδα, Θεσσαλονίκη & Αθήνα, απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και βραβεύτηκε με το βραβείο «καλύτερη παράσταση Δη.Πε.Θε.» από την Ελληνική Ένωση κριτικών Θεάτρου & Παραστατικών τεχνών. 5. Καινούρια παραγωγή της Παιδικής/νεανικής Σκηνής, με το έργο «Χρυσά Κουπιά», 4 εβδομάδες παραστάσεων στο Δημοτικό θέατρο Λαμίας, 6.500 μικροί θεατές.

Το Δη.Πε.Θε. Ρούμελης σήμερα:

-Είναι ένας θεατρικός οργανισμός πλήρως στελεχωμένος, σε πλήρη καταστατική λειτουργία.

-Χρηματοδοτείται πλην του Δήμου Λαμιέων, τόσο από το ΥΠΠΟ όσο και από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

-Έχει αποκαταστήσει την αξιοπιστία του προς τους προμηθευτές και συνεργάτες του, ικανοποιώντας τόσο μέρος παλαιών οφειλών όσο και έχοντας στρατηγικό στόχο την οικονομική συνέπεια προς όλους.

-Λειτουργεί αναπτυξιακά, δημιουργώντας συνεχώς εναλλασσόμενες θέσεις εργασίας. Ενδεικτικά μέχρι στιγμής, τα τελευταία δυόμιση χρόνια έχει συνεργαστεί με 60 ηθοποιούς και μουσικούς και περίπου 15 καλλιτεχνικούς συντελεστές και πάνω από 15 εταιρείες/προμηθευτές της Λαμίας και της ευρύτερης περιοχής. Μετακάλεσε 10 περίπου Λαμιώτες καλλιτέχνες από την Αθήνα και αλλού που εργάστηκαν ξανά στη γενέθλια πόλη τους. -Είναι το μοναδικό Δη.Πε.Θε. της χώρας που διεξάγει τα δύο τελευταία καλοκαίρια τόσο μεγάλες καλοκαιρινές περιοδείες.

-Είναι το πλέον εξωστρεφές Δη.Πε.Θε. της χώρας, με πλήθος δημοσιευμάτων στα κεντρικά ΜΜΕ.

Το Δη.Πε.Θε. Ρούμελης είναι ο πιο εξωστρεφής οργανισμός της Λαμίας. Δημιουργεί και διαδίδει την πολιτιστική υπεραξία της πόλης, δίνει έμπνευση, ζωντάνια και ενισχύει την κινητικότητα, αναστρέφει το brain drain, και όσο περνάει ο καιρός τόσο μεγαλύτερα και καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνει, πρακτικά, καλλιτεχνικά και αναπτυξιακά, καθώς έχει αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τη σχέση εμπιστοσύνης με το κοινό της πόλης του και τη θεατρική κοινότητα, ως ένας οργανισμός με άριστες εργασιακές συνθήκες, υψηλή αίσθηση καθήκοντος και προσφοράς. Ένα σημείο αναφοράς στον θεατρικό χάρτη της χώρας.

Σε δυόμιση χρόνια υλοποίησε:

9 θεατρικές παραγωγές και συμπαραγωγές.

2 φεστιβάλ

80 παραστάσεις σε περιοδεία

60 παραστάσεις εντός Λαμίας

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΡΟΥΜΕΛΗΣ

Επί της καλλιτεχνικής μου διευθύνσεως το Δη.Πε.Θε. τίμησε απόλυτα την αποστολή του και τις καταστατικές του υποχρεώσεις. Διαφήμισε την πόλη του και πρόσφερε παραστάσεις που δεν είχαν να ζηλέψουν τίποτε σε ποιότητα από τις καλύτερες των Αθηναϊκών θιάσων.

Το σύνολο του προσωπικού εργάστηκε με ομαδικό πνεύμα, αυταπάρνηση και υψηλή αίσθηση καθήκοντος, συχνά σε δύσκολες συνθήκες, καθώς ο οργανισμός ήταν ανύπαρκτος στη θεατρική αγορά για 7 χρόνια.

Εγώ προσωπικά εργάστηκα ως διευθυντής εθελοντικά για δυόμιση μήνες, διδάσκω στο θεατρικό εργαστήρι δωρεάν, σκηνοθέτησα την κεντρική σκηνή της περασμένης χρονιάς χωρίς καμία απολύτως επιπρόσθετη αμοιβή, και η αμοιβή μου ως πρωταγωνιστής στην καλοκαιρινή περιοδεία του 2023 ήταν της τάξης των 700 € μηνιαίως, ποσό στοιχειώδες για την καλλιτεχνική μου υπόσταση. Ρητά δε αναφέρεται στην προγραμματική σύμβαση ότι νομίμως μπορώ να αμείβομαι επιπρόσθετα για κάθε επιπλέον καλλιτεχνική μου εργασία. Επίσης, για τον εξοπλισμό των θεατρικών μας εργαστηρίων δώρισα φωτιστικά σώματα, εκπαιδευτικό εξοπλισμό, βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και πλήθος αντικείμενων για το βεστιάριο.

Με εκτίμηση

Νίκος Ορφανός

Καλλιτεχνικός Διευθυντής μέχρι και τις 27 Μαρτίου 2024.