Καρκίνος: «Υπερευαίσθητο» τεστ αίματος ανιχνεύει βιοδείκτη πολλών κοινών όγκων

Το χαμηλού κόστους τεστ ανιχνεύει σε μισή σταγόνα αίματος μια πρωτεΐνη που εκφράζεται μόνο στους καρκινικούς ιστούς.

Ένα υπερευαίσθητο, φθηνό τεστ αίματος το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει ακόμη και πολύ χαμηλά επίπεδα ενός βιοδείκτη πολλών κοινών καρκίνων ανέπτυξαν αμερικανοί ερευνητές.

Το νέο διαγνωστικό τεστ που παρουσιάζεται στο επιστημονικό περιοδικό «Cancer Discovery» αναπτύχθηκε από ερευνητές του Mass General Brigham (μη κερδοσκοπικό σύστημα ιατρικής φροντίδας, από τα μεγαλύτερα στις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά την έρευνα, την εκπαίδευση και την ιατρική περίθαλψη) , του Ινστιτούτου Wyss στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και του Ινστιτούτου Dana-Farber για τον καρκίνο σε συνεργασία με συναδέλφους τους από πολλά άλλα κέντρα των ΗΠΑ και άλλων χωρών.

Η αιματολογική εξέταση για τη διεξαγωγή της οποίας απαιτείται μόλις μισή σταγόνα αίματος υπόσχεται πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου αλλά και καλύτερη παρακολούθηση των ασθενών μετά τη διάγνωση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλα υπάρχοντα διαγνωστικά και θεραπευτικά εργαλεία. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι μπορούμε να ανιχνεύσουμε τα επίπεδα αυτού του βιοδείκτη στο αίμα ασθενών με πολλές μορφές καρκίνου» ανέφερε ένας εκ των κύριων συγγραφέων της μελέτης, ο δρ Ντέιβιντ Γουόλτ από το Τμήμα Παθολογίας στο Νοσοκομείο Brigham and Women’s, ιδρυτικό μέλος του Mass General Brigham και μέλος του Ινστιτούτου Wyss.

Η πρωτεΐνη-«κλειδί» ORF1p

Στη νέα μελέτη χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία ανίχνευσης μεμονωμένων μορίων SIMOA η οποία αναπτύχθηκε στο εργαστήριο του δρος Γουολτ. Το τεστ είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει την πρωτεΐνη ORF1p (open reading frame 1 protein) που είναι γνωστό ότι εντοπίζεται σε πολλούς καρκινικούς ιστούς όχι όμως και στους αντίστοιχους υγιείς ιστούς και η οποία μπορεί να δείξει τους επιθετικούς καρκίνους που αυξάνουν τις πιθανότητες θνησιμότητας.

Οι επιστήμονες αναζητούσαν επί μακρόν ένα ευαίσθητο, ακριβές τεστ ανίχνευσης της ORF1p. Και τώρα φαίνεται ότι η συνεργασία των υψηλού κύρους αμερικανικών και άλλων κέντρων οδήγησε στην ανάπτυξη ενός τέτοιου. «Μείναμε άναυδοι από το πόσο καλά φάνηκε να λειτουργεί το τεστ στην ανίχνευση της έκφρασης του βιοδείκτη σε διαφορετικούς τύπους καρκίνου» ανέφερε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Μάρτιν Τέιλορ από το Τμήμα Παθολογίας του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, επίσης ιδρυτικό μέλος του Mass General Brigham και προσέθεσε: «Το τεστ αυτό γέννησε περισσότερα ερωτήματα για εξερεύνηση και κέντρισε το ενδιαφέρον των συνεργατών μας σε πολλά ακαδημαϊκά ιδρύματα».

Η (επιστημονική) ισχύς εν τη ενώσει

Ετσι η επιστημονική ισχύς εν τη ενώσει – συμμετείχαν επίσης ερευνητές του Beth Israel Deaconess, του ΜΙΤ, του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ, του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνιας, του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σιατλ, του Johns Hopkins, του Πανεπιστημίου του Χρόνινγκεν στην Ολλανδία και της εταιρείας Canon Medical που ειδικεύεται στον ιατρικό εξοπλισμό – οδήγησε στο υπερευαίσθητο αυτό τεστ.

Εκφραση της πρωτεΐνης αποκλειστικά στους καρκινικούς ιστούς

Οι ερευνητές εξέτασαν με χρήση του νέου τεστ δείγματα αίματος από ασθενείς με διαφορετικές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου των ωοθηκών και του παχέος εντέρου. Οπως προέκυψε, το τεστ μέτρησε με επιτυχία τα επίπεδα της ORF1p στα δείγματα αίματος. Επιπλέον η εξέταση δειγμάτων ιστού από 200 βιοψίες του παχέος εντέρου και 75 βιοψίες του οισοφάγου που ελήφθησαν από ασθενείς με διαφορετικά στάδια καρκίνου έδειξε ότι η ORF1p εκφραζόταν μόνο στους καρκινικούς ιστούς αλλά και στις πρόδρομες βλάβες υψηλού κινδύνου για καρκίνο.

«Σήμα κατατεθέν» του καρκίνου

«Τα αποτελέσματά μας ενισχύουν την αναδυόμενη άποψη ότι η έκφραση της ORF1p αποτελεί ‘‘σήμα κατατεθέν’’ του καρκίνου και μάλιστα ότι η πρωτεΐνη αυτή εκφράζεται νωρίς κατά τη διαδικασία της καρκινικής ανάπτυξης. Η έκφραση της ORF1p στους καρκινικούς και η μη έκφρασή της στους φυσιολογικούς ιστούς την καθιστά έναν μοναδικό βιοδείκτη σε σύγκριση με τους υπόλοιπους πρωτεϊνικούς βιοδείκτες που έχουν φυσιολογικά επίπεδα έκφρασης στον καρκίνο» σημείωσε ο δρ Τέιλορ.

Οι περιορισμοί της μελέτης

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι υπήρχε ένας σημαντικός περιορισμός της μελέτης – δεν παρείχε νευραλγικές πληροφορίες όπως το ακριβές σημείο των καρκινικών ιστών στο σώμα. Επιπροσθέτως το διαγνωστικό αυτό εργαλείο δεν φάνηκε να μπορεί να εντοπίσει με επιτυχία όλες τις μορφές καρκίνου και τους υποτύπους τους. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, η νέα υπερευαίσθητη εξέταση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις με στόχο τη βελτίωση της ανίχνευσης του καρκίνου αλλά και την παρακολούθηση της απόκρισης των ασθενών στις αντικαρκινικές θεραπείες σε πραγματικό χρόνο προκειμένου να γίνονται εγκαίρως οι θεραπευτικές προσαρμογές που χρειάζονται.

Τα επόμενα ερευνητικά βήματα

Οι ερευνητές συνεργάζονται τώρα με κλινικούς γιατρούς προκειμένου να ελέγξουν την ακρίβεια του τεστ σε μεγαλύτερες κοόρτες και διαφορετικούς πληθυσμούς ασθενών ώστε να αξιολογηθεί σε μεγάλα δείγματα ασθενών η αξία του βιοδείκτη ORF1p στην ιατρική φροντίδα. Προσπαθούν επίσης να προσδιορίσουν αν ο συγκεκριμένος βιοδείκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαστρωμάτωση του κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου.

Πηγή: επιστημονικό περιοδικό «Cancer Discovery»