Εξωσωματική Γονιμοποίηση, Σύγχρονες Επιλογές & Λύσεις

Του Δρ. Αθανάσιου Παπανικολάου
Μαιευτήρα - Χειρουργού Γυναικολόγου, Ειδικού Αναπαραγωγής (MSc στη Γυναικεία Αναπαραγωγή)

Στις μέρες μας υπολογίζεται ότι περίπου το 1/6 των ζευγαριών παγκοσμίως, ανατρέχουν σε θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Ο όρος δε “υπογονιμότητα”, προσφάτως θεωρήθηκε ως ασθένεια από τον Παγκόσμιο Οργασμό Υγείας (WHO), προκειμένου να αναδειχθεί το μέγεθος του προβλήματος.

Με στόχο λοιπόν την επίτευξη ενός ονείρου, τη γέννηση ενός παιδιού, πολλοί ειδικοί θα πρέπει να συνεργαστούν, όπως ειδικοί αναπαραγωγής, γυναικολόγοι, εμβρυολόγοι και γενετιστές. Ασφαλώς, σύμμαχος σε όλη αυτή την προσπάθεια είναι και η τεχνολογία, η οποία τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχει κάνει άλματα στον τομέα αυτό.

Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), με τον όρο αυτόν εννοούμε τη δημιουργία ενός εμβρύου έξω από το γυναικείο σώμα, στο εμβρυολογικό εργαστήριο. Για να συμβεί αυτό, ασφαλώς, προϋποθέτει τη συλλογή πρώτα των γαμετών, τόσο του γυναικείου, του ωαρίου με τη διαδικασία της ωοληψίας όσο και του ανδρικού, του σπέρματος. Η εξωσωματική γονιμοποίηση ολοκληρώνεται με το στάδιο της εμβρυομεταφοράς στο εσωτερικό της μήτρας της γυναίκας, όπου η επιτυχία της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.

Η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) μπορεί στις μέρες μας, εξατομικεύοντας το περιστατικό, να εφαρμοστεί με διάφορες παραλλαγές, όπως εξωσωματική σε φυσικό κύκλο ή εξωσωματική σε ημιφυσικό κύκλο (mini iVF) αλλά και στην κλασσική εξωσωματική με μία πλήρη διέγερση.

Πολλά ζευγάρια, έχουν βρει τη λύση στο πρόβλημα γονιμότητας τους χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό τρίτου ατόμου, είτε δανεικά ωάρια είτε σπέρμα από δότη. Η διαδικασία αυτή είναι καθόλα νόμιμη στη Ελλάδα καθώς πλαισιώνεται από συγκεκριμένους νόμους και διατάξεις. Μάλιστα με τη διαδικασία της ετερόλογης αυτής γονιμοποίησης, εξασφαλίζονται υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας, αφού χρησιμοποιείται “πιο δυνατό” γενετικό υλικό.

Πολύ μεγάλο ποσοστό αύξησης τις τελευταίες χρονιές, παρατηρείται στις γυναίκες που ανατρέχουν στην κρυοσυντήρηση των ωαρίων τους ή αλλιώς στην κατάψυξη ωαρίων. Με τον τρόπο αυτό, ουσιαστικά παγώνουν το χρόνο, διατηρώντας έτσι τη γονιμότητά τους.

Η κρυοσυντήρηση των ωαρίων είναι μία σχετικά απλή διαδικασία. Πρόκειται ουσιαστικά για την εφαρμογή ενός φαρμακευτικού πρωτοκόλλου που διαρκεί περίπου 12-14 ημέρες και ολοκληρώνεται με τη συλλογή των ωαρίων - την ημέρα της ωοληψίας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην κατάψυξη των ωαρίων είναι αυτά που χρησιμοποιούνται και σε μία εξωσωματική. Από πολυκεντρικές μελέτες έχει φανεί ότι δεν επηρεάζουν αρνητικά την υγεία της γυναίκας ούτε στο εγγύς μέλλον, αλλά ούτε και μακροπρόθεσμα.

Γυναίκες υποψήφιες για κρυοσυντήρηση ωαρίων, είναι γυναίκες με ιστορικό πρώιμης ωοθηκικής ανεπάρκειας, γυναίκες που πρόκειται να μπουν σε κύκλους χημειοθεραπείας, γυναίκες με ενδομητρίωση, αλλά και γυναίκες που οδηγούνται στη συγκεκριμένη επιλογή για κοινωνικούς λόγους. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν οικογενειακό προγραμματισμό γιατί θέλουν να αφοσιωθούν στην επαγγελματική τους καριέρα ή γιατί -ακόμα- δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο. Με την κατάψυξη λοιπόν των ωαρίων, μπορούν να χρησιμοποιήσουν το δικό τους γενετικό υλικό, σχεδόν αναλλοίωτο -χάρη στη μέθοδο της υαλοποίησης- ακόμα και μετά από χρόνια, διασφαλίζοντας μία καλύτερη ποιότητα ωαρίων και ασφαλώς μεγαλύτερη ποσότητα.

Τέλος ολοένα και περισσότερη ζήτηση παρατηρείται στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής, που φαίνεται να έχει βρει χώρο και στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή συντελώντας στη βελτιστοποίηση της διαδικασίας. Τέτοια μέθοδος είναι η χρήση του PRP, ενεργοποιημένων δηλαδή αιμοπεταλίων με πλούσια συγκέντρωση σε αυξητικούς παράγοντες, τόσο για την αναγέννηση των ωοθηκών αλλά και του ενδομητρίου. [Ασφαλώς παραπάνω μελέτες θα χρειαστούν από την επιστημονική κοινότητα για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα ως προς τη μέθοδο και τις περαιτέρω προοπτικές της.]

Συμπερασματικά, η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) -με την ευρεία έννοια- είναι ένας κλάδος της ιατρικής επιστήμης (αναπαραγωγική ιατρική) που έχει κάνει άλματα σε πολλούς τομείς, με μοναδικό -πάντα- στόχο, τη γέννηση ενός παιδιού.

Ο Δρ. Αθανάσιος Παπανικολάου είναι μαιευτήρας - γυναικολόγος, εξειδικευμένος στη γυναικεία αναπαραγωγή -έχοντας χρόνια εμπειρίας στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με ζευγάρια τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό-, επίσημο μέλος σε μια από τις πιο σύγχρονες και ολοκληρωμένες μονάδες εξωσωματικής της Ευρώπης, το Institute of Life – IASO. Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στο doctorpapanikolaou.gr.