Δερματικός καρκίνος. Πρόληψη και θεραπεία (του Γιάννη Γιαννόπουλου)

Γράφει ο Γιάννης Γιαννόπουλος Πλαστικός Χειρουργός, Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Φθιώτιδας με το συνδυασμό “Επιμένουμε στην καρδιά της Ελλάδας" του Φάνη Σπανού.

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος μας και χαρακτηρίζεται από πολλαπλές λειτουργίες. Εκτός από την προστασία που προσδίδει ενάντια σε μηχανικούς, θερμικούς και φυσικούς τραυματισμούς, βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας μας αποτρέποντας ή επιτρέποντας κατά περίσταση την απώλεια υγρασίας, δρα σαν αισθητηριακό όργανο μέσω της αφής και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ανοσοποιητικού μας συστήματος μέσω εξειδικευμένων κυττάρων που περιέχονται σε αυτό. Επιπροσθέτως, το δέρμα μας και η γενικότερη υγεία και εμφάνιση αυτού, παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση μας, γεγονός που δύναται να έχει κοινωνικές και ψυχολογικές προεκτάσεις στην καθημερινότητα μας.

Ο ήλιος. Πηγή φωτός και ζωής, πάλαι ποτέ θεοποιημένος και άρρηκτα συνδεδεμένος με την Ελλάδα και το καλοκαίρι της. Η έκθεση του δέρματος μας στις υπεριώδεις ακτίνες του (UVAκαι UVB), είτε λόγω δουλειάς, είτε λόγω αναψυχής, εκτός από οφέλη όπως η σύνθεση της βιταμίνης D(UVB) που προάγει την υγεία των οστών, δύναται να αποβεί επιβλαβής για τη γενικότερη υγεία του σε βάθος χρόνου. Η φθορά που προκαλείται είναι αθροιστική, προκαλώντας τη πρόωρη γήρανση του δέρματος και την εμφάνιση εξωτερικών βλαβών, ενίοτε καρκινικών.

(Υποκλινική δερματική φωτογήρανση σε γυναίκα 45 ετών, ορατή μόνο κάτω από το υπεριώδες φως της λάμπας Woods)

Ο δερματικός καρκίνος χαρακτηρίζεται από διαφορετικούς ιστολογικούς υπότυπους, οι βασικότεροι των οποίων, με σειρά κλινικής σοβαρότητας, είναι το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, καθώς και το κακόηθες μελάνωμα. Η εκτενής ανάλυση των επιμέρους χαρακτηριστικών των προαναφερθέντων, ξεπερνά τον ενημερωτικό σκοπό του παρόντος άρθρου. Σε αδρές γραμμές, η κατανομή του βασικοκυτταρικού και ακανθοκυτταρικού καρκινώματος, απαντάται συχνότερα στο πρόσωπο, τον κορμό και τα άκρα, ενώ το κακόηθες μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό και τα άκρα. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μετήσταται σπανιότατα, σε αντίθεση με το ακανθοκυτταρικό και το κακόηθες μελάνωμα.

Βασικός προδιαθεσικός παράγοντας της εμφάνισης και των τριών όμως, εξακολουθεί να είναι η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Σε περίπτωση οποιασδήποτε εμμένουσας δερματικής αλλοίωσης, με ή χωρίς αιμορραγία ή αλλαγή στη συμμετρία, τα όρια , το χρώμα και το μέγεθος κάποιας γνωστής «ελιάς» (σπίλου) στο σώμα μας, μία επίσκεψη σε Δερματολόγο κρίνεται επιβεβλημένη.

Επειδή η πρόληψη υπερτερεί πάντοτε της θεραπείας, καλό θα ήταν, ει δυνατόν, να αποφεύγουμε την άμεση έκθεση στον ήλιο κατά τις ώρες 10:00 με 16:00, όπου και η υπεριώδης ακτινοβολία του είναι ισχυρότερη. Τα μέτρα ατομικής ηλιοπροστασίας περιλαμβάνουν τη χρήση γυαλιών ηλίου, καπέλου, μακρυμάνικης ενδυμασίας και τακτικής εφαρμογής υψηλής προστασίας (>30 SPF) αντιηλιακού στο πρόσωπο και το σώμα, ιδιαίτερα σε άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος. Επιπροσθέτως, όσοι από εμάς έχουμε αρκετές «ελιές» (σπίλους) στο σώμα μας (>50), οφείλουμε να απευθυνθούμε σε Δερματολόγο για τη χαρτογράφηση αυτών, ώστε να έχουμε ένα σημείο αναφοράς σε περίπτωση κάποιας μελλοντικής εξέλιξης.

Η θεραπεία του δερματικού καρκίνου, ανάλογα με τον τύπο αυτού, προϋποθέτει την καταστροφή του, είτε μέσω τοπικών χημικών παραγόντων ή ακτινών Laser, ή την πλήρη αφαίρεση του μέσω χειρουργικής επέμβασης. Στη δεύτερη περίπτωση, ιδιαίτερα εάν η καρκινική βλάβη είναι προχωρημένη ή/και βρίσκεται σε κάποια ευαίσθητη κοσμητικά περιοχή, η συμβολή ενός/μίας Πλαστικού Χειρουργού δύναται να προσφέρει το βέλτιστο χειρουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα.