Γράφει ο Γιάννης Γουργιώτης....
Τα προβλήματα και οι συναφείς δυσκολίες που υπάρχουν στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια είναι πολλά , ποικίλα, και «εν τινι μέτρω» αδυσώπητα, χωρίς αυτό να είναι σχήμα λόγου, γιατί πολλά από αυτά που θα αναφέρω στη συνέχεια, εκκρεμούν ως καθημερινότητα στο διεθνή ορίζοντα. Για τη Χώρα μας, κάποια από αυτά έχουν αναχθεί σε δυσεπίλυτα προβλήματα καθημερινότητας, ειδικότερα για τις οικονομικά ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, που αθροιστικά συνιστούν το αναλογικά μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της Ελλάδας.
Εστιάζω σε τρία δύσκολα προβλήματα, ως βιούμενες από τον πληθυσμό αυτό καταστάσεις, ήτοι: την ακρίβεια, την εγκληματικότητα, το άγχος.
Α. Η ακρίβεια, έχει πρωταρχικό της θύμα τα είδη διατροφής, ενδυσης και άλλα πολλά, που είναι σε πρώτη ζήτηση. Τα αίτια που προκαλούν την ακρίβεια είναι είτε φυσικά είτε αίτια οικονομικο- τεχνικής προέλευσης. Τα φυσικά αίτια είναι συνάρτηση της κλιματικής αλλαγής που προκαθορίζει το μεγεθος της παραγωγής των γεωργικών προϊόντων, τα οποία εισέρχονται στον οικονομικό κύκλο της προσφοράς και της ζήτησης.
Εκτός των φυσικών αιτίων ως παραμέτρων που συντελούν στη φυσική παραγωγή προϊόντων του εδάφους, υπάρχουν και τεχνικοί παράγοντες που παράγουν βιοτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα. Όλα αυτά καταλήγουν σε αντικείμενα αγοράς με συχνά μεταβαλλόμενη αγοραστική αξία.
Σε μια ελεύθερη αγορά, όπου λειτουργεί ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης, σημειώνονται πολλές ταλαντεύσεις για τη διαμόρφωση των τιμών των προϊόντων. Και εδώ τα αίτια διαμεσολάβησης στο παιγνίδι αυτό ποικίλλουν. Εντελεχής ανάλυσή τους δεν είναι δυνατή εδώ. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι στο κεφάλαιο της ακρίβειας εμφιλοχωρεί η έννοια του κέρδους, που παρακάμπτει φανερά τους ισχύοντες ρυθμιστικούς κανόνες της αγοράς. Έτσι δημιουργούνται τα φαινόμενα του παράνομου κέρδους ή αλλιώς της αισχροκέρδειας, με πολλά μέσα εξαπάτησης των αγοραστών. Επίσης, είναι το φαινόμενο των πληθωριστικών πιέσεων με συνέπεια την ανισορροπία στη λειτουργία της αγοράς και ευρύτερα της κρατικής οικονομίας, τη μείωση της αξίας του νομίσματος κλπ.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο οι επιπτώσεις της ακρίβειας διαχέονται στο βαλάντιο των καταναλωτών, ειδικότερα όμως στις οικονομικά ευπαθέστερες τάξεις των πολιτών.
Β. Η εγκληματικότητα, επίσης, είναι ένα από τα μεγάλα συμπτώματα της κοινωνικής μας παθογένειας, που είναι μια σοβαρή πληγή στη δομή του εθνικού κορμού, που μολύνει και συνάμα αλλοιώνει τη φυσιογνωμία της χώρας μας ως πολιτιστικής παρουσίας, ως το αρχαϊκό πρότυπο ιδανικών, ως γενέτειρας της Δημοκρατίας. Όσο η πολιτισμική ανέλιξη της χώρας μεγεθύνεται, τόσο η συχνότητα, η ποικιλία και η βαρύτητα των εγκληματικών φαινομένων, παίρνει επικίνδυνες διαστάσεις, ανατρέποντας τους ομαλούς όρους ειρηνικού βίου στην κοινωνία μας. Το θέμα της εγκληματικότητας δημιουργεί μεγάλο προβληματισμό και ανησυχία στο πνεύμα των σκεπτομένων Ελλήνων, ωθώντας για ανάγκη άγρυπνης επαγρύπνησης και δράσης των αμυντικών μηχανισμών της Πολιτείας για πρόληψη και αυστηρή καταστολή της. Εδώ αναλαμβάνει το χρέος της η Δικαιοσύνη, να δικάζει χωρίς αναστολές ή παρεμβάσεις εξωθεσμικών παραγόντων, που θα μείωναν την αντικειμενικότητα της εκδίκασης οποιασδήποτε υπόθεσης. Χωρίς την αδιάβλητη, την ανεπίληπτη εφαρμογή των κανόνων του δικαίου, δεν είναι δυνατή η ειρηνική και αρμονική συμβίωση των πολιτών της χώρας.
Γ. Το άγχος είναι συνώνυμο της αγωνίας. Σημαίνει ανησυχία, φόβο, αδημονία, δηλαδή ψυχικές καταστάσεις με αρνητικό πρόσημο.
Τα αίτια που προκαλούν το άγχος είναι πολλά και διάφορα, πχ η αγωνιώδης αναμονή για το αποτέλεσμα σημαντικού προσωπικού ζητήματος. Το άγχος εμφανίζεται σε κάθε ηλικία, από τη στιγμή που το άτομο αποκτά το συνειδητό έλεγχο των καταστάσεων. Κατά την άποψή μου, όσο πιο πολύπλοκη γίνεται η ζωή με τα παρεπόμενά της, τόσο το άγχος ( ή η αγωνία) αποκτά μεγαλύτερη ένταση, διότι οι ποικίλοι εξωτερικοί ερεθισμοί συσκοτίζουν το συλλογιστικό πεδίο και τείνουν στον περιορισμό, στη συρρίκνωση της λειτουργίας της προσοχής, σ’ένα αντικείμενο, σε μια ιδέα, σ’ένα μονομερές πεδίο που απομονώνει τη λειτουργία της κρίσης. Αυτό συνεπάγεται την αδυναμία προσαρμογής σε νέες καταστάσεις, αφήνοντας το υποκείμενο ανενεργό, σε κατάσταση απραξίας.
Σε ομαλές συνθήκες διαβίωσης, το άγχος ως ατομική ψυχολογική εκδήλωση, οφείλεται κυρίως σε συναισθηματικούς παράγοντες. Είναι άλλοτε ήπιας μορφής και άλλοτε εκρηκτική εκδήλωση. Στη δεύτερη μορφή, χαρακτηρίζεται ως νευρωτική αντίδραση. Κατά την Ψυχανάλυση, στην οποία καταφεύγει σχεδόν το σύνολο του ψυχιατρικού κόσμου, όλα τα είδη του άγχους (αντικειμενικό, νευρωτικό, ηθικό) αντιπροσωπεύουν αντιδράσεις αδυναμίας και ανεπάρκειας του «Εγώ» μπροστά στη ρεαλιστική πραγματικότητα και στο «Υπερεγώ».
Θα έλεγα, ότι το άγχος είναι ασθένεια της εποχής μας, πηγή επιβλαβών συνεπειών στην ψυχοσωματική οντότητα. Είναι επιστημονικά επιβεβαιωμένο ότι σε αυτό οφείλονται οι ψυχασθένειες πολλών ατόμων, μεταξύ αυτών και οι νευρώσεις, εστία νευρικών διεγέρσεων που προκαλούν διατάραξη της ατομικής ζωής των νευρωτικών. Οι νευρώσεις, επίσης, δημιουργούν την τάση προς την εγκληματικότητα, ερμηνεύονται δε ως ψυχο-πνευματική εκτόνωση. Σε αυτήν ως αίτιο, μπορώ να αποδώσω τα περίεργα εγκλήματα (δολοφονίες) των τελευταίων χρόνων. Αυτές βέβαια είναι ακραίες καταστάσεις με αιτία το άγχος.
Κλείνοντας την αναφορά μου στα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη εποχή μας, ειδικότερα δε η Χώρα μας η Ελλάδα, με ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία χρόνια, αποδίδω ως κυριότερο αίτιο γένεσης των προβλημάτων, στα οποία αναφέρθηκα πιο πάνω, και σε άλλα που υπονοούνται, στην ασύμμετρη χρήση των αξιόλογων πολιτισμικών αγαθών, στα οποία επικεντρώνονται γνωστικές ασυμφωνίες και λειτουργικές αρρυθμίες .
