Φαντασία, αστεία, μουσική: Πώς οι κλόουν βοηθούν τους ασθενείς στα νοσοκομεία

Τι δείχνει ισραηλινή επιστημονική έρευνα.

Οι κλόουν που επισκέπτονται νοσοκομεία – κυρίως παίδων – δεν βοηθάνε μόνο τους ασθενείς, αλλά επίσης τους γονείς και τους γιατρούς στην επίτευξη των θεραπευτικών στόχων τους, πέρα ασφαλώς από την ψυχαγωγία που παρέχουν, δείχνει μια ισραηλινή επιστημονική έρευνα, η πιο ολοκληρωμένη του είδους της μέχρι σήμερα.

Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ και του Κέντρου Ιατρικής Προσομοίωσης Ίσραελ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ορίτ Καρνιέλι-Μίλερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα έρευνας στην υγεία «Qualitative Health Research» συμπέραναν ότι η συμβολή των ιατρικών κλόουν εκτείνεται πέρα από την ευχάριστη διάθεση που δημιουργούν σε μια κλινική.

Οι ιατρικοί κλόουν – γνωστοί επίσης ως νοσοκομειακοί κλόουν και κλόουν γιατροί – είναι εκπαιδευμένοι επαγγελματίες με στόχο να αλλάξουν μέσω του χιούμορ προς το καλύτερο το νοσοκομειακό περιβάλλον. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η δράση τους ασκεί θετική επίδραση, μεταξύ άλλων βοηθώντας στην αντιμετώπιση του πόνου των ασθενών, ιδίως των παιδιών και των εφήβων.

Η νέα έρευνα διακρίνει 40 διαφορετικές δεξιότητες των ιατρικών κλόουν που συμβάλλουν στη θεραπεία, όπως ότι βοηθάνε τον ασθενή να εκφράσει τις δυσκολίες και τα παράπονα του στους γιατρούς, να τηρήσει πιο πιστά την αναγκαία φαρμακευτική και άλλη θεραπεία, να αποσπαστεί ο νους του από τον πόνο και το άγχος, να δημιουργηθεί μέσα στον νοσοκομειακό θάλαμο μια ατμόσφαιρα χαράς και παιγνιδιού κ.α. Όταν οι κλόουν συνεργάζονται με την υπόλοιπη ιατρική ομάδα, τότε το αποτέλεσμα είναι ακόμη πιο στοχευμένο.

Όπως είπε η δρ Καρνιέλι-Μίλερ, «από τη στιγμή που μπαίνουν στο δωμάτιο, οι κλόουν δημιουργούν ένα δεσμό με τους ασθενείς, τονώνοντάς τους και δίνοντας τους δύναμη και στάτους μέσα στο ιατρικό σύστημα…Το ιατρικό σύστημα είναι ιεραρχικό και δεν είναι πάντα εύκολο για τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Μία από τις ικανότητες των ιατρικών κλόουν είναι να βάζουν τον εαυτό τους στη χαμηλότερη θέση μέσα στο ιατρικό περιβάλλον και, με αυτόν τον τρόπο, δίνουν περισσότερη εξουσία στους ασθενείς, πιο πολλή δύναμη και έλεγχο».

Επίσης, οι κλόουν έχουν επίγνωση των συναισθηματικών δυσκολιών που συνεπάγεται για τους ασθενείς (και όχι μόνο) η παραμονή στο νοσοκομείο και η βίωση της ασθένειας τους. Βασικός στόχος τους είναι, όπως σημειώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η απόσπαση της προσοχής των ασθενών από τα προβλήματα τους, καθώς επίσης να στρέψουν πάνω στους ίδιους τους κλόουν την όποια επιθετικότητα ή τα παράπονα που αλλιώς θα είχαν ως στόχους το ιατρικό προσωπικό και τους γονείς. Η χρήση της φαντασίας, τα αστεία, τα αγγίγματα, η μουσική, η ακρόαση με ενσυναίσθηση κ.α. αποσκοπούν στο να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον όπου ο ασθενής μπορεί να εκφράσει τα θετικά ή αρνητικά συναισθήματα του.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι δεν έχει γίνει ευρέως αντιληπτή και αποδεκτή η συνεισφορά των ιατρικών κλόουν, οι οποίοι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περισσότερο. Στο Ισραήλ έχει δημιουργηθεί από το 2002 η μη κερδοσκοπική οργάνωση «Dream Doctors Project», που απασχολεί ιατρικούς κλόουν ως μέρος του παραϊατρικού συστήματος στα ισραηλινά νοσοκομεία.