Κατοικίδια ζώα και οφέλη για τη ψυχική μας υγεία

Τα ζώα μας συνοδεύουν στην καθημερινότητά μας με διάφορους τρόπους. Μπορεί να συναναστραφούμε κάποιο στον δρόμο ή να το έχουμε στο σπίτι μας. Σε κάθε περίπτωση η παρουσία των ζώων είναι αισθητή και μπορεί να είναι η πηγή πολλών θετικών συναισθημάτων για τον άνθρωπο.

Τα περισσότερα οφέλη μπορούν να τα αντιληφθούν κυρίως οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων χωρίς να αποκλείονται όμως και τα άτομα που εκτιμούν μια τέτοιου είδους συντροφιά ανά πάσα στιγμή.

Ένα άτομο με κατοικίδιο μπορεί να:

- Βελτιώσει τη σωματική του υγεία. Κάποια ζώα, όπως ο σκύλος, προϋποθέτουν μια ρουτίνα με πολύ τακτικό περπάτημα για την ικανοποίηση των φυσικών τους αναγκών, οπότε ενισχύεται παράλληλα η φυσική του δραστηριότητα.

- Μειώσει τα αισθήματα μοναχικότητας. Τα ζώα αποτελούν αναπόσπαστη συντροφιά στην καθημερινότητα χωρίς να επικρίνουν και προσφέρουν ανιδιοτελώς την αγάπη τους. Φαίνεται πως ιδιαίτερο αντίκτυπο υπάρχει σε ηλικιωμένα άτομα.

- Μειώσει το άγχος. Το χάδι μπορεί να αυξήσει την ωκυτοκίνη στον οργανισμό μας, μια ορμόνη που σχετίζεται με την ηρεμία και την αγάπη. Παράλληλα, μειώνονται τα επίπεδα της κορτιζόλης μια άλλης ορμόνης που σχετίζεται με το άγχος. Επίσης, αυξάνεται η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του στρες.

- Γνωρίσει νέα άτομα. Οι ιδιοκτήτες σκύλων είναι πιο πιθανό να κάνουν μια συζήτηση με άλλους αγνώστους στον δρόμο σχετικά με αυτό. Επιπλέον, μπορούν να γνωριστούν και σε δραστηριότητες που αφορούν τα κατοικίδιά τους που υπό άλλες συνθήκες δε θα ήταν στο πρόγραμμά τους.

- Έχει καλύτερο πρόγραμμα αντιμετωπίζοντας την αδράνεια. Οι φυσικές ανάγκες ενός κατοικίδιου, όπως η βόλτα και η τροφή, μπορούν να είναι σταθερές δραστηριότητες μέσα στην ημέρα και να αποτελέσουν τη βάση για ένα πιο σταθερό πρόγραμμα καθημερινότητας για κάποιον.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ψυχολογικών ζητημάτων από αρκετούς ειδικούς προτείνεται η επιλογή θεραπείας με τη βοήθεια ζώων συναισθηματικής υποστήριξης. Τέτοια ζώα είναι εκπαιδευμένα, ώστε να καταφέρνουν να μειώνουν τα συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης,
φοβίας και μοναχικότητας και να προσφέρουν στήριξη σε ένα άτομο που χρειάζεται βοήθεια.

Πέρα από αυτά τα οφέλη στην καθημερινότητα το θετικό αντίκτυπο μιας συντροφιάς από ένα κατοικίδιο μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο και να μπορεί να προλάβει ή και να μειώσει σοβαρά ζητήματα υγείας.

Φαίνεται πως ο ιδιοκτήτες κατοικίδιων είναι λιγότερο πιθανό να:

- Πάσχουν από κατάθλιψη. Έχουν κοντά τους μια ανιδιοτελή συντροφιά που προσφέρει αγάπη

- Έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση. Η παρουσία και ενασχόληση με τα κατοικίδια δημιουργεί ένα θετικό κλίμα το ελαττωμένο άγχος.

- Έχουν υψηλότερο αριθμό τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης

- Μην ξεπεράσουν ένα καρδιακό επεισόδιο

Δεν φαίνεται κάποιο συγκεκριμένο είδος κατοικίδιου να βοηθά περισσότερο. Το κάθε ζώο επιδρά στις ανθρώπινες ανάγκες με διαφορετικό τρόπο φέρνοντας το ίδιο αποτέλεσμα: σωματική και ψυχική υγεία.

Μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ που έγινε το 2016 επιχείρησε να παρατηρήσει την επίδραση της παρουσίας των κατοικίδιων σε άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, μετατραυματικό στρες). Το 50% ανέφερε πως με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να διαχειριστεί καλύτερα τα βαριά συμπτώματα της ψυχικής του υγείας. Τα κατοικίδια φάνηκε να λειτουργούν και με διασπαστικό τρόπο στα συμπτώματα που εμφανίζονται όπως οι ακουστικές ψευδαισθήσεις και ο αυτοκτονικός ιδεασμός.

Μέσα στην έρευνα παρατηρήθηκε πως ενισχύθηκε η αίσθηση της ταυτότητας, της αυτοεκτίμησης και της νοηματοδότησης, σημαντικών χαρακτηριστικών για άτομα με τέτοιου είδους ψυχικές διαταραχές που μπορούν να διαμορφώσουν από την αρχή την προσωπικότητα.

Επιπλέον η ύπαρξη κατοικίδιων δύναται να προσφέρει υποστήριξη σε ανθρώπους που παλεύουν με κάποιο εθισμό (π.χ. αλκοόλ, ναρκωτικά, τζόγος). Συναισθήματα ανεπάρκειας, μοναξιάς, τύψεις, κατάθλιψη και άγχος αναμένονται να βιώνονται έντονα στην πρώιμη φάση της ανάρρωσης. Το να έχουν ένα ζωάκι στη ζωή τους μπορεί να κάνει τη διαδικασία της απεξάρτησης πιο εύκολη.

Συμπερασματικά καταλήγουμε στο ότι η επίδραση της παρουσίας των ζώων στην ψυχολογία μας μπορεί να γίνει αρκετά σημαντική. Μπορεί να διασφαλίσει ένα μεγάλο μέρος της ψυχικής μας υγείας καθώς και της σωματικής. Επιτρέποντας λοιπόν στα κατοικίδια να μπουν στη ζωή μας στην πραγματικότητα επενδύουμε σε μια μεγάλη αλλαγή που μπορεί να μας ανανεώσει και να μας βελτιώσει προσφέροντας ταυτόχρονα τη φροντίδα και την αγάπη μας σε κάποιον άλλο.

Σήλια Βενετσάνου Ψυχολόγος

Πηγές

Brooks, H., Rushton, K., Walker, S., Lovell, K., & Rogers, A. (2016). Ontological security and connectivity provided by pets: a study in the self-management of the everyday lives of people diagnosed with a long-term mental health condition. BMC Psychiatry, 16(1).

Connections in Recovery. (2020, May 22). Rescuing a pet can help alleviate loneliness, anxiety and depression.

How Pets Help Manage Depression. (2012, August 7). WebMD.

Pets and mental health. (n.d.). Mental Health Foundation.

Reisen. (2021, February 24). Service dogs, working dogs, therapy dogs, emotional support dogs: What’s the difference? American Kennel Club.