Το αδένωμα παραθυρεοειδούς αποτελεί τη συχνότερη πάθηση των παραθυρεοειδών αδένων.

Στο άρθρο που ακολουθεί, ο συμπατριώτης μας Δρ. Κωνσταντίνος Αποστόλου, Εξειδικευμένος Χειρουργός Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων, αναλύει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για το αδένωμα παραθυρεοειδούς, όπως και τη θέση που έχει το χειρουργείο στη θεραπεία του.

Οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι τέσσερις ενδοκρινείς αδένες μικρού μεγέθους, που βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδούς αδένα, με το βάρος τους υπό φυσιολογικές συνθήκες να μην υπερβαίνει τα 35 – 40 mg.

Ο ρόλος των παραθυρεοειδών αδένων είναι εξαιρετικά σημαντικός για τον οργανισμό, διότι οι παραθυρεοειδείς αδένες είναι υπεύθυνοι για την ρύθμιση των επιπέδων του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα, ρύθμιση την οποία επιτυγχάνουν μέσω της έκκρισης μίας ορμόνης, της παραθορμόνης.

Το αδένωμα παραθυρεοειδούς, λοιπόν, αποτελεί την κατάσταση εκείνη κατά την οποία ένας εκ των τεσσάρων παραθυρεοειδών αδένων αποκτά αυτονομία, με αποτέλεσμα να παράγει και εκκρίνει διαρκώς στο αίμα μεγάλες ποσότητες παραθορμόνης, ανεξάρτητα από τα επίπεδα του ασβεστίου αίματος.

Ποιες αιτίες προκαλούν το αδένωμα παραθυρεοειδούς;

Αρχικώς οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως το αδένωμα παραθυρεοειδούς αποτελεί μία καλοήθη πάθηση, σε πλήρη αντίθεση με τον καρκίνο του παραθυρεοειδούς αδένα.

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι περισσότερες περιπτώσεις αδενώματος παραθυρεοειδούς είναι σποραδικές, δηλαδή με απλά λόγια δεν αποδίδονται σε κληρονομικούς παράγοντες. Σπανιότερα, ωστόσο, κάποια αδενώματα παραθυρεοειδούς εμφανίζονται στα πλαίσια κάποιων κληρονομικών γενετικών συνδρόμων, όπως το σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας.

Χαρακτηριστικά, το αδένωμα παραθυρεοειδούς παρουσιάζεται τρεις φορές συχνότερα στις γυναίκες, σε σύγκριση με τους άνδρες, με το σύνηθες ηλικιακό εύρος εμφάνισής του να είναι η 6η και 7η δεκαετία της ζωής.

Ποια συμπτώματα προκαλεί το αδένωμα παραθυρεοειδούς;

Ουσιαστικά, τα συμπτώματα που προκαλεί το αδένωμα παραθυρεοειδούς είναι τα συμπτώματα που προκαλεί η αυξημένη παραθορμόνη στο αίμα.

Η αυξημένη, λοιπόν, έκκριση παραθορμόνης από το αδένωμα παραθυρεοειδούς συνεπάγεται την πρόκληση αυξημένων επιπέδων ασβεστίου, όπως και μειωμένων, συνήθως, επιπέδων του φωσφόρου στο αίμα, κατάσταση που ονομάζεται πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, αφορά δηλαδή στην υπερλειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων.

Τα υψηλό ασβέστιο στο αίμα προκαλεί με την σειρά του πολλαπλά συμπτώματα, στα οποία συγκαταλέγονται:

• Οι πέτρες στους νεφρούς (νεφρολιθίαση) και τους ουρητήρες (ουρητηρολιθίαση), τα οποία συνιστούν το συχνότερο σύμπτωμα
• Η οστεοπενία
• Η οστεοπόρωση
• Οι γαστρεντερικές διαταραχές, όπως η ναυτία, οι έμετοι και η δυσκοιλιότητα
• Το πεπτικό έλκος (έλκος στομάχου, έλκος δωδεκαδακτύλου)
• Η αρτηριακή υπέρταση
• Οι αρρυθμίες της καρδιάς
• Η σωματική και μυϊκή αδυναμία
• Η εύκολη και ανεξήγητη κόπωση
• Οι μεταβολές στη διάθεση και την ψυχολογία των ασθενών.

Πως θα ανακαλύψουμε την παρουσία αδενώματος στον παραθυρεοειδή αδένα;

Το αδένωμα παραθυρεοειδούς θα το ανακαλύψουμε στα πλαίσια διερεύνησης των συμπτωμάτων και στη συνέχεια των αιτίων του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού. Με πολύ απλά λόγια, αξιολογώντας τα συμπτώματα των ασθενών τίθεται αρχικά η διάγνωση του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, ενώ ακολουθεί η ανακάλυψη του αιτίου που τον προκαλεί, με το αδένωμα παραθυρεοειδούς να αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία του.

Η διάγνωση του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, τίθεται αρχικά με την ανακάλυψη στο αίμα:

• Υψηλής παραθορμόνης με υψηλό ή φυσιολογικό ασβέστιο
• Ελαττωμένων ή φυσιολογικών επιπέδων φωσφόρου.

Ύστερα, λοιπόν, από τη διάγνωση του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, ακολουθεί η ανεύρεση του ακριβούς αιτίου πρόκλησης του, για την αναζήτηση του οποίου πραγματοποιούνται οι επονομαζόμενες απεικονιστικές εξετάσεις εντοπισμού του πάσχοντος παραθυρεοειδούς αδένα, δηλαδή του παραθυρεοειδούς που φέρει το αδένωμα.

Οι συνηθέστερα πραγματοποιούμενες εξετάσεις εντοπισμού είναι το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών αδένων και το σπινθηρογράφημα παραθυρεοειδών αδένων με Sestamibi, ενώ σε κάποιες αμφιλεγόμενες περιπτώσεις επιλέγεται η διενέργεια πιο ειδικών απεικονιστικών εξετάσεων.

Επιπρόσθετα, οι εξετάσεις εντοπισμού θα ανακαλύψουν και την ακριβή θέση του πάσχοντος παραθυρεοειδούς αδένα, καθώς ένα αδένωμα παραθυρεοειδούς μπορεί να εντοπίζεται συνηθέστερα σε ορθότοπη (φυσιολογική) θέση, ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις κάποιου αδενώματος σε έκτοπη θέση (έκτοπο αδένωμα παραθυρεοειδούς).

Ποια είναι η θεραπεία για το αδένωμα παραθυρεοειδούς;

Στη σύγχρονη εποχή, η θεραπεία για το αδένωμα παραθυρεοειδούς εξατομικεύεται για κάθε ασθενή μεμονωμένα, και συνίσταται στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αφαίρεση του αδενώματος και του πάσχοντος παραθυρεοειδούς αδένα, χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται παραθυρεοειδεκτομή.

Η παραθυρεοειδεκτομή εξασφαλίζει την άμεση θεραπεία των ασθενών και την απαλλαγή τους από όλα τα συμπτώματα.

Στις μέρες μας, η εξειδικευμένη τεχνική της διεγχειρητικής μέτρησης της παραθορμόνης αίματος σε πραγματικό κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, τόσο πριν όσο και μετά την αφαίρεση του αδενώματος επιβεβαιώνει τον χειρουργό κατά τη διάρκεια της επέμβασης, πως έχει επιτυχώς αφαιρέσει το αδένωμα παραθυρεοειδούς, αφού η παραθορμόνη στο αίμα αμέσως μετά την αφαίρεση του αδενώματος επανέρχονται εντός φυσιολογικών ορίων, εύρημα που εξασφαλίζει την οριστική ίαση των ασθενών.

Δεδομένων όλων αυτών των πλεονεκτημάτων, η εφαρμογή της διεγχειρητικής μέτρησης της παραθορμόνης αίματος θα πρέπει, όπως άλλωστε έχει επιστημονικά αποδειχθεί, να πραγματοποιείται σε όλους τους ασθενείς που υποβάλλονται σε παραθυρεοειδεκτομή.

Στο σημείο αυτό αξίζει σαφώς να υπογραμμίσουμε την εξαιρετική σημασία που επιστημονικά τεκμηριωμένα διαδραματίζει, η επιλογή του κατάλληλου χειρουργού για τη θεραπεία του αδενώματος παραθυρεοειδούς.

Όλες οι σύγχρονες επιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν πως την αφαίρεση του αδενώματος παραθυρεοειδούς αδένα θα πρέπει ιδανικά να την πραγματοποιεί κάποιος έμπειρος και εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς και παραθυρεοειδών, η εμπειρία και εξειδίκευση του οποίου εξασφαλίζουν άριστα θεραπευτικά αποτελέσματα, χωρίς την πρόκληση κάποιας επιπλοκής στους ασθενείς.

Από τον Κωνσταντίνο Αποστόλου, MD, MSc, PhD

Εξειδικευμένο Χειρουργό Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών και Ενδοκρινών Αδένων