Κοιλιακό άλγος: Από την αιτία … στην οριστική θεραπεία!

Πολλαπλά αίτια ενδέχεται να προκαλέσουν την εμφάνιση κοιλιακού άλγους, τα οποία κυμαίνονται από απλές γαστρεντερικές διαταραχές έως και σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, γεγονός που ενισχύει την αξία της έγκαιρης διάγνωσης και της ορθής, εξατομικευμένης θεραπείας.

Ποια είναι τα είδη του κοιλιακού άλγους;

Ο πόνος στην κοιλιά διακρίνεται ανάλογα με την χρονική στιγμή έναρξής του, όπως επίσης και σύμφωνα με την εντόπισή του.

Σύμφωνα με τη χρονική στιγμή έναρξής του, ο πόνος στην κοιλιά διακρίνεται σε:

• Οξύς πόνος στην κοιλιά: παρουσιάζεται αιφνίδια και έντονα, ενώ αποτελεί την κύρια αιτία αναζήτησης άμεσης ιατρικής φροντίδας.
• Χρόνιος πόνος στην κοιλιά: αποτελεί τον κοιλιακό πόνο που διαρκεί για περισσότερο από 12 εβδομάδες, με τον χαρακτήρα του να είναι είτε συνεχής είτε διαλείπων.

Ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να αφορά στο σύνολο της κοιλιακής χώρας ή να εμφανισθεί σε ένα μόνο τεταρτημόριο της κοιλιακής χώρας, γεγονός που προσφέρει χρήσιμες διαγνωστικές πληροφορίες όσον αφορά στην ανεύρεση του αιτίου που τον προκαλεί.

Ποια αίτια μπορούν να προκαλέσουν άλγος στην άνω κοιλία;

Το άλγος που εντοπίζεται στην άνω κοιλία, πλησίον του θώρακα, ενδέχεται να αφορά σε σοβαρές καταστάσεις, με κυριότερες το άλγος καρδιακής αιτιολογίας και ως εκ τούτου οφείλει πάντοτε να διερευνάται προσεκτικά. Οι καρδιολογικές παθήσεις, με κυριότερες το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και η στεφανιαία νόσος, αποτελούν πρωταρχικά αίτια που οφείλουν να αποκλειστούν λόγω της σοβαρότητάς τους.

Εξαιρουμένων, λοιπόν, των καρδιολογικών παθήσεων, στα κυρίαρχα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν πόνο στην άνω κοιλία περιλαμβάνονται:

• Οισοφαγίτιδα: αποτελεί την φλεγμονή του εσωτερικού τοιχώματος (βλεννογόνου) του οισοφάγου, η οποία συνηθέστερα προκαλείται από την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η οισοφαγίτιδα μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο στην ανώτερη κοιλιακή χώρα, με τον πόνο να αντανακλά στην πλάτη.
• Διαφραγματοκήλη: Η διαφραγματοκήλη αποτελεί μία παθολογική κατάσταση, κατά την οποία ένα τμήμα του στομάχου, συνήθως σε συνδυασμό με το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου, μετατοπίζονται από την κοιλιακή χώρα εντός του θώρακα. Η διαφραγματοκήλη έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει οισοφαγίτιδα και συνεπώς την εμφάνιση άλγος στο επιγάστριο ή ακόμη και πίσω από το στέρνο.
• Χολοκυστίτιδα: Η χολοκυστίτιδα αποτελεί την οξεία φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, η οποία προκαλείται από την ενσφήνωση και απόφραξη του κυστικού πόρου από κάποιον λίθο της χοληδόχο κύστης. Η χολοκυστίτιδα προκαλεί έντονο πόνο στο δεξιό υποχόνδριο ή ακόμη και στο επιγάστριο, ενώ συνοδεύεται από πυρετό και ναυτία ή εμέτους.
• Πέτρες στη Χολή: Οι πέτρες στη χολή (λίθοι της χοληδόχου κύστεως) δεν προκαλούν συνήθως κάποιο σύμπτωμα. Σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο, οι πέτρες στη χολή ενδέχεται να προκαλέσουν ένα άλγος στο δεξιό υποχόνδριο, το οποίο συνήθως ακολουθεί την κατανάλωση ενός λιπαρού γεύματος.
• Παγκρεατίτιδα: Αποτελεί μία φλεγμονή του παγκρέατος, η οποία συνήθως οφείλεται σε πέτρες στη χολή ή στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Το άλγος στην κοιλιά που προκαλεί η οξεία παγκρεατίτιδα εντοπίζεται κυρίως στο επιγάστριο, ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις αντανάκλασης του άλγους στη ράχη.
• Έλκος Στομάχου ή Έλκος Δωδεκαδακτύλου: Το πεπτικό έλκος συνιστά μία συνήθη αιτία κοιλιακού άλγους, το οποίο ανακουφίζεται από την λήψη τροφής. Αντιθέτως, ωστόσο, η διάτρηση ενός πεπτικού έλκους αποτελεί μία εξαιρετικά επώδυνη και επείγουσα κατάσταση, που απαιτεί άμεση χειρουργική θεραπεία.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως, συμπληρωματικά των προαναφερθεισών αιτιών, το κοιλιακό άλγος μπορεί να προκληθεί και από διάφορες παθήσεις που ενδεχομένως εμφανίσουν τα υπόλοιπα ενδοκοιλιακά όργανα, με αποτέλεσμα η διερεύνηση της αιτίας του κοιλιακού άλγους να αποτελεί μία εξαιρετικά δύσκολη διαγνωστική διαδικασία.

Ποιες είναι οι αιτίες για το άλγος στην κάτω κοιλία;

Αντιστοίχως με την άνω κοιλία, πολλαπλά αίτια δύνανται να προκαλέσουν την εμφάνιση άλγους στην κάτω κοιλία, με τα κυριότερα και συχνότερα αίτια να περιλαμβάνουν:

• Οξεία Σκωληκοειδίτιδα: Η οξεία σκωληκοειδίτιδα συνιστά μία οξεία φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, η οποία προκαλεί πόνο γύρω από τον ομφαλό που σταδιακά μετατοπίζεται προς τον δεξιό λαγόνιο βόθρο. Ταυτόχρονα, οι ασθενείς παρουσιάζουν ανορεξία, ναυτία και πυρετό, με την απουσία του πυρετού, ωστόσο, να μην μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει την ύπαρξη της.
• Πέτρες στους Νεφρούς: Οι πέτρες στους νεφρούς συνιστούν μία συχνή αιτία κοιλιακού άλγους, το οποίο εντοπίζεται στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα και την ράχη, με την αντανάκλασή του, ωστόσο, προς τα γεννητικά όργανα να μην είναι καθόλου σπάνια.
• Εκκολπωματίτιδα: Η εκκολπωματίτιδα αποτελεί την οξεία φλεγμονή ενός ή περισσότερων εκκολπωμάτων του παχέος εντέρου, συνηθέστερα του σιγμοειδούς κόλου. Εξαιτίας της εντόπισης του σιγμοειδούς κόλου στον αριστερό λαγόνιο βόθρο, ο πόνος που προκαλεί η οξεία εκκολπωματίτιδα εντοπίζεται χαρακτηριστικά στον αριστερό λαγόνιο βόθρο, με αντανάκλαση ενίοτε προς το υπογάστριο.
• Εντερική Απόφραξη: Κάθε είδους εντερική απόφραξη, είτε αφορά στο λεπτό ή στο παχύ έντερο, μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση άλγους στην κάτω κοιλία όπως και στο σύνολο της κοιλιακής χώρας.
• Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
• Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου (Νόσος Crohn, Ελκώδης Κολίτιδα)
• Ενδομητρίωση: Η ενδομητρίωση αφορά στην παθολογική κατάσταση εκείνη στην οποία παρατηρείται η ανάπτυξη έκτοπου ενδομητρικού ιστού σε θέσεις εκτός της μήτρας. Πέραν των υπόλοιπων συμπτωμάτων, η ενδομητρίωση αποτελεί μία συχνή αιτία χρόνιου κοιλιακού άλγους στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Πως γίνεται η διάγνωση της αιτίας και ποια η αντιμετώπιση του κοιλιακού άλγους;

Όπως προαναφέραμε, η διάγνωση του ακριβούς αιτίου που προκαλεί το κοιλιακό άλγος απαιτεί τη λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, το οποίο πολλές φορές προσανατολίζει σημαντικά τον ιατρό προς την πιθανή αιτία.

Η κλινική εξέταση του ασθενούς προσφέρει, επίσης, χρησιμότατες κλινικές πληροφορίες, διασαφηνίζοντας πέραν της εντόπισης, την χρονιότητα ή μη του πόνου, όπως και την παρουσία ή απουσία περιτοναϊκού ερεθισμού (ερεθισμού των τοιχωμάτων της κοιλιακής χώρας).

Σε αρκετές περιπτώσεις, ωστόσο, πολλαπλές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος, όπως και απεικονιστικές εξετάσεις, χρησιμεύουν ουσιαστικά στην επιβεβαίωση της κλινικής διάγνωσης, καθορίζοντας εν μέρει και την περαιτέρω αντιμετώπιση.

Όπως είναι αναμενόμενο, η θεραπεία του κοιλιακού άλγους εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψιν την αιτία πρόκλησής του, τη χρονιότητα του καθώς και τη γενικότερη κλινική κατάσταση του ασθενούς.

Εδώ αξίζει να υπογραμμίσουμε πως κάθε αιτία κοιλιακού άλγους δεν σημαίνει απαραίτητα και ανάγκη για χειρουργική επέμβαση, καθώς πολλές αιτίες πρόκλησης πόνου στην κοιλιά αντιμετωπίζονται επιτυχώς και με απόλυτη ασφάλεια με φαρμακευτική αγωγή. Εντούτοις, κάποια αίτια πρόκλησης κοιλιακού άλγους, όπως και η ανεπαρκής ανταπόκριση κάποιων ασθενών στη φαρμακευτική αγωγή, αποτελούν σαφέστατες αιτίες χειρουργικής θεραπείας και οριστικής απαλλαγής των ασθενών από την νόσο και τα συμπτώματά τους.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ Με προζύμι ή ολικής άλεσης: Ποιο ψωμί είναι καλύτερο για την υγεία του εντέρου